Op 19 oktober startte VSOA politie een campagne om het geweld tegen politie meer onder de aandacht te brengen. Al jaren hameren de politievakbonden op dit fenomeen. Deze campagne moet de bevolking sensibiliseren, maar vooral ook de politiek wakker schudden en herinneren aan gedane beloftes. VSOA roept politici op om geweld tegen de politie niet te minimaliseren of eigen te vinden aan de job en eindelijk een echte nultolerantie te handhaven.

33% van geweldsfeiten tegen politie worden geseponeerd

Dat deze campagne nodig is, mag blijken uit de cijfers die voorliggen. Vincent Houssin, ondervoorzitter van VSOA, verduidelijkt. ‘De voorbije jaren werden er 8.500 feiten van geweld tegen de politie per jaar geregistreerd. Dat zijn er 25 per dag. Het gaat hier enkel over de feiten waarvoor een pv werd opgesteld. Uit de verslagen die de procureurs-generaal in de commissie Binnenlandse Zaken voorlegden bleek dat 33% van de zaken die handelen over slagen en verwondingen tegen de politie geseponeerd worden. Wanneer het gaat over weerspannigheid loopt dat op tot 40%. We hebben het dan niet over seponeringen omdat het dossier niet in orde is of bij gebrek aan bewijs, maar om “opportuniteitsredenen”. Het gaat hier over niet-vervolgen omwille van personeelstekort of prioriteiten die elders liggen. De belofte die we kregen in 2017 wordt niet ingelost.’

Referentiemagistraten

‘Dit is een landelijk gemiddelde’, nuanceert Houssin. ‘Het is zo dat bepaalde parketten hier beter doen en korter op de bal spelen. Dat betekent ook dat anderen die het aanzienlijk minder goed doen. Wanneer het een kwestie is van middelen, vragen we de minister van Justitie om de juiste middelen en capaciteit te voorzien.’

‘We hebben referentiemagistraten op het niveau van het parket-generaal, maar het zou een goede zaak zijn mocht er op het niveau van de parketten ook zo’n magistraat zijn die protocolakkoorden kan afsluiten met de verschillende zones om afspraken te maken. Bijvoorbeeld over de kwaliteit van de pv’s, opvolging van dossiers enz. Deze referentiemagistraat kan dan ook een directe link zijn naar de politiemensen, want dat is bij onze bevraging naar boven gekomen: onze mensen krijgen te weinig feedback. Er bestaat een grote behoefte aan feedback over wat er met de pv’s gebeurt. Wordt er vervolg aan gegeven of niet? Onze mensen willen weten of hun werk nuttig is gebleken en resultaat heeft opgeleverd.’

Gemaakte afspraken naleven

Er is nog veel werk aan de winkel, maar Houssin blijft hoopvol. ‘Met een beetje goede wil en het nakomen van afspraken uit het verleden rond nultolerantie, kunnen we al ver komen. We rekenen op de nieuwe minister van Justitie (Vincent Van Quickenborne, Open VLD, WM) om hiermee aan de slag te gaan en het werk van de voorganger (Koen Geens, CD&V, WM) voort te zetten zodat daders effectief worden vervolgd en bestraft.’

Het kalf ligt niet enkel bij Justitie gebonden. Ook bij Binnenlandse Zaken moet er verder actie worden ondernomen. Houssin legt uit. ‘De begeleiding en bijstand van de slachtoffers kan beter. De meeste teksten en KB’s zijn in orde, maar er schort soms iets aan de uitvoering. Mensen staan er nog al te vaak alleen voor om alles administratief in orde te brengen. Zeker wanneer men zwaar gewond is, moet zo iemand dan terugvallen op hulp van familie en collega’s. Op elke HR-dienst zou er eigenlijk proactief moeten worden opgetreden. Het zou een automatisme moeten zijn dat alle paperassen in orde worden gezet en dat de rekeningen worden betaald. De politieambtenaar dient na het geweldsincident en tijdens de behandeling, afhandeling en verwerking ervan, optimaal vanuit het politiekorps te worden ondersteund en begeleid. Op dat vlak is er eveneens veel werk aan de winkel.’

Nultolerantie

Nu, er is — opnieuw — een nultolerantie opgenomen in het regeerakkoord voor ernstige feiten’, merkt Houssin op. ‘Voor ons is het duidelijk. Wanneer het over geweldpleging met gewonden gaat, zijn het voor ons ernstige feiten. We kunnen ermee leven dat bij minder ernstige voorvallen — zoals ongewapende weerspannigheid, smaad en bedreigingen — de daders niet voor de rechtbank verschijnen, maar er dient wel gevolg aan te worden gegeven. Dat kan je oplossen door toch een straf te geven via onmiddellijke inning, zoals nu ook gebeurt in het kader van de coronamaatregelen. Maar op het moment dat er verwondingen en werkonbekwaamheid bij komen kijken, moeten de feiten per definitie voor een rechtbank komen. Wanneer er wapens — ook bij weerspannigheid — in het spel zijn, van welke aard dan ook, is een gerechtelijke vervolging eveneens noodzakelijk.’

In verleden te licht over feiten gegaan

Houssin staat als vakbondsman dicht bij de gevolgen op het terrein. ‘Ik kom veel in contact met slachtoffers van geweld bij onze diensten. Onze juridische dienst doet trouwens schitterend werk om die mensen zowel juridisch als administratief bij te staan. Je hebt collega’s die een paar dagen tot enkele weken werkonbekwaam zijn. Dat noemen we bij ons zo stilaan de “fait-divers-slachtoffers”. Vergis je niet, als er zo 25 per dag zijn, tikt dat qua maatschappelijke kost enorm aan.’

‘Maar we zien ook de zware slachtoffers, die er erg aan toe zijn en die niet meer normaal kunnen functioneren, zowel privé als beroepsmatig. Neem nu de zaak in Meulenberg, dat begint banaal, met het gooien van stenen. Die collega kreeg een steen tegen het hoofd en de gevolgen zijn rampzalig. Die man is door justitie in de steek gelaten. Dat gooien met stenen zien we telkens weer op betogingen die uit de hand lopen. Men gaat daar te licht over. Als maatschappij kan je dat eigenlijk niet tolereren. Dat moet eens doordringen.’

Een ander voorbeeld is de recentelijke veroordeling tot 200 uur werkstraf van de achttienjarige die tijdens de rellen in Kuregem een dienstpistool uit een combi roofde en enkel kogels afvuurde. Houssin klinkt teleurgesteld. ‘Dat is niet het signaal dat we verwachten en dat is evenmin het signaal dat zo’n gasten moeten krijgen. Ik ben me ervan bewust dat niet iedereen naar de gevangenis moet, maar hier gaat het toch over ernstige feiten. Naar de publieke opinie toe, voor de perceptie, kan je dat niet maken. Wanneer het zijn eerste feit zou zijn, kan je er nog inkomen dat er een tweede kans komt, maar in dit geval? Ik hoor dat het Openbaar Ministerie in beroep gaat tegen het vonnis. Dat is een goed signaal.’

ernstige feiten

Vincent Houssin (VSOA politie): ‘Geweldpleging met gewonden moét voor de rechtbank komen’