In de Vivaldi-onderhandelingen maakt Coens van de abortuskwestie een existentieel breekpunt. CD&V wil een politiek vetorecht krijgen over de wetgevende beslissingen hierover. Dat is niet meer dan normaal. Het al besproken wetsvoorstel ter zake verlengt de abortustermijn van 12 naar 18 weken en voert de straffeloosheid daarover in wat het mogelijk maakt de foetus straffeloos tot één dag voor de geboorte te liquideren. Maar het voorziet wel straffen voor al wie de abortusgang een strohalm in de weg zou leggen. Als modern-seculiere partij met christelijke inspiratie moet de CD&V dit voorstel ten sterkste bestrijden.

De huidige abortusregeling berust op een evenwichtig compromis tussen enerzijds de bescherming van het ongeboren leven en anderzijds het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw over haar eigen lichaam. Het vermelde wetsvoorstel verbreekt dit evenwicht. Terecht vreest CD&V dat dit wetsvoorstel een glijbaan is naar onbeperkte abortus op de levensvatbare foetus en een legitimatie van eugenetica op familiale schaal. De vraag is evenwel of CD&V dit via een regeringsdeelname aan Vivaldi zal kunnen tegenhouden. Onweerstaanbaar komt de vergelijking met de VLD-crisis over het migrantenstemrecht naar voren.

Het migrantenstemrecht en de VLD

We spoelen even terug naar het begin van dit millennium. Onder Verhofstadt I dienen de socialisten herhaalde malen wetsvoorstellen in om aan migranten (in feite aan ‘vreemdelingen’) stemrecht toe te kennen bij de gemeenteraadsverkiezingen. MR is ook voor maar onder druk van VLD stemt ze tegen deze voorstellen. Bij de regeringsonderhandelingen voor Verhofstadt II stelt MR dat niet meer te zullen doen. In de regeringsverklaring staat dat de parlementsleden hierover vrij mogen beslissen. In de Senaat stemmen socialisten en MR-liberalen een wetsvoorstel in die zin. VLD houdt de stemming over het wetsvoorstel wekenlang tegen door eindeloos gefilibuster. De Antwerpse VLD-Jongeren, geleid door Annick De Ridder, verzamelen intussen 1000 handtekeningen van VLD-leden die een Bijzonder Congres vragen met een resolutie waarin geëist wordt dat het migrantenstemrecht terug op de regeringstafel belandt.

Op 6-7 februari 2004 gaat het congres door in Brussel. Na een extreem demagogische speech van Willy Declercq, waarin hij de spot drijft met volksvertegenwoordiger Jan Verroken, stemmen de met bussen aangevoerde partijleden de resolutie met 82,9 % weg. Voorzitter De Gucht, die aanvoelt dat de stemming ingaat tegen de Vlaamse publieke opinie (80 % was tegen), wil het gezicht van de partij redden door strengere amendementen in te dienen op het wetsvoorstel. Dat werkt Di Rupo op de zenuwen en Verhofstadt zet De Gucht af als voorzitter. Sindsdien zit Open VLD op de glijbaan naar de kiesdrempel.

Het mogelijk Vivaldi-scenario

Zal de CD&V in eenzelfde verhaal terechtkomen? Niet in hetzelfde, maar wellicht in iets gelijkaardigs. Een groot verschil met de VLD-saga is dat in de Vivaldi-tekst niet staat dat de parlementairen de vrijheid krijgen om over het abortusvoorstel te stemmen. De beslissing zal ‘in consensus’ genomen worden en na ‘een studie’ van de huidige wetgeving. Een regeerakkoord is echter een politiek document, dat de parlementairen juridisch niet bindt. Zij kunnen steeds dit akkoord aan hun laars lappen en hun grondwettelijk gewaarborgde vrijheid nemen tegen het regeerakkoord in te stemmen. De mogelijke gevolgen zijn louter politiek. Zij kunnen hiervoor uit de fractie gezet worden of bij de volgende verkiezingen van de lijsten verdwijnen. Hun stemgedrag kan ook tot een regeringscrisis leiden. Zal het zo een vaart lopen?

Het valt te verwachten dat de PTB/PVDA hier stokebrand zal spelen. Zij zullen het wetsvoorstel keer op keer blijven indienen om de paars-groene volksvertegenwoordigers kleur te doen bekennen. Het valt te verwachten dat in de eerste jaren van de legislatuur (2020-2021-2022) de paars-groene parlementairen zich netjes aan het regeerakkoord zullen houden. Ze zullen de stemming over het abortusvoorstel uitstellen of het voorstel wegstemmen, zich daarbij wegstekend achter de nood naar verdere studies en andere blablabla.

Vanaf 2023 zal de hete adem van de nakende parlementsverkiezingen én gemeenteraadsverkiezingen over het parlement stromen. Veel rood-groene parlementsleden zullen de nood voelen aan profilering. Dan is er een grote kans dat het wetsvoorstel gestemd wordt en dat CD&V als regeringspartij wordt gedumpt. Erg zal dat niet zijn want de paars-groene trofeeën zullen wellicht al binnengehaald zijn in 2023 en in een verkiezingsjaar vallen er toch weinig belangrijke beslissingen. Trouwens, CD&V kan moeiteloos gedumpt worden. Met de stemmen van Défi erbij blijft paars-groen aan een meerderheid komen.

Anders met paars-geel?

Zou dat scenario anders zijn in een paars-gele coalitie? Ook onder deze coalitie blijft het zo dat er een parlementaire meerderheid is voor het abortusvoorstel zodat het met een wisselmeerderheid kan gestemd worden. Er is echter een belangrijk verschil. In Vivaldi zit CD&V omtrent abortus geïsoleerd en kan zij als vijfde wiel aan de Vivaldi-wagen gedumpt worden. In paars-geel heeft CD&V met N-VA als grootste partij een belangrijke medestander in het verzet tegen het abortusvoorstel. Mochten onder paars-geel de socialisten en liberalen toch voor een wisselmeerderheid voor het voorstel zorgen, dan zou dit ongetwijfeld tot een regeringscrisis leiden, wat een groot verschil uitmaakt met het Vivaldi-scenario.

CD&V is inderdaad in een fuik gestapt en kan er niet meer uit. De partij loopt het risico over haar existentieel breekpunt in de zak te worden gezet. En iedereen weet wat het lot is van vissen die in een fuik terecht komen.

fuik

CD&V en abortus