Hoe zou het nog zijn met Eddy Demarez, de VRT-sportjournalist die de micro vergat af te zetten en ‘off the record’ (not) wat grappen maakte over de Belgian Cats, de basketvrouwen die naast een Olympische medaille grepen, zich wentelden in zelfmedelijden en Vettige Eddy tot zondebok uitriepen?

Wel ik heb goed nieuws: zijn remediëringstraject schiet aardig op. Nadat de Cats in augustus van vorige jaar zijn ontslag hadden geëist en zelfs UNIA er zich mee had bemoeid, mocht de geschorste Sporza-medewerker opnieuw aan het werk, zij het ergens in een bezemhok om de sportuitslagen op pancartes te zetten. Ondertussen mocht hij ook te biechten gaan bij Ann Wauters, de woordvoerster van de Cats, die zowaar tekenen van verbetering zag. Vorige maand volgde dan, in het kader van hetzelfde traject, een gesprek met speelsters Emma Meesseman en Antonia Delaere, die werden bijgestaan door sportpsychologe en begeleidster van de Belgian Cats Ellen Schouppe. Ook weer met bemoedigend resultaat.

‘Het was bevrijdend om in een rechtstreeks gesprek mijn excuses te kunnen aanbieden aan de Cats’, zegt Demarez op Sporza. ‘Het was een ontzettend goed, fijn en warm gesprek. De mensen die je gekwetst hebt in de ogen zien, was erg confronterend.’ En alsof dat nog niet volstond, stuurde de VRT-sportredactie Eddy onlangs naar Spanje, waar de Red Flames, de nationale voetbalvrouwen, aan het oefenen zijn. Niet om een wedstrijd te verslaan, zelfs geen interview mocht Eddy afnemen, neen, het was enkel om langs de zijlijn berouwvol te kijken. Blootsvoets wellicht. En raar maar waar: dit alles voltrekt zich in de grootst mogelijke ernst.

Spitsroedenvertoning

Omwille van het karikaturale karakter van deze vertoning had ik toen al in een eerste commentaar de vergelijking gemaakt met de animatieserie Tom and Jerry, over een paranoïde kat die gepest wordt door een gemene muis met sadistische trekjes. Die zelf ook weer de pineut wordt. Naarmate het zogenaamde remediëringstraject van de muis Eddy vordert, neemt de gelijkenis toe. Want Eddy moet zo lang gerekt mogelijk zijn schuld bekennen, en daartoe organiseert de VRT een permanente spitsroedenvertoning waarbij de dader/grapjas ‘de mensen die hij gekwetst heeft, in de ogen wil zien’.

Dat is verregaand, en wijst op een ideologische aanpak. Vergeet de gewone blaam, hier komt het traject. Er lopen foute mensen rond, ook binnen de openbare omroep, waarvoor speciale behandelingen gelden die doorgaan tot de foute muis het uitbrult van de zelfkritiek (‘Ik ben me bewuster dan ooit welke effecten domme grappen kunnen hebben op anderen’).

Deze orale genoegdoening wordt dan een media-item op zich. Eddy is goed bezig maar de kwetsuur zit diep. De woke-dimensie van heel het gebeuren, dat nu al een half jaar duurt, houdt het trauma in stand, alsof die stoere basketpoezen nog steeds mentaal vol blauwe plekken rond lopen. Dat zeggen ze toch zelf. Op geen enkel moment heb ik een van deze drama queens iets horen zeggen dat relativeert, laat staan er een grappige commentaar tegenover plaatst, of Eddy een koekje van eigen deeg geeft. Een veeg teken. ‘Diversiteit betekent dat iedereen moet kunnen zijn wie zij of hij is, zonder vooroordelen of veroordelingen’, aldus Antonia Delaere. En Eddy dan? Mag die dan niet zijn wie hij is?

Een beter mens

Voor Eddy is dit traject voorwaar geen simpele opdracht, en iets zegt me dat deze zaak ooit, in een verre toekomst, als voorbeeld zal gelden van de manier waarop wokeness in de jaren ’20 van deze eeuw tot mentale wreedheid leidde. Want de Sporza-journalist moet niet alleen door het stof kruipen, naar Spanje strompelen om vergiffenis te vragen bij voetbalsters die er eigenlijk niets mee te maken hebben. Neen, hij moet ook duidelijk maken dat hij dat zinnig, nuttig, waardevol vindt, iets dat hem bewust maakt en als persoon verrijkt, hem in een beter mens verandert.

Dat is een hogere graad van bestraffing: we zitten dan eigenlijk in een Noord-Koreaans paradigma van de ‘heropvoeding’, waarbij gevangenen uitgemergeld de lof van Kim Jong-un bezingen, hun bevrijder en mentor. Kim heeft dat van Mao geleerd, die het zelf van Stalin en Trotski heeft: de straf als gunst en ‘remediëringstraject’. Het einddoel van de vernedering is een echte persoonlijkheidsverandering, een metamorfose van morele delinquent tot modelburger. Waarbij nauwlettend in het oog wordt gehouden of de betrokkene niet veinst en zomaar wat komedie speelt om zijn hachje te redden. Wie de beelden van wenende vrouwen ziet tijdens een rouwperiode in Noord-Korea, blijft zich afvragen of dat allemaal gemeend is. We weten het niet. In een perfecte communistische staat moet je echt wenen, of tenminste echte tranen produceren. Slecht theater zoals bij ons maakt daar geen enkele kans.

Het is net die vraag die ook door Belgian Cat Kim Mestdagh gesteld wordt (weeral) in een DS-interview, dé Vlaamse wokekrant: meent Demarrez die excuses wel?- oppert ze met enige argwaan. Vindt hij het echt een ‘goede, fijne en warme’ ervaring, dat geslijm met die Cats? Mijn gok, en ik hoop het voor Eddy: neen, dit is het betere toneel, en er hangen nu in zijn slaapkamer, naast de kattenbel ‘Morgen nog eens op gesprek bij Ann Wouters’ vijf bordjes met het opschrift ‘Bij grappen altijd drie keer die micro’s checken, stoemen Eddy!’

Binnen nog eens een half jaar komt er dan een New Eddy tevoorschijn, waarvan u en ik alleen weten dat het de oude is. Televisie blijft illusie.

De herdruk van ‘Terug naar Malpertus – Over humor en satire in woketijden’ is uit. Verkrijgbaar in de Doorbraak-boekenwinkel,

Emma Meesseman

Eddy mag blijven, maar moet nog even door het stof