Deze week keek ik toch wel op van een interview met de burgemeester van Anderlecht. Dat is Fabrice Cumps (PS), die eerder in het nieuws kwam toen hij het gewestelijk Good Move mobiliteitsplan voor Kuregem naar de prullemand verwees, na geroep en getier van herrrieschoppers in de gemeenteraad. Nochtans was dat plan eerder unaniem aanvaard door zijn coalitie.

PTB

Zo is het gesteld met de politieke moed in Brussel. Bij wat tegenwind vrezen de plaatselijke coryfeeën voor hun toekomst. De roepers in het Anderlechtse stadhuis bleken voor een deel dezelfde te zijn als de groep die de zittingen van Schaarbeek kwamen verstoren. Maar Cumps bond in. Met verkiezingen en de hete adem van de even linkse als populistische PVDA-PTB in de nek kiest hij eieren voor zijn politieke geld.

Inclusief diversiteitsplan

Met zijn nieuwe interview gaat Cumps op dezelfde weg verder, in de richting van zijn kiespubliek. Hij had het in Le Soir over een ‘diversiteitsplan’ om de administratie van zijn gemeente ‘diverser en inclusiever’ te maken. Een werkgroep was met de medewerking van Unia tot de conclusie gekomen dat er veel werk aan de Anderlechtse winkel was, om uitsluiting op basis van leeftijd, handicap of afkomst weg te werken.

Maar in het gesprek gaf Cumps snel toe dat het eigenlijk om de vraag ging of men nog langer ‘het dragen van religieuze tekens’ door ambtenaren kan verbieden. Van zichzelf zegt Cumps dat hij een ‘evolutie’ heeft doorgemaakt en dat hij merkt dat ‘het dragen van een hoofddoek normaal is geworden voor de meeste mensen.’ Zeker bij de jongere Brusselaars bestaat daar volgens Cumps geen bezwaar meer tegen. En dus vaart hij eens te meer met de stroom mee.

Laicité

Niet dat Cumps meteen al zijn principes overboord wil gooien. Hij wil niet meteen zeggen dat men het in Brussel beter niet luidop over ‘laïciteit’ mag hebben als men de verkiezingen wil winnen. Zijn partij wil toch nog wat vasthouden aan de wettelijke neutraliteit van openbare diensten en de hoofddoek niet toelaten voor ambtenaren die een leidende functie hebben of in aanraking komen met het publiek.

Maar daarmee opent hij een doos van Pandora, want die beperking kan gezien worden als discriminatie. Elke rechtbank zal hoogstwaarschijnlijk ingaan op een klacht van een hoofddoekdragende ambtenaar die vindt dat zij geen gelijke kansen kreeg op een promotie. Dat was eerder al het geval bij de MIVB waar een afgewezen sollicitante van de rechtbank gelijk kreeg toen ze zich beklaagde dat haar kandidatuur onontvankelijk was verklaard omdat ze een hoofddoek wou dragen tijdens haar werk, wat nog altijd niet is toegelaten bij de Brusselse vervoersmaatschappij.

Cumps weet dat natuurlijk ook wel. Ik vermoed dat hij rekent op die juridische bijstand om op termijn de hoofddoek overal toe te laten. Zo kan hij tegenover de verdedigers van de neutraliteit zijn handen in de onschuld wassen.

Ecolo

Bovendien is zijn coalitiepartner Ecolo veel radicaler : die wil de hoofddoek overal toelaten, omdat niet ‘de verschijning ‘ van de ambtenaar belangrijk is, maar de manier waarop die haar werk doet.

Cumps verdedigt zijn diversiteitsplan met het argument dat zijn gemeentelijke administratie te weinig de sociologische samenstelling van de bevolking weerspiegelt. Het toelaten van de hoofddoek lijkt de sleutel om meer Anderlechtenaren van Maghrebijnse herkomst toe te laten.

Het is toch wel merkwaardig dat men aan progressieve kant geen onderscheid meer wil maken tussen afkomst en religie. En daardoor het beeld blijft versterken dat iemand van wie de voorouders in Marokko geboren zijn per definitie moslim is. Die visie is behoorlijk stigmatiserend voor mensen met een vergelijkbare achtergrond die niet gelovig zijn. Men zou er net zo kunnen van uitgaan dat Belgen met een Italiaanse of Spaanse achtergrond onvermijdelijk katholiek zijn. De waarheid is dat het plan van Cumps is ingegeven door acuut electoralisme, omdat de stem van de Marokkaanse Brusselaars volgend jaar bepalend zal zijn.

Kerk en Staat

De meeste Belgen hebben sinds de jaren zestig van vorige eeuw een evolutie doorgemaakt waarbij ze godsdienst al een private aangelegenheid zien. Het is dan ook meer dan logisch dat de scheiding tussen Kerk en Staat steeds groter is geworden, met wettelijke regelingen over neutraliteit van de instellingen.

In feite zou er zelfs geen debat moeten zijn over de hoofddoek. Wie voor de overheid wil werken moet nu eenmaal de regels aanvaarden. Maar net zoals bij het debat over onverdoofd slachten verzet een religieuze groep zich tegen de bestaande wetten hoewel die het resultaat zijn van een lang democratisch proces. Het is een gekend maar onderschat fenomeen waarbij een fanatieke minderheid langzaam haar wil opdringt aan de passieve meerderheid.

Halalvlees in theaters

Die minderheid schermt met termen als discriminatie en eist inclusie en eist dat de maatschappij met hun gevoeligheden rekening houdt. Maar zelf weigeren ze zich aan te passen aan het wettelijk kader. Jonge generaties weten niet meer hoe moeizaam de ontkerstening is verlopen en wat de gevolgen zijn van elke aanslag op de scheiding tussen Kerk en Staat. Progressief Brussel serveert halalvlees in theaters. Maar in weinig restaurants in wijken waar veel moslims wonen kan je wijn drinken of hesp op je pizza krijgen. Want daar is inclusie van andersdenkenden geen prioriteit en houden de uitbaters zich strikt aan godsdienstige voorschriften.

De hoofddoek is geen onschuldige hoofdversiering. Het is een overduidelijk religieus symbool waarmee de vrouw haar onderdanigheid aan het patriarchaat toont. Natuurlijk dragen vele jonge vrouwen die uit vrije wil. Maar zij weten ook welke verwijten ze naar hun onbedekt hoofd zouden krijgen als ze dat niet deden. In plaats van zich te laten leiden door plat opportunisme had Cumps er beter aan herinnerd dat kruistekens uit openbare gebouwen zijn weggehaald en dat het afzetten van religieuze symbolen tijdens de werkuren geen aantasting is van godsdienstvrijheid…

Fabrice Cumps

Brussel deze week: de hoofddoekenkwestie voor ambtenaren

La Moureaux nouvelle est arrivée!