Er heerst toenemende onvrede in de zorgsector over de plannen van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) om het aanrekenen van ereloonsupplementen zoveel mogelijk te verbieden. Het verwijt dat hij in de aanloop naar de verkiezingen dit wil doorduwen om te scoren zonder rekening te houden met de gevolgen voor de sector, klinkt almaar luider. Zijn plannen, wordt gezegd, hypothekeren de toekomst van de gezondheidszorg.

Eerder liet Vandenbroucke al een wet goedkeuren die het vragen van supplementen bij het uitvoeren van ambulante CT- en MRI-scans aan banden legt. De vaststelling dat er in bepaalde ziekenhuizen geen geconventioneerde radiologen meer waren, werd door de minister aangegrepen om een verbod op het vragen van supplementen door te drukken.

Het voorstel van de minister om die supplementen totaal te verbieden, werd in extremis tijdens onderhandelingen met de sector nog terug gebracht tot een verbod op het vragen van supplementen tijdens de kantooruren. Voor prestaties buiten de normale uren, evenals die op specifieke vraag van de patiënt, kan nog altijd een supplement aangerekend worden.

Cream Skimming

Vooral Vlaamse ziekenhuizen optimaliseren hun apparatuur door de scanners quasi 24/7 te laten draaien. Daar komen natuurlijk meerkosten bij, omdat het omkaderende personeel ook buiten de reguliere werkuren aan de slag blijft. Die meerkosten kunnen door de supplementen worden opgevangen. Door de inzet van apparatuur te optimaliseren, worden de wachtlijsten onder controle gehouden.

Want de vraag om medische beeldvorming blijft toenemen. Onder andere door het paraplu-effect. ‘Spoed- en huisartsen vragen steeds vaker om beeldvorming’, zo weet een radioloog ons te zeggen. ‘Vaak onder druk en op expliciete vraag van de patiënten. Ik begrijp dat ook. Zij willen zich indekken en klachten via de ombudsman vermijden. Maar wij moeten die scans wel uitvoeren. Er zijn ook maatregelen die de overheid oplegt die voor een hogere werklast zorgen. Zo moeten we in het kader van dure kankerbehandelingen regelmatig scans uitvoeren om tumorprogressie te monitoren.’

Diezelfde radioloog waarschuwt ook voor het zogenaamde cream skimming effect. ‘Complexere beeldvorming, zoals bij patiënten onder anesthesie, vragen meer tijd en brengen een hoger risico met zich mee. We zien nu al dat sommige instellingen die niet meer zelf willen uitvoeren en de patiënt dan doorverwijzen naar andere ziekenhuizen, waar ze er minder tegen opzien. Maar als die geen supplementen meer mogen aanrekenen, gaat de bereidheid om hen op te vangen afnemen. Op die manier komt de kwaliteit en het aanbod van de gezondheidszorg onder druk te staan.’

Uniek hybride zorgsysteem in gevaar

De obsessie van Vandenbroucke om komaf te maken met de supplementen van niet geconventioneerde artsen zorgt volgens iemand dicht bij de onderhandelingen voor een pervers effect. ‘De overheidsfinanciering dekt op dit moment niet de volledige financiering van onze gezondheidszorg. We zijn voor 20 tot 25% afhankelijk van remgelden en supplementen. Gezien de budgettaire toestand van onze overheid kan je verwachten dat dat percentage enkel gaat toenemen.’

‘Vandenbroucke wil die laatste bron nu droogleggen en dat verkopen aan de kiezer als een rem op de hebzucht van artsen. Terwijl die inkomsten niet enkel naar de arts vloeien. Daarover moeten we wel transparanter zijn. We moeten uitleggen aan de patiënt waar die extra’s naartoe gaan. Die gaan in de meeste gevallen rechtstreeks naar de ziekenhuizen voor de financiering van nieuwbouw of andere investeringen. Wat niet wil zeggen dat er niets naar de arts doorvloeit, maar dat is meestal beperkt. Uitzonderingen en misbruik bestaan zeker ook. Met meer transparantie kunnen we daar een antwoord op bieden.’

‘We hebben in België een uniek hybride systeem dat zorgt voor een grote toegankelijkheid van de gezondheidszorg. In de meeste landen is er een strikt gescheiden publiek en privaat zorgsysteem. Bij ons zijn die twee in hetzelfde systeem geïntegreerd door de keuze om al dan niet geconventioneerd te werken. De mensen die zich een opleg kunnen permitteren, doordat ze bijvoorbeeld bijkomende verzekeringen hebben, zorgen zo voor de financiering van betere kwaliteit van de algemene zorg. Waar wij ons enorm aan storen, is dat wat Vandenbroucke zegt altijd neerkomt op hetzelfde: alles verplichten of verbieden. Hij wil nu eigenlijk iedereen binnen de conventie dwingen.’

Averechts effect

Dat het met Vandenbroucke zwaar kersen eten is, weet ook federaal parlementslid Frieda Gijbels (N-VA), die vanuit haar praktijk als parodontologe het terrein goed kent. Zij ging in het parlement herhaaldelijk de discussie aan met de minister, maar merkt dat hij voor geen enkel argument openstaat en ideologisch dogmatisch vasthoudt aan zijn standpunten.

‘Minister Vandenbroucke lijkt niet te willen beseffen wat de impact is van zijn plannen op het terrein. In de tandzorg bijvoorbeeld zijn verschillende behandelingen door de overheid ondergefinancierd. Die kan je enkel aanbieden mits de betaling van een supplement. Het erge is dat de minister net het tegenovergestelde gaat bereiken van wat hij wil. Hij wil de drempel verlagen voor mensen met een beperkt inkomen. Maar door zijn verbod op het vragen van supplementen ontzeg je net mensen bepaalde zorg, omdat ze er zelfs geen opleg meer voor gaan mogen betalen, ook al zijn ze daartoe bereid. Ik vind het sterk dat je als minister gaat beslissen waaraan iemand zijn geld wil uitgeven.’

‘Het is jammer dat de overheid heeft nagelaten om voor sommige behandelingen correcte tarieven te voorzien, waardoor de patiënt voor de meerkost moet opdraaien. Dat is wat ik minister Vandenbroucke nog het hardst verwijt: dat hij niet zorgt voor correcte tarieven binnen de bestaande nomenclatuur. Dan zijn die supplementen ook niet nodig. Maar bij minister Vandenbroucke bots je op een muur wanneer je argumenten aanhaalt die zijn plannen op de helling zetten.’

Met trofee naar verkiezingen

De indruk bestaat dat Vandenbroucke nog snel voor de verkiezingen met een verbod op supplementen een trofee wil binnen halen. Dat door alle zorgverstrekkers binnen de conventie te dwingen mogelijk het aanbod aan gezondheidszorg wordt beperkt, lijkt hij er graag bij te nemen.

De reacties van de betrokkenen op het terrein zijn op hun verzoek anoniem. Uit onze gesprekken blijkt wel dat de sfeer tussen zorgverstrekkers en de minister bijzonder onaangenaam en gespannen is. We vroegen minister Vandenbroucke om een reactie, maar kregen nog geen antwoord. Wel belooft de woordvoerder ons deze week nog een reactie te bezorgen. Zodra die binnen is, zullen we die graag publiceren.

ereloonsupplementen

‘Verbod ereloonsupplementen’ voorstel Vandenbroucke zorgt voor onrust

De aanvullende medische kosten in een eenpersoonskamer