‘En nu is het oorlog’, is het boek waarin Philippe De Backer terugblikt op zijn periode in de regeringen-Wilmès. Dit was nog in het prille begin van de coronacrisis waarin alle Europese landen op snelheid werden gepakt en vooral het gebrek aan voorbereiding naar boven kwam.

Hij probeert in het boek ook vooruit te kijken en geeft de lezer enkele lessen mee die we uit deze crisis kunnen trekken. In deze aflevering van Doorbraak Radio komt De Backer, gewezen staatssecretaris en minister voor Open Vld, meer vertellen over zijn nieuwe boek.

Coronacrisis in haar kinderschoenen

Het boek kijkt terug op de eerst en de tweede golf die we hebben meegemaakt in de coronacrisis. ‘Iedereen herinnert zich nog februari en maart van het vorige jaar met de eerste tekenen dat er iets op ons af kwam.’ We zagen in China en andere landen de grenzen toegaan, de ziekenhuizen die werden opgebouwd en overweldigd worden met patiënten. Toen is in ons land ook doorgedrongen dat we met een pandemie te maken hadden, vertelt De Backer. ‘Op dat moment was er in onze zorgsector ook paniek.’

We weten allemaal nog de periode met enorm veel onduidelijkheid. ‘Alles was er te weinig. Het was vooral een chaos op het terrein.’ Op dat moment hebben premier Sophie Wilmès en minister Maggie De Block aan De Backer gevraagd om het logistieke deel van crisis te verzorgen. Er moesten voldoende materialen zijn zoals mondmaskers, zuurstofverdeling en ventilatie. En, ook de distributie ervan moest ordentelijk verlopen. ‘Dat logistieke luik heb ik op mij genomen en het eerste deel van het boek tot in detail die periode.’

Voorbereiding op een crisis

Heel die logistieke voorziening verliep aanvankelijk zeker niet van een leien dakje, dat kon iedereen toen zien. Terugkijken is uiteraard makkelijker dan vooruit kijken, maar was een betere voorbereiding niet mogelijk geweest? ‘Eén van de grote lessen uit de crisis is dat als je voorbereid bent, je tijd koopt om dingen in orde te krijgen.’

Alle Europese landen waren hier niet op voorbereid, volgens De Backer. Er was bijna nergens een strategische stock van beschermingsmateriaal. ‘Ook de leveranciers zelf konden niet meer volgen voor het beschermingsmateriaal of de testcapaciteit.’ Men had wel voorbereid kunnen zijn, vertelt De Backer. Heel wat internationale instellingen waarschuwen al jaren dat een grote pandemie op ons af zat te komen.

Dat gebrek aan voorbereiding heeft in het begin echt heel wat problemen gegeven, aldus De Backer. ‘De taak die ik had in het logistieke luik was daar echt structuur in brengen en dat hebben we ook gedaan.’ We hebben vijf werkgroepen opgericht, aldus De Backer. Deze werkgroepen waren rond testen, beschermingsmateriaal, intensieve zorgen, medicatie en logistiek. ‘Op 48 uur hebben we daar toch een structuur gezet die de aankoop en distributie regelde en dat is ook gelukt.’ Op twee weken tijd hebben we toch voldoende materiaal gevonden om die eerste golf te bestrijden, zegt De Backer. ‘Maar voorbereiding is effectief het halve werk.’

Laatste wapenfeit

De Backer had nochtans al op voorhand aangegeven dat hij de politiek zou verlaten. Toch werd hij gevraagd om deze rol te vervullen als een soort van laatste wapenfeit. ‘Misschien net daarom want daardoor kon ik heel vrij opereren.’ Politieke beslissingen worden genomen op basis van feiten maar ook wel deels op politieke perceptie. ‘Als je natuurlijk vrij van dat alles kan werken en de doelstellingen die je hebt absoluut kan najagen is dat veel makkelijker.’

Daarnaast heeft De Backer ook een achtergrond als biotechnoloog waardoor hij de ernst van het virus goed kon inschatten. ‘Ik kende daardoor heel de sector van de gezondheidszorg en de biotechbedrijven door en door.’ Dat allemaal heeft heel erg geholpen om zeer snel te handelen. ‘Zo iemand heb je nodig in een crisis.’

Ten oorlog

Het eerste deel van het boek heet ‘Ten oorlog’ en is op een manier geschreven dat je zelf mee in het verhaal zit. ‘Ik heb het gebracht op die manier om echt het gevoel over te brengen dat wij hadden in die eerste dagen.’ Het draait om die grote beslissingen die wij toen ook snel moesten nemen, zegt De Backer.

‘We werden elke dag wel geconfronteerd met een nieuwe uitdaging.’ Al die problemen hebben ze stap voor stap proberen op te lossen. ‘Zo krijg je een echt gevoel van de oorlog die wij toen moesten voeren tegen het virus.’

Te koop in onze online boekenhandel

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert

En nu is het oorlog

Philippe De Backer: ‘En nu is het oorlog’