De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan speelt al ruim een jaar ongestraft een geopolitiek kat-en-muisspel in de oostelijke Middellandse Zee. Met het bezetten van niemandsland op Cyprus lijkt Erdoğan zijn hand te overspelen. De VN-Veiligheidsraad reageerde meteen. De reactie van de EU waarvan de Turken nochtans grondgebied bezetten en continu schenden bleek echter andermaal bespottelijk.

Varosha

Als Turkije de VN-resoluties betreffende Cyprus blijft schenden zal Ankara daar volgens de EU de prijs voor betalen. Tenminste dat is het officiële discours. Ondertussen vliegen Turkse jachtbommenwerpers dagelijks door het Griekse en Cypriotische (lees EU) luchtruim ter intimidatie. Een zeer opmerkelijk gedrag voor een NAVO-lidstaat jegens een andere NAVO-lidstaat.

‘De EU veroordeelt ten strengste de unilaterale maatregelen genomen door Turkije en de onaanvaardbare aankondigingen door de Turkse president en de leider van de Turks-Cypriotische gemeenschap op 20 juli 2021over het heropenen van de stad Varosha’, aldus de bijzondere vertegenwoordiger voor Buitenlands Beleid van de EU Josep Borrell. Die fameuze resolutie van de VN-Veiligheidsraad droeg die stad ooit over aan VN-toezicht en maakte het tot een soort niemandsland. De voormalige badplaats kan opnieuw een toeristische goudmijn worden en past in de gekende tactiek van Erdoğan om politieke medestanders te belonen met lucratieve vastgoedprojecten.

Het huidige conflict ontstond toen Turkije besloot de spookstad Varosha te bevolken. Die éénzijdige actie leverde de Turkse president een voorspelbaar conflict op. De zoveelste provocatie van de EU, waar de voorzitster van de Europese Commissie onbegrijpelijkerwijze tijdens de recentste Europese Top nog beweerde dat de relaties beterden omdat Griekenland en Turkije weer eens hadden gepraat.

Pappen en nathouden

De recente escalatie van het Cypriotisch conflict volgt op illegale gasboringen en militair spierballenvertoon door de Turken in de Griekse en Cypriotische territoriale wateren. De houding van de EU en dan vooral van Josep Borrell bestaat al meer dan een jaar uit vooral pappen en nathouden. Veel verbale dreigementen, maar zelden economische of andere sancties. De Turkse schepen trekken zich steeds een tijdje terug om na enkele weken opnieuw beginnen te treiteren. Dit tot grote ergernis van Griekenland en Cyprus. De Europese regeringsleiders kwamen in maart overeen om maatregelen te nemen indien Turkije zich zou bezondigen aan ‘nieuwe provocaties of unilaterale stappen in strijd met het internationale recht’.

Afgelopen dinsdag beloofde Borrell dat de 27 EU-lidstaten eisen dat de Turkse regering in Ankara onmiddellijk alle ‘acties in strijd met de resoluties van de VN-Veiligheidsraad’ terugdraait, zo niet zal de volgende bijeenkomst van de buitenlandministers van de EU maatregelen nemen. Dit laatste is bijna lachwekkend aangezien de volgende bijeenkomst pas op 2 en 3 september in het Sloveense Kranj plaatsvindt.

VN-Veiligheidsraad verbolgen

De VN-Veiligheidsraad veroordeelde de voorgenomen bezetting van Varosha afgelopen vrijdag al. De Verenigde Naties falen echter al decennia in het ongedaan maken van de verdeling van Cyprus. De Turken sturen steeds meer op een onafhankelijk Noord-Cyprus aan dat overigens enkel door Turkije erkend werd. Die tweestatenoplossing is tegen de zin van de EU, de VN en uiteraard de Griekse Cyprioten.

Velen vergeten dat aangezien Cyprus een lidstaat van de EU is, Turkije eigenlijk illegaal een deel van de EU bezet en koloniseert. Die bezetting dateert van 1974 en sinds 1983 — dus na de Griekse toetreding tot de Europese Economische Gemeenschap (EEG) — noemt dat deel zich de Turkse Republiek Noord-Cyprus. De zogenaamde casus belli voor de Turken was de logische drang van de Griekse meerderheid op het eiland om zich bij Griekenland aan te sluiten (op initiatief van de militaire dictatuur in Athene die vervolgens over de Cyprus-kwestie viel).

Etnische zuivering

De Turkse bezetters voerden een etnische zuivering door en verdreven de Griekse meerderheid (80% van de bevolking) uit de 40% van het Cypriotische grondgebied dat ze bezetten. Op zich net hetzelfde als de Griekse en Armeense genocide in Turkije en de verdrijving van christelijke Grieken uit Turkije na de val van het Ottomaanse Rijk in 1918.

De Turkse minderheid van circa 17% van de bevolking ontstond na 1570 toen de Ottomanen het eiland veroverden en de bevolking van Nicosia afslachtten (naar schatting 20.000 doden, amper 2000 jongetjes werden gespaard om als seksslaaf in Constantinopel te dienen). Ook na het beleg van Famagusta in 1571 volgde een massale slachting van christenen en joden. Het Habsburgse Rijk kon samen met Venetië in de Heilige Alliantie de gruwelijke Ottomaanse veroveringstocht in de Middellandse Zee stoppen tijdens de Zeeslag van Lepanto in 1571 waar Keizer Karels bastaardzoon Don Juan de Ottomaanse marine versloeg. De gruwel in Europa voor de Turkse terreur en ‘massakers’ kwam ten einde, maar nog eeuwen zouden Moorse piraten en slavenjagers in Ottomaanse dienst de Europese kusten onveilig maken (de zak van Zwarte Piet is van dit laatste een vage herinnering).

Tandeloze tijger talmt

Voor de onafhankelijkheid in 1960 was het eiland Cyprus een Brits geopolitiek bolwerk in de Middellandse Zee (zoals ook Kreta, Korfoe en Malta ooit). Die geopolitieke rol speelt Cyprus nog steeds. Ondanks een kortstondige dooi in de relaties met het regime van de Turkse bezetters in het Noorden aan de vooravond van de toetreding van Cyprus tot de EU in 2004, lopen sedert 2020 de spanningen terug hoog op. Het kwam zelfs al tot regelrechte schermutselingen in 2020.

De Europese Unie dreigt zoals steeds weer met sancties. Op 8 juli orakelde de voorzitster van de Europese Commissie Ursula Von der Leyen dat de EU ‘nooit een tweestatenoplossing zal aanvaarden’. ‘Als Turkije tegen één van onze lidstaten praat, op wat voor toon ook, dan praat Turkije tegen de Europese Unie’, aldus Von der Leyen. De heropening van de spookstad Varosha die ooit een parel van een toeristische badplaats was, is echter niks nieuws. In oktober 2020 kondigden Erdoğan en zijn zetbaas Ersin Tatar, de president van de Turkse satellietstaat, ook al de heropening van Varosha aan.

Turkse trots

Dat was duidelijk een provocatie in een reeks van steeds driestere antiwesterse provocaties. De EU worstelde al met Wit-Rusland en het Turkse regime kwam steeds met de schrik weg omdat de Europese regeringsleiders geen openlijk conflict willen met Turkije uit vrees dat Erdoğan de grenzen open zet en de EU overspoelt met migranten.

De Realpolitik in Berlijn bepaalt immers dat de poppenkast van Erdoğan mag voortduren zolang hij in ruil voor miljarden euro’s die volksverhuizing tegenhoudt. Met een paar miljoen Turkse inwoners moet de Duitse regering ook uitkijken hoe ze de Turkse trots aanpakt.

Famagusta

Turken provoceren EU en openen spookstad