De electorale implosie van de Vlaamse liberalen lijkt de weg te hebben geëffend voor nieuwe(re) gezichten. Na Tineke Van Hooland, voorzitster van Open Vld Vrouwen, en Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde, en intussen zelfs Eva De Bleeker neemt ook Vincent Verbeecke de handschoen op.

De woordvoerder van Vlaams minister Gwendolyn Rutten heeft een ietwat afwijkend profiel. De 29-jarige Verbeecke is biotechnoloog en doctorandus aan de Universiteit Gent.

Er wordt wel eens gezegd dat er te veel advocaten en te weinig wetenschappers in de politiek stappen. Uw kandidatuur is dan een stap in de juiste richting.

Vincent Verbeecke: ‘Dat hoop ik (glimlacht). Dezer dagen leg ik de laatste hand aan mijn doctoraat. Er komen ook enkele deadlines aan, onder andere 15 juli, en ik denk dat de jury zich na publicatie van dit interview misschien wel afvraagt wat ik eigenlijk aan het doen was (lacht). Bon, dat komt wel in orde.’

‘Ik kijk op naar figuren als Philippe De Backer (Open Vld), een man die ook uit de wetenschap kwam om zich als Europarlementslid en minister op de politiek en het beleid te storten. Wetenschappers zijn inherent nieuwsgierig. Naar alle feiten, niet alleen naar de feiten die in hun kraam passen. Dat open vizier is een echte meerwaarde voor de politiek, denk ik. Het niet enkel aanvaarden, maar ook op zoek gaan naar informatie die de eigen ideeën uitdaagt. Met het oog op een beter begrip van de wereld rondom ons, niet alleen van de eigen echokamer.’

‘Dat gezegd zijnde: het individu van de voorzitter is voor mij niet het allerbelangrijkste. Het probleem is de reputatie van onze partij. We zijn de voorbije decennia de waterdrager van het compromis geworden. We moeten onze partij herstichten, er is geen andere oplossing. We moeten een nieuw boek schrijven, niet een oud boek met een nieuwe cover heruitgeven. Dat nieuwe boek moet een duidelijk, inhoudelijke lijn hebben, en die lijn moet economisch rechts zijn.’

Wat u zegt doet me denken aan de pitch van oud-voorzitter Egbert Lachaert in 2020. Hij kondigde vorige week aan dat hij niet opnieuw zou kandideren. Had hij dat wel gedaan, had u meegedongen?

‘Ik had daar minstens extra hard over nagedacht (glimlacht). In 2018 begon ik aan de politiek bij Jong VLD. Het is Egbert die mij dan in een door hem georganiseerd talentenprogramma ontdekt, zeg maar. Ik ben met hem meerdere keren een koffie gaan drinken, heel gezellig. Maar vooral: de politieke vlam, die brandde al langer in mij, maar het is Egbert die daar vijfendertig boomstronken heeft opgegooid en daar een echt vuur van heeft gemaakt. Hij heeft me die nationale politiek ingetrokken, hij heeft ervoor gezorgd dat ik woordvoerder ben geworden in de Vlaamse regering. Mijn affiniteit voor hem steek ik niet onder stoelen of banken.’

‘Nu, ik heb zijn interview gelezen en ik vond zijn punt zeer goed. De partij heeft vandaag inderdaad nood aan een voorzitter die de breuk kan maken met het verleden en alle neuzen in dezelfde richting kan krijgen. Tezelfdertijd hebben we nood aan Egbert Lachaert, aan Eva De Bleeker, aan Gwendolyn Rutten om die partij te herstichten. We kunnen dat niet in een vacuüm doen. Daarnaast hebben we onze lokale mandatarissen en militanten, die opnieuw betrokken moeten worden bij de partij.’

‘Opnieuw’? Is die band verwaterd?

‘Toch wel. De connectie tussen onze burgemeesters en schepenen enerzijds en de kabinetten anderzijds, was zoek. Dossiers met een belangrijke impact, zoals Ventilus, werden onvoldoende doorsproken met onze lokale afdelingen. En da’s jammer, want het zijn net die mensen die het liberalisme in de dorpsstraat uitdragen. Militanten die nul euro verdienen aan de partij maar zich er elke dag voor smijten: die band moet aangehaald worden.’

‘Een concreet voorbeeld: ons partijbureau is op maandagvoormiddag. Ik wil dat ondernemers, mensen uit de privé aanwezig kunnen zijn op dat bureau, niet alleen de beroepspolitici. Maar als je dat op een maandagvoormiddag organiseert, dan kunnen die er natuurlijk niet bij zijn. Zij hebben een zaak te runnen, moeten hun werkweek starten. Voor een ondernemerspartij als de onze is dat toch wel een pijnpunt.’

Open Vld moet economisch opnieuw een duidelijk rechtse partij worden. Uw concurrent Maurits Vande Reyde pleitte voor een afzonderlijke sociale zekerheid voor nieuwkomers. Is dit een voorbeeld van de ‘verrechtsing’ van de Open Vld?

‘Ik wil geen A- en B-burgers, laat me daar duidelijk over zijn. Dat betekent natuurlijk niet dat we niet strenger kunnen en moeten zijn als het gaat over de toegang tot onze sociale zekerheid. En dat we moeten nadenken over gepaste sancties voor mensen die pertinent weigeren om te integreren en bij te dragen. Maar wat Maurits voorstelt, vind ik te verregaand.’

‘Sociale zekerheid moet werken als een verzekering. Je draagt bij, met de verwachting dat je er ook iets uit kan halen wanneer je je in moeilijke omstandigheden bevindt. Vandaag is maar vier op de tien van de mensen zonder EU-roots aan de slag. Dat is een gígantisch probleem. We gaan strenger moeten zijn voor mensen die niet bijdragen. Dat geldt trouwens voor álle niet-werkenden, niet alleen voor die van vreemde origine.’

In Vlaanderen spreek je Nederlands. Niet om het die mensen moeilijker te maken, maar om het hen net gemakkelijker te maken

U bent de zoon van een Congolese moeder.

‘Als het gaat over integratie, vertel ik graag een persoonlijk verhaal.’

‘Mijn moeder verhuisde op haar achtste van Congo naar België, samen met mijn grootmoeder. Mijn grootmoeder en ik hebben nooit een hechte band gehad. Niet omdat wij niet overeenkwamen, maar omdat zij geen Nederlands sprak, alleen Frans. Wie de taal niet spreekt, kan niet op hetzelfde niveau functioneren als iemand die de taal wél spreekt. Daarom zeg ik: Nederlands leren is geen straf. In Vlaanderen spreek je Nederlands. Niet om het die mensen moeilijker te maken, maar om het hen net gemakkelijker te maken. Het omgekeerde betekent dat je mensen opsluit in een sociaal isolement, terwijl ze hun leven moeten kunnen opbouwen als Vlaming, tussen de Vlamingen.’

Egbert Lachaert — zijn naam valt opnieuw — liet tijdens een interview vallen dat er gesprekken zijn geweest tussen uw partij en de CD&V over een mogelijke fusie. Is dat een te bespreken piste onder uw voorzitterschap?

‘De CD&V moet haar eigen parcours rijden, en dat is, zo lees ik het toch, een conservatief, etatistisch parcours. De Open Vld is geen conservatieve partij, geen etatistische partij. Op die vraag kan ik dus een kort antwoord geven: er komt geen fusie tussen CD&V en Open Vld.’

Duidelijk. Maar over fusies gesproken: de voorzitter van de Franstalige liberalen en winnaar van de verkiezingen in Brussel en Wallonië, Georges-Louis Bouchez maakt gewag van één nationale liberale beweging. Kan een partij die de voorbije jaren sterk de Belgische kaart trok dit idee zomaar van de hand wijzen?

‘Wallonië is Vlaanderen niet, Vlaanderen is Wallonië niet. Georges-Louis moet vooral doen wat Georges-Louis moet doen. Ik denk trouwens dat je alleen maar respect kan hebben voor de man, en niet alleen omwille van zijn verkiezingsoverwinning. Bij Bouchez weet je waar hij voor staat, iets wat je over de Open Vld veel minder kan zeggen.’

‘De politieke context is in Wallonië natuurlijk helemaal anders en, als ik dat mag zeggen, voordeliger voor een liberale partij. In Wallonië heb je “vijftig tinten links en de MR”. In Vlaanderen is dat anders. De Waalse recepten van Bouchez toepassen op Vlaanderen is geen garantie op succes. Wat we wel moeten doen, is de banden op federaal niveau aanhalen en bepaalde strategische, inhoudelijke lijnen samen uitzetten. Als het gaat over de fiscaliteit, de overheidsuitgaven, overheidsefficiëntie… Daarover moeten de MR en de Open Vld op dezelfde lijn zitten.’

De verkiezingsnederlaag wordt op het conto van de ‘oude garde’ geschreven. De jongerenvleugel van uw partij pleit voor een verjonging van de moederpartij. Maar waarom zou een onervaren twintiger het nu net beter doen dan een ervaren vijftiger? Heeft Open Vld geen ervaren gids nodig?

‘Ik denk niet dat een jongere persoon per se een betere voorzitter is, ook vandaag niet. Vernieuwing en verjonging zijn niet hetzelfde; je kan jongeren hebben met zeer oude ideeën en vice versa. Ik vertel onze militanten, onze leden ook niet dat ze op mij moeten stemmen omdat ik minder jaren op de teller heb dan de andere kandidaten. Wel bied ik hen een project voor de toekomst aan. Ik denk dat ieder van ons op de inhoud afgerekend wil worden, ook Maurits Vande Reyde, en Tineke Van hooland.’

‘Kijk, ik geloof in ‘boring politics’. Je zal mij niet snel in een zangshow of in een ander entertainmentprogramma zien opdraven. Politiek moet over de inhoud gaan, over waarvoor een politicus en een partij staan, niet over hun zangtalenten of acteerprestaties. Daar is ook een markt voor, zeker aan liberale zijde. We zijn altijd een partij van ideeën geweest. In de kern zijn we dat nog steeds.’

De N-VA heeft eigenlijk geen probleem met een grote administratie, zolang die administratie maar Vlaams is. Dat kan natuurlijk niet

Uw partij verloor heel wat stemmen aan de N-VA. Nieuwe kiezers zult u ook daar moeten gaan halen. Maar hoe? Wat biedt u aan de liberale kiezer dat de N-VA niet kan of wil bieden?

‘N-VA is een partij waarmee wij op socio-economisch vlak voor een groot deel overeenkomen, we gaan daar niet flauw over doen. Tezelfdertijd mogen we die gelijkenissen de verschillen niet laten verdoezelen.’

‘Ik ben een ecomodernist ten voeten uit. We gaan het klimaatprobleem — een groot probleem — met technologische innovatie moeten aanpakken. Mijn antwoord daarop is: we moeten de kaart trekken van de genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s), mijn eigen onderzoek, van de kerncentrales. En we moeten de industrie meekrijgen in dat verhaal. Dat moet een prioriteit zijn, terwijl ik het gevoel heb dat dat bij de N-VA niet zo is.’

‘Ten tweede: onze partij is op Vlaams niveau, op aandringen van de N-VA, meegegaan met een reguleringsfetisjisme, terwijl dat regelrecht ingaat tegen ons DNA. De N-VA heeft eigenlijk geen probleem met een grote administratie, zolang die administratie maar Vlaams is. Dat kan natuurlijk niet: ook de Vlaamse overheid moet ‘lean and mean’ zijn. De subsidie- en premiecultuur, de vergunningsgekte, de administratieve lasten voor nieuwe ondernemingen… Dat mag voor een liberale partij allemaal niet door de beugel kunnen. En we hebben dat beleid zelf mee opgezet. Dat kan niet. Een liberale partij moet meer brengen dan ideetjes zoals flexijobs en jobbonussen.’

doctorandus

Kandidaat-voorzitter Vincent Verbeecke (Open Vld): ‘Er komt geen fusie tussen CD&V en Open Vld’