Het ‘Forum van Vrije Naties van post-Rusland’ werd in maart 2022 opgericht naar aanleiding van de Russische invasie van Oekraïne. Doel is de herstructurering — door de oprichters dekolonisatie genoemd — van Rusland na een uiteindelijke nederlaag in Oekraïne. De bedoeling is dat Rusland in maar liefst 41 kleinere republieken wordt opgedeeld. Ook streeft het forum de complete demilitarisering na, inclusief liquidatie van het kernwapenbestand.

In Rusland werd het Forum bestempeld als ‘ongewenste organisatie’. De deelnemers zouden worden gefinancierd door Oekraïense oligarchen en de CIA. Tot dusver werden zeven bijeenkomsten — waarvan een in het Europees Parlement — gehouden. We spraken met Oleg Magaletsky, een van de oprichters van het opmerkelijke initiatief.

Hoe is het idee voor het forum ontstaan?

Magaletsky: ‘Toen de invasie van Oekraïne in 2022 begon, begreep ik dat het imperialisme vanuit Moskou dusdanig was gegroeid, dat het zou kunnen leiden tot een Derde Wereldoorlog. De enige manier om dit gevaar voor eens en altijd te doen verdwijnen, is de demontage van het Moskovische imperium. Het imperialistische probleem bestaat natuurlijk al veel langer dan de invasie. De Russische Federatie is enkel een andere naam voor de Sovjet-Unie. Zolang dat imperium niet wordt gebroken, zoals dat met het Engels, Franse, Duitse en Portugese is gebeurd in de voorgaande eeuwen, blijft er de dreiging vanuit Moskou. Of het nu Jeltsin of Poetin is die aan het roer staat, het Kremlin gebruikte alle andere regio’s als kolonie. Wij zien ons als gemeenschap die met ondersteuning van democratische landen en vrije media de oppositie vormt tegen de as Moskou-Bejing-Pyongyang. We staan nu voor een tweesprong, óf de democratische wereld wint óf de autocratieën.’

Jullie kaart met 41 verschillende landen doet nogal vreemd aan. Duitsland is na de Tweede Wereldoorlog opgedeeld in 4 zones en later in twee landen. Zou dat niet ook voldoende zijn voor Rusland na de oorlog?

‘Ik noemde Duitsland weliswaar, maar het is een slecht voorbeeld. Duitsland verloor zijn kolonies al na de Eerste Wereldoorlog. Duitsland is ook qua etnische samenstelling veel homogener. Veel beter voor Rusland is de vergelijking met het Osmaanse Rijk. Alleen al in de Kaukasus zijn heel veel verschillende volkeren. De Russische Federatie is bovendien net zo groot als China en Canada samen. Er zijn enorme regionale verschillen, maar het centrum beslist alles. Vanuit het verre Oosten is het compleet onmogelijk invloed uit te oefenen op beslissingen in het Kremlin, ja zelfs vanuit Sint-Petersburg gaat dat niet. In principe zou het dan kunnen dat na vijftien of twintig jaar een Verenigde Staten van Rusland ontstaan. Maar daarvoor moeten zich eerst goed functionerende zelfstandige landen ontwikkelen. Dat hoeven er niet speciaal 41 te zijn, maar twintig landen is het minimum.’

Het geplande land ‘Verenigde Staten van Siberië’ met een ‘stars and stripes’-vlag lijkt me een elfmeter voor de Russische media. Is het verstandig een zo duidelijke link met de VS te leggen die momenteel als de hoofdvijand van Rusland worden voorgesteld?

‘Het idee voor de Verenigde Staten van Siberië is niet ons idee. De wortels daarvan gaan verder terug. Al in de negentiende eeuw bestond een dergelijk begrip. Wat de vlag betreft: de oorlog vindt niet alleen op het slagveld plaats. Het belangrijkste wapen van het Kremlin — naast tanks en kernwapens — is de propaganda. Het is een wapen dat al heel lang wordt gebruikt. Er worden miljarden gestoken in Russia Today, Sputnik, al die Telegramkanalen. Om oppositie te voeren tegen die enorme propagandakracht hebben we triggers nodig. Die vlag is er een van. Ja, in bepaalde kringen zal het beeld dat het oproept negatief zijn. Het belangrijkste is echter dat het de aandacht trekt.’

Maar om het initiatief te realiseren is behalve aandacht toch vooral ondersteuning van de bevolking in bijvoorbeeld Siberië nodig?

‘Al rond 2000 waren er protestbewegingen voor een soevereiniteit van Siberië. Dat was toen de naam Rusland nog niet vergiftigd was. Inmiddels schamen vele inwoners van Rusland zich ervoor dat ze Rus zijn. Tien procent van de Siberiërs is voor onafhankelijkheid en wij steunen ze daarin. Mensen zitten er helaas compleet vast in de propaganda, daarom is er voor velen maar één mening. Maar als ze na verloop van tijd inzien dat Siberië perfect kan functioneren zonder Moskou — en dat kan zeker — zal de meerderheid van de inwoners inzien dat een soevereine Siberische staat veel meer mogelijkheden biedt. De burgermaatschappij in Rusland is echter compleet vernietigd. Alles zal in deze fase nog door een heel kleine invloedrijke regionale minderheid worden bepaald. De overgrote meerderheid zal — helaas — alles accepteren, daar heeft het regime ze toe opgevoed. Als de Chinezen Siberië zouden bezetten, zal dat net zo goed worden geaccepteerd. Wij als liberalen vinden dat zeker niet goed. Maar het is een feit.’

Ook na de nederlaag in Oekraïne blijven er voldoende militairen, politie en speciale eenheden over om een uitvoering van jullie ideeën in Rusland onmogelijk te maken. Hoe denken jullie dat op te lossen?

‘Dat is al eens gebeurd, bijvoorbeeld met de Sovjetgeneraal Doedajev die de leider van het Tsjetsjeense volk werd. Ook generaals van het tsaristische leger gingen na de revolutie Oekraïense en Finse troepen aanvoeren die voor onafhankelijkheid vochten. Dat werd in eerste instantie ook niet voor mogelijk gehouden. Daarom kunnen officieren die nu voor het Russische leger vechten in een veranderde context net zo gemakkelijk leider van een onafhankelijkheidstrijd in Boerjatië, Jakoetië of Tatarije worden. Uiteraard zullen die nieuwe landen niet direct een nieuw Estland worden, eerder Tadzjikistan. Waarschijnlijk zal de democratie er niet direct optimaal functioneren, maar de dreiging voor de buurlanden is weg. Daarom zijn er ook zoveel politici uit Polen, Finland en de Baltische landen die aan ons Forum deelnemen.’

De niet-erkende staat Itsjkerië heeft al eens in plaats van de deelrepubliek Tsjetsjenië bestaan. Er werd een sharia ingevoerd. Is het een goed idee met hen samen te werken?

‘De geschiedenis van Itsjkerië is een typisch voorbeeld. Het land werd in de jaren negentig gesticht als een seculiere staat. Achmed Zakajev heeft zich bij ons aangesloten als wettige opvolger van de bestuurders van Itsjkerië. Het is niet juist te zeggen dat het land religie en staat niet scheidde. Moskou heeft verschillende mensen in de machtselite van Itsjkerië binnengeloodst die voldeden aan de wensen van een deel van de bevolking naar een islamitische staat. Dat gebeurde allemaal onder de regie van de Russische geheime diensten. Om te bewijzen dat ze geen onafhankelijke staat konden zijn; dat het uitsluitend ging om islamitische terroristen.’

In welke regio van Rusland bent u geboren?

‘Ik kom niet uit Rusland. Ik ben Oekraïner.’

Hoe worden jullie gefinancierd?

‘We zijn een gemeenschap en geen ngo. Daardoor blijven de kosten laag. We zijn alleen een denktank voor dekolonisatie van de Russische Federatie. Al onze sprekers werken zonder vergoeding. Puur uit overtuiging. De ruimte in het Europese Parlement werd kosteloos ter beschikking gesteld door de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers. Ook de vergaderzaal in het Hudson instituut in Washington hoefden we niet te betalen. Kosten voor overnachtingen en vluchten konden dankzij fundraising worden betaald. Journalistenverenigingen hebben ons ook een aantal keren geholpen. Dan zijn er donaties van emigranten uit Rusland, maar ook van Oekraïners die ons ondersteunen. Dat zijn echter geen oligarchen, maar gewone mensen die gezamenlijk ons initiatief mogelijk maken.’

Bestaan er contacten met medewerkers van machtsstructuren in Rusland die jullie ondersteunen?

‘Wij zijn pragmatici. Mijn motivatie is heel eenvoudig. In mijn land sterven dagelijks honderden mensen. We moeten voorkomen dat iets dergelijks nog eens kan gebeuren. In ieder geval de komende twintig jaar. Natuurlijk is er ons publiekelijke werk, dat is de top van de ijsberg. Daarnaast zijn we bezig met zeer uiteenlopende andere activiteiten. Daartoe behoort onder andere het leggen van contacten op alle niveaus van de verticale macht in Rusland. Zodra dag X aanbreekt, zullen die mensen ter plaatse zijn om de juiste beslissingen te nemen.’

Forum van Vrije Naties van post-Rusland

‘Forum van Vrije Naties van post-Rusland’ streeft naar opdeling in kleinere republieken