Nu de lockdown al voor een langere periode versoepeld is, kijken economen met steeds meer interesse naar het economisch herstel van de coronacrisis. Het blijkt echter dat normale economische activiteit nog veraf ligt.

Lockdowns weg, omzetverlies niet

De lezers van Doorbraak die graag op de hoogte blijven van de economische vooruitzichten, raad ik aan om de studies van de ERMG op de voet te volgen. De ERMG of Economic Risk Management Group is een groep die is opgericht in de schoot van de Nationale Bank van België om de impact van de coronacrisis op de maatschappij in kaart te brengen en zo transparantie te bieden over de crisis. Maar de resultaten zijn momenteel bedroevend.

Het goede nieuws is dat sinds het begin van de lockdown, we de helft van de negatieve impact al hebben verteerd. Zo daalde de omzet bij de verschillende Belgische bedrijven gemiddeld met ongeveer 1/3^de in de eerste week van de lockdown, wat in de week van 23 juni verder daalde naar 17 procent. Bemoedigend, maar de waarheid is dat zelfs in een economie met serieuze versoepelingen we er niet in slagen om de economische motor weer in gang te krijgen.

Beurzen optimistisch, mijn econoom niet

Het voordeel aan mijn job als financieel journalist en beursanalist, is dat ik dagelijks de tijd krijg om met andere economen en specialisten in gesprek te gaan over de economie. Een interessant gesprek dat ik vorige week had was met hoofdeconoom Koen De Leus van BNP Paribas. De Leus die ik nog ken van toen hij bij KBC werkte, was verbazend negatief toen ik hem vorige week confronteerde met enkele goede economische cijfers die die dag verschenen. Zo feesten de financiële markten al weken aan een stuk omdat week na week verschillende economische indicatoren lijken te verbeteren.

‘De trend mag dan wel positief zijn in de cijfers, maar als je net de slechtste economische cijfers in tientallen jaren hebt gehad door de lockdown, dan kan je bij de versoepeling enkel een verbetering zien wanneer de economie terug hervat’, aldus De Leus. Ook wees hij me in het gesprek erop dat verschillende cijfers zoals de inkoopmanagersindex erop wijzen dat verschillende Europese economieën nog in krimpmodus zitten.

Horeca nog maar op helft normale omzet

Dit zien we ook bij de onderzoeken van de ERMG. Daar is dan wel voorzichtig herstel te merken, maar ook zien we dat we in verschillende sectoren nog ver onder het niveau van voor de crisis zitten. Zo zit de horeca nog maar op de helft van zijn normale omzet terwijl ook de groothandel en de logistiek in België nog steeds omzetverliezen kennen van 24% en 34%. En dan praten we nog niet over sectoren zoals de luchtvaart en de evenementsector waarbij bij de eventsector de omzet 86 procent lager ligt dan normaal.

Volgens de hoofdeconoom van BNP Paribas zal de omzet ook niet volledig herstellen in de komende weken, zeker niet in de dienstensector. Door het grote aantal persoonlijke contacten (en risico op besmetting) verwacht De Leus dat er altijd restricties zullen blijven wat ook impact zal hebben op de omzetgroei. Hij noemt dit zeer mooi de 90% economie waarbij we nu een stevig herstel zien. Maar op een gegeven moment zal ze afzwakken en stabiliseren onder het vorige niveau. Momenteel hebben de beurzen hier volgens de econoom geen oog voor omdat het goedkope geld ze aanjaagt, maar de mensen die ervan uitgaan dat het herstel in het huidige tempo zal doorgaan, zullen bedrogen uitkomen vanaf de herfst, denkt hij.

Hoe groot is ons Belgisch overheidstekort?

Ook voor onze overheidsfinanciën is dit geen goed nieuws. Zo verwacht het Federaal planbureau in zijn nieuwste analyse dat het overheidstekort dit jaar zal stijgen tot 47,5 miljard euro of 11 procent van het BBP. Zo kosten alleen al de uitgaven voor de tijdelijke werkloosheid en de vele steunmaatregelen van de overheid 15 miljard euro. En dan hebben we het nog niet over de lagere overheidsontvangsten omdat onze economie op apegapen ligt.

Echter zullen deze tekorten nog lang blijven. Zo verwacht het planbureau in een van zijn scenario’s voor 2025 nog steeds een tekort van 26 miljard euro of van vijf procent van ons BBP. Veel hoger dan het miljardentekort dat we al hadden in 2019. Dit met alle gevolgen vandien voor onze overheidsdiensten en vooral onze sociale zekerheid die door haar ontvangsten-en uitgavenstructuur extra gevoelig is voor de gevolgen van een krimpende economie en die voor de crisis al een hoge schuldenlast had.

Wie verliest zijn job?

Positief is dat bedrijven in enquêtes van de eerder genoemde ERMG het risico op ontslagen lichtjes afzwakken, al blijft het verwachte aantal ontslagen aanzienlijk. Zo verwachten de Belgische bedrijven dat men tegen het einde van dit jaar meer dan 150.000 mensen zal ontslaan in de private sector wat overeenkomt met zes procent van de werkende mensen in de private sector. Vooral sectoren zoals de horeca waar het ontslagpercentage 15 procent bedraagt en de amusemen sector waar dit 32 procent is zien af. Ook zijn dit de sectoren waar de faillissementscijfers zeer hoog liggen, al vergeet men heel vaak de transportsector te vermelden waar meer dan 1 op de 10 bedrijven een faillissement vreest.

Tot slot zou volgens het planbureau de dalende trend van de werkgelegenheid zich zeker nog verder zetten tot eind 2021 waarbij ze vanaf 2022 zou herstellen. Zo mogen de Belgische politici erop rekenen dat de werkloosheidsgraad zal stijgen naar ongeveer 11,5 procent. Dat is dan nog dankzij de ongeziene maatregelen van tijdelijke werkloosheid en de stimulus die de overheid heeft gegeven de afgelopen maanden om het economisch weefsel te beschermen.

De Leus was zeer duidelijk tegen mij. De financiële markten mogen dan wel feesten momenteel, de reële economie blijft zwaar geraakt terwijl ook het aantal Covid-19 besmettingen wereldwijd blijft toenemen. De echte crisis moet nog beginnen.

ERMG

Werkloosheid in de privésector dreigt zwaar op te lopen