PTB-kiezers in Wallonië positioneren zich rechtser dan hun Vlaamse PVDA-stemgenoten, net zoals Ecolo-stemmers rechtser zijn dan die van Groen. En zeker de MR-kiezer is in 2024 erg naar rechts opgeschoven. Dat staat althans in een studie van alle grote Vlaamse en Waalse universiteiten.

Wallonië stemt links, Vlaanderen rechts, zo luidde jarenlang het adagium. Tot Wallonië in 2024 behoorlijk rechts stemde. Is de Waal dan rechtser geworden? Dat blijkt nogal diffuus, zo stelt nieuw onderzoek van alle Belgische universiteiten en het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, dat eergisteren gepubliceerd werd.

In de eerste plaats stond – gemiddeld genomen – de Waalse kiezer eigenlijk ideologisch nooit echt ver van de Vlaming af. Uit het onderzoek komt bovendrijven dat zowel in Vlaanderen als in Wallonië de publieke opinie zichzelf eerder centrumlinks positioneert over sociaaleconomische onderwerpen, maar rechts als het over migratie gaat. Tussen 2019 en 2024 zijn vooral MR- en VB-stemmers zichzelf als rechtser gaan zien, terwijl Open Vld-, Groen-, PVDA- en Vooruit-stemmers zichzelf linkser zagen worden.

Opvallend is ook dat heel wat Waalse kiezers die op linkse partijen stemmen, zichzelf als rechtser positioneren dan Vlamingen die voor diezelfde zusterpartijen stemmen. Zo vindt de gemiddelde PTB-stemmer zichzelf op sociaal-cultureel gebied rechtser dan de PVDA’er. Hetzelfde geldt ook voor Ecolo-stemmers. Mensen die op de PS stemmen, neigen volgens het onderzoek ook meer naar het centrum dan Vooruit-kiezers.

MR en Vlaams Belang samen

Drie duidelijke ideologische blokken tekenen zich af: dat van de linkse partijen (Ecolo-Groen, PTB-PVDA en PS-Vooruit), een centrumblok (CD&V, Les Engagés en Open Vld) en een rechts blok van N-VA, Vlaams Belang en MR. Het electoraat van die laatste partij staat volgens het onderzoek zelfs dichter bij het Vlaams Belang dan de N-VA; zeker op sociaaleconomisch vlak, maar ook sociaal-cultureel.

Wat niet echt verbaast, is dat de gemiddelde Vlaamse kiezer op het gebied van staatshervorming eerder voorstander van de huidige staatsindeling is, terwijl Walen algemeen genomen opnieuw meer bevoegdheden naar het federale niveau willen overhevelen.

Vooruit en CD&V blijven achter

De paper benadrukt ten slotte dat de gemiddelde publieke opinie dan wel eerder weinig kan veranderen tussen verkiezingen in, maar dat zulks niet betekent dat binnen een specifiek partij-electoraat geen grote ideologische verschuivingen kunnen plaatsvinden, of dat politieke marketing per definitie betekent dat kiezers hun partij volgen.

Vrij vertaald: de MR-kiezer positioneert zich vandaag de dag rechtser dan in 2019, net zoals de partij zelf, maar kiezers van CD&V en Vooruit zijn hun partij dan weer niet gevolgd in strengere standpunten over migratie, zo stellen de onderzoekers vast.

Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek

Waal neigt naar rechts (ook als hij PTB of Ecolo stemt)