Wat doet een gepensioneerde zoals ik op een winterdag nadat hij hout heeft gesprokkeld om zijn woning te verwarmen? Weinig, zoals u vermoedde. Maar niet helemaal niets. Zo komt het dat ik de expertendatabank van Vlaanderen consulteerde. Die wil, ik citeer, ‘diverse stemmen zichtbaar maken en hun stem laten horen in media en op congres podia’. Dat laatste woord met spatie. Een detail. Belangrijker is de betrachting stemmen zichtbaar te maken. Zoiets lukt alleen in Vlaanderen. We moeten daar trots op zijn.

Maar nu de experten zelf. Namen ga ik niet citeren. Ik ben minder wreed dan ik eruitzie. Dus vermeld ik enkel twee profielomschrijvingen. De eerste: ‘Als doctoraatsonderzoeker ben ik geïnteresseerd in voedsel en gegenderde culturele praktijk. Meer specifiek onderzoek ik de culturele constructie van mannelijkheid in relatie tot vleesconsumptie. Het verstaan van deze historische en culturele associatie kan bijdragen tot een vermindering van vleesconsumptie en zo een rol spelen in het behalen van duurzaamheids- en gezondheidsdoelstellingen’.

Nummer twee citeer ik maar gedeeltelijk: ‘Als zelfstandige innovatie consultant help ik organisaties om optimalisatie na te streven. Dit kan door nieuwe trends toe te passen maar eveneens door systemen op te zetten waardoor medewerkers en andere stakeholders constructief kunnen meebouwen aan de organisatie. (…) Tenslotte is het mijn ultieme droom om een impact te genereren op Ecologie en klimaat. Ik leef zelf Vegan voor de planeet, wens geen kinderen om de overbevolking niet in de hand te werken & wil ecologie ook weerspiegeld zien in alle projecten die ik professioneel aanraak’.

Grimmige boomer

Na de lectuur van nog meer gelijkaardige teksten, vroeg ik me af wat ik daar nu moest van vinden. De teksten klonken zo hilarisch dat ik eerst wilde nagaan of de experts die ze zogezegd hadden geschreven echt bestonden. En ja, dat was zo. Toen dat vaststond, vermaande ik mezelf. Spot is nooit gepast. Bovendien moet ik intellectueel waakzaam blijven. Alle vernieuwing zomaar van de hand wijzen, als een grimmige boomer, zou te gemakkelijk zijn.

Dus ging ik op zoek naar de sterke kanten van de teksten. Vergeefs. De taalkundige clichés en de ideologische gemeenplaatsen leken in een dolle woordendans met elkaar verbonden. ‘De culturele constructie van mannelijkheid in relatie tot vleesconsumptie.’ Ik proestte het uit toen ik het herlas. ‘Ik wil ecologie weerspiegeld zien in alle projecten die ik professioneel aanraak.’ Die aanraking! En dan het zinnetje ‘ik wens geen kinderen om de overbevolking niet in de hand te werken’. In gedachten zag ik de expert drukdoende zich ongebreideld voort te planten, met uiteindelijk de overbevolking van de planeet tot gevolg.

Ik sloofde me uit, deed wat ik kon, maar wat ik ook probeerde, ik slaagde er niet in de teksten ernstig te nemen

Ik mag hier echt niet mee lachen, bleef ik mezelf aanporren. Ik kan mij niet laten kennen als een hersenloze oude man, een wetenschapsontkenner bovendien. Ik moet openstaan voor de gevoeligheden van onze jongere tijdgenoten. Wat onze generatie verwaarloosde, pakken zij eindelijk aan. Echt waar, ik sloofde me uit, deed wat ik kon, maar wat ik ook probeerde, ik slaagde er niet in de teksten ernstig te nemen. Wel legde ik mezelf op er niet langer mee te lachen. Welke houding moest ik dan wel aannemen?

Medelijden

Een mogelijkheid is: medelijden tonen. Maar daar heb ik al sinds mijn prille jeugd een grondige hekel aan. Medelijden is heel vaak gespeeld, compleet onoprecht. Het is een verdoken vorm van minachting. Hooghartige academici of cultuurdragers gebruiken die techniek geregeld. ‘Ik heb medelijden met u’, meldt zo’n coryfee zijn tegenstanders. Dat heeft hij natuurlijk niet. Op geen enkel moment deelt hij het leed van de mensen die hij een veeg uit de pan geeft. Het zijn sukkelaars, de laatdunkendheid spat ervan af. De neiging om mensen met ideeën die je zelf als heel fout of zelfs absurd ervaart te misprijzen, overvalt waarschijnlijk ieder mens weleens. Mij ook.

‘Als doctoraatsstudent ben ik geïnteresseerd in voedsel en gegenderde culturele praktijk.’ Het verband wordt gelegd alsof het zonder meer vanzelfsprekend is. Was de man een vrouw, dan zou ze plotseling minder vlees eten. Ik ben er bovendien zeker van dat er cijfers te vinden zijn die dat illustreren. Zoiets lukt altijd mits de ‘juiste’ vragen te stellen en subtiele variabelen te hanteren. En toch. Ik dwing mij om elke vorm van misprijzen in te slikken. Net zoals spot toont ‘medelijden’ aan dat ik onvoldoende opensta voor een werkelijk nieuwe insteek.

Openstaan, ziedaar het sleutelwoord. Dat zou ik moeten doen. Maar hoe? Ik kan natuurlijk zeggen dat ik de aangereikte expertenprofielen ‘interessant’ vind, het laatste bruikbare woord vooraleer de afgrond van het gegeneerde stilzwijgen zich aandient.

Ik kan dat zeggen, maar ik meen er niets van. Dus lieg ik. Liegen om bestwil moet kunnen, dat blijf ik vinden, ook in een tijd met allemaal ‘authentieke’ mensen die de leugen verafschuwen. Niettemin wil ik het niet doen. Omdat ik op die manier wat ik als onzin ervaar -hoe onterecht dat misschien ook is- toejuich uit opportunistische redenen, om bij de nieuwe generatie wetenschappers een wit voetje te halen. En dus mijn lezers of toehoorders bedrieg.

Kortom, ik wil met de geciteerde experten en expertises niet spotten. Ik wil ze niet minachten door medelijden te vertonen. Evenmin wil ik ze toejuichen om zelf hipper te lijken dan ik ben.

Het enige wat mij rest, is over de expertendatabank zwijgen. Dat doe ik bij deze, hoewel het daarvoor al lang te laat is.

expertises

Zoek een expert