Op 7 januari weigerde het Brusselse hof van beroep de uitlevering van de Catalaanse minister Lluis Puig. Lluis Puig was minister van Cultuur in de regering van Carles Puigdemont tijdens het referendum waarin de Catalanen met overgrote meerderheid voor zelfbestuur kozen. De Spaanse regering wil hem voor de organisatie van dit referendum berechten. Omdat Lluis Puig op ons grondgebied verblijft, vragen ze zijn uitlevering. De Europese aanhoudingsbevelwet bepaalt dat dubbele strafbaarstelling noodzakelijk is om iemand die nog niet veroordeeld is, te laten uitleveren. Lluis Puig wordt aangeklaagd voor zijn handtekening onder de regeringsbeslissing die het referendum organiseerde. En omdat een deel van de kosten van de oproepingsbrieven voor dit referendum ten koste van het ministerie van Cultuur werden genomen. Naar Spaans recht zijn deze handelingen strafbaar.

Het Brusselse hof van beroep bevestigt dat er sprake is van een dubbele strafbaarstelling. Normaal zou er dus uitgeleverd moeten worden aan een andere Europese lidstaat. Toch weigert het die uitlevering. De fundamentele rechten van een democratie zijn in Spanje namelijk niet gegarandeerd. Bovendien wordt volgens het Brusselse hof van beroep ook het vermoeden van onschuld in Spanje geschonden. Een gepeperde uitspraak die nu niet langer een politieke mening van een groep mensen is, maar een juridische waarheid.

Geen straf zonder wet

Het Brusselse hof van beroep is bovendien van mening dat in eerdere zaken met betrekking tot politici die een rol speelden in de organisatie van het Catalaanse referendum, een hele waslijst aan mensenrechten geschonden werden. Ze bevestigen dus het VN-rapport over de zaken van Jordi Cuixart, Jordi Sanchez en Oriol Junqueras. Deze Catalanen werden door het Spaanse gerecht al veroordeeld tot gevangenisstraffen van negen en dertien jaar.

Om te beginnen oordeelde het Brusselse hof van beroep dat de artikelen 2, 9, 10, 11, 18, 19, 20 en 21 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werden geschonden. Minder abstract oordeelt het Brusselse hof van beroep dus dat in Spanje willekeurige arrestaties plaatsvinden. Bovendien oordeelt het dat Spanje geen onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke macht heeft. Daarnaast vindt het dat de vrijheid van meningsuiting en vergadering in Spanje geschonden worden. Ook het recht om deel te nemen aan het bestuur van je land en het vermoeden van onschuld worden in Spanje met de voeten getreden. Een vlijmscherpe analyse van hoe je Spanje vandaag de dag bezwaarlijk nog een rechtsstaat kan noemen. Bepalingen die dezelfde rechten en vrijheden beschermen in het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Europees Handvest werden ook aangehaald.

Debat in het parlement

In de commissie Binnenlandse Zaken ondervroeg Sander Loones (N-VA) premier Alexander De Croo (Open VLD) hierover. Hij riep de premier op om zijn verantwoordelijkheid te nemen. En om van deze mensenrechtenschending niet enkel een rechterlijke, maar eindelijk ook een politieke zaak te maken. De premier repliceerde: ‘Dat de huidige procedure aantoont dat de rechtsstaat functioneert.’ Loones antwoordde met klare taal dat bewezen wordt dat de rechtstaat functioneert in België, maar duidelijk niet in Spanje.

De Croo plaatst zich dus in het rijtje van politici die de andere kant uitkijken. Die de Catalaanse crisis beoordelen als een interne Spaanse aangelegenheid. Een gevaarlijk precedent. Wat is immers het nut van internationale mensenrechtenverdragen als deze zonder enig probleem geschonden kunnen worden door lidstaten van de Europese Unie? Wat is nog het nut van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Europees Hof van Justitie als we toch zwijgen wanneer mensenrechten gewoonweg genegeerd worden?

Europa

Het is aan de Europese Commissie om dringend tussenbeide te komen nu er een duidelijk arrest is dat stelt dat bijna een derde van onze mensenrechten in Spanje onbestaande zijn. Bovendien is het de liberale familie van ons land die hier de sleutelpositie inneemt. Didier Reynders is in de Europese Commissie bevoegd voor justitie, maar zwijgt in duizend talen over het Spaanse gerecht. Hij is niet alleen bevoegd, maar ook verplicht om tussen te komen wanneer lidstaten Europese verdragen schenden. Dat is één van de fundamenten van de Europese Unie en van het internationale recht.

De Croo is van mening dat de oplossing van de Catalaanse kwestie in bemiddeling ligt. Nog los van de realiteit waarin Spanje elke vorm van bemiddeling weigert en de Catalanen onwettig opsluit, is het ook hier de Europese Commissie of Europees president Charles Michel die geen enkel initiatief nemen om via bemiddeling tot een wederzijds aanvaardbare oplossing te komen. Het is nu dat de liberalen moeten tonen dat ze aan de juiste kant van de geschiedenis staan.

dubbele strafbaarstelling

Brussels hof van beroep vlijmscherp voor Spaans gerecht