De discussie over de dt-regel en het gebruik van correcte spelling laaide in Vlaanderen enkele dagen geleden weer op. Dit nadat een Britse universiteit professoren had gevraagd om geen punten meer af te trekken voor spelfouten van studenten in taken en examens. Correct taalgebruik zou volgens Hull University homogeen, Noord-Europees, wit, mannelijk en elitair zijn. De universiteit meent dat de vereiste om foutloos te kunnen schrijven etnische minderheden en studenten die afkomstig zijn van minder goede scholen discrimineert.

Creatief schrijven is meer dan spelling

Docent creatief schrijven en auteur Kristien Hemmerechts was het besluit genegen in het duidingsprogramma De Afspraak. ‘Ik zeg niet dat de spellingsregels moeten verdwijnen, maar ik zie het wel gebeuren, het interesseert jongeren niet meer.’ Even later vervolgde ze: ‘In mijn lessen zie ik dat creatief schrijven niet over spellen gaat. Als je er de nadruk op legt, verlam je ook mensen. Studenten kunnen heel creatieve teksten schrijven, ook al staan er spelfouten in. Taal is zoveel meer dan juiste spelling.’

Laten we beginnen met de reactie van Hemmerechts. Op creatief schrijven is deze auteur nog niet vaak betrapt. Haar betoog in het duidingsprogramma op Canvas was evenmin intellectueel. Spelling en grammatica heeft de meeste jongeren nog nooit geboeid, laat staan gepassioneerd. Nu zijn er veel zaken die de jeugd zonder veel goesting leert op school, maar die in hun latere leven wel fundamentele instrumenten blijken te zijn.

Hoe zullen ze eens volwassen een lening afsluiten om een woning te kopen zonder degelijke kennis van wiskunde? En hoeveel geld zouden ze verliezen indien ze daarbij evenveel rekenfouten zouden maken als de studenten van Hemmerechts spellingsfouten? Is het niet juist de taak van ouderen om kinderen intellectueel te wapenen? De norm hoog genoeg te zetten en grondigheid op te leggen? Zodat iedereen de kans krijgt te excelleren met de eigen talenten?

Correct spellen is elitair

Ik weet nog goed hoeveel keer ik heb gevloekt tijdens de les wiskunde. Maar vandaag ben ik gelukkig met de opgedane kennis. Het zou mijn werkgever, en mezelf, veel geld kosten als ik de prijzen, verkooptargets en marketingbudgetten verkeerd zou opstellen. Of de dt-regel nu zin heeft of niet, het leerde mij persoonlijk een stukje grondigheid aan. Een tekst mag nog zo creatief geschreven zijn, indien hij vol fouten staat zal de vorm de verspreiding van de inhoud belemmeren in plaats van bevorderen.

In tijden waar het allemaal niet zo nauw steekt voor schijnbaar onbelangrijke zaken en waarbij de focus ligt op de expressievrijheid in plaats van op het respecteren van nuttige grammaticale conventies, is correct spellen blijkbaar een conservatieve en elitaire houding. De individuele interpretatie van de spellingregels zal de communicatie echter niet vergemakkelijken. Integendeel. Het schept langzaam maar zeker een nieuwe Toren van Babel. Met steeds meer spraakverwarring en onbegrip tot gevolg. Het is ironisch dat zij die het woord ‘verbinden’ voortdurend in de mond nemen, juist diegenen zijn die ervoor zorgen dat net omgekeerde wordt gestimuleerd.

Enkel gelijke taalbeheersing maakt ons gelijk

In 2006 mocht ik op sollicitatiegesprek bij het wijnhuis Fontanafredda in Serralunga D’Alba. Vijftien jaar geleden was ik nog een complete leek in de sector. Het eerste dat me toen opviel was mijn gebrek aan wijnbouwtechnische woordenschat. Tijdens de rondleiding vloog de ene na de andere Italiaanse wijnterm me om de oren. Er zijn nog maar weinig momenten geweest in mijn leven waar ik me zo onwetend heb gevoeld. Het gevoel niet op gelijke hoogte te kunnen dialogeren met iemand die wel al jaren actief was in de wijnhandel, deed mij dan ook onmachtig voelen.

Ondanks mijn onwetendheid, verliep de sollicitatie succesvol. De dag na mijn aanwerving besloot ik mij echter zo snel mogelijk bij te scholen. Het is een voorbeeld van hoe onze persoonlijke woordenschat gevormd wordt door de onderwerpen waarmee we tijdens ons leven in contact komen. Want hoe meer we er behandelen, hoe rijker onze woordenschat wordt. Het toont eveneens aan dat alleen een gelijke taalbeheersing ons effectief gelijk maakt. Hoe grondiger onze kennis van een taal, hoe gelijker we worden met zij die ook deze taal benutten.

Voor Hemmerechts en de progressieve goegemeente is taal zoveel meer dan juiste spelling. Ze vergissen zich schromelijk. Taal begint pas met het correcte gebruik ervan. Een gedegen kennis van de grammatica- en spellingregels en een brede woordenschat zijn een conditio sine qua non om een taal te ontcijferen en het zo breed mogelijk en creatief te kunnen gebruiken. Net zoals wetenschappers wiskunde nodig hebben als een gemeenschappelijke interpretatieve code om bijvoorbeeld het heelal of een atoom te beschrijven, zo heeft de menselijke geest taal nodig als hulpmiddel om de geschiedenis te onderzoeken, de liefde te beschrijven, emoties en ideeën te uiten of een politiek conflict vreedzaam op te lossen.

White privilege is ook language privilege

Het tweede argument, waarbij volgens de Hull University de focus op correct taalgebruik discriminerend zou zijn, bevindt zich in de woke-sfeer die vandaag de dominante stroming is aan de Angelsaksische universiteiten (en stilaan ook daarbuiten). De aandacht voor correct taalgebruik wordt door hen gezien als een Noord-Europese, witte, mannelijke en elitaire machtsstructuur. Het white privilege is ook een language privilege.

Over deze racistische en seksistische woke-analyse valt weinig zinnigs te vertellen. Het lijkt mij niet weinig denigrerend ten opzichte van mensen met een andere huidskleur, culturele achtergrond of van het vrouwelijk geslacht om te beweren dat zij niet in staat zouden om een taal even correct te gebruiken als ‘witte’ Noord-Europese mannen. Het linguïstische niveau is vandaag inderdaad nog veel te afhankelijk van het sociale en culturele niveau van leerlingen. Niet omdat een taal wit, mannelijk of elitair is, maar wel omdat de ongelijke startpositie niet genoeg door het toegankelijk onderwijssysteem wordt gecompenseerd.

Correcte taalbeheersing is sleutel tot participatie en integratie

Het feit dat niet alle volwassenen een tekst kunnen schrijven zonder al te veel spelling- en grammaticafouten, betekent dat er iets schort met het taalonderricht. De oplossing voor deze ongelijkheid mag niet zijn om, zoals progressieven beogen, de norm te verlagen voor iedereen, maar juist om meer mensen over dezelfde linguïstische lat te krijgen. Taal is de manier waarop we in contact komen met de wereld. Als we ons niet (goed) kunnen uiten, blijven we losgekoppeld van de gemeenschap waarin we wonen en raken we geïsoleerd. Slechte taalbeheersing ligt dan ook aan de basis van de meeste integratieproblemen.

Wie niet in staat is om te communiceren, bestaat voor de samenleving niet of nauwelijks. Dat geldt voor producten als voor mensen. Correcte taalbeheersing is de sleutel tot cultuurparticipatie en kennis, meer dan eender welke subsidie voor de integratie-industrie. Indien men zich niet juist kan uitdrukken, is men niet in staat om de eigen overtuigingen te uiten noch om de (tegenst)ander te begrijpen. En hoe meer geschiedenis of literatuur men kent, hoe meer men voelt deel uit te maken van een gemeenschappelijke cultuur en van een samenleving.

Oscar Wilde

Oscar Wilde schreef dit treffend neer: ‘Ultimately the bond of all companionship, whether in marriage or in friendship, is conversation, and conversation must have a common basis, and between two people of widely different culture the only common basis possible is the lowest level.’ [1] Voor communicatie moet men een gezamenlijke culturele basis hebben om op terug te vallen. Alleen onze gezamenlijke taal maakt ons effectief gelijker. Weten hoe men zich moet uiten en de ander begrijpen, verbindt ons met elkaar en heeft iedereen de kans om zich te emanciperen. Of men nu rijk of arm is, bruin of blank, man of vrouw.

____

[1] The letters of Oscar Wilde: ‘Uiteindelijk is de band van alle gezelschap, of het nu in het huwelijk of in vriendschap is, een gesprek, en het gesprek moet een gemeenschappelijke basis hebben, en tussen twee mensen met een sterk verschillende cultuur is de enige mogelijke gemeenschappelijke basis het laagste niveau.’

elitair

Cricket onder vuur want institutioneel racistisch, seksistisch en elitair

De dwaling van Hemmerechts