Historisch. Zo kan je de situatie die zich maandag op de oliemarkt afspeelde het best omschrijven. Nu de wereld stil ligt door de coronacrisis, lijken de economische regels van vroeger niet meer van toepassing. Dat we leven in tijden van negatieve interest en dat overheden rente krijgen om geld te lenen, waren we al langer gewoon. Dat men gratis geld krijgt bij de aankoop van olie is een heel andere realiteit die een mondiale economie in crisis verraadt.

Wat is er gebeurd?

Op de financiële markten worden dagelijks voor miljarden en miljarden dollars aan goederen en diensten verhandeld. Een van die markten is de Amerikaanse futuremarkt voor olie waar men olie in de toekomst kan verkopen. Zo kan je als koper vaten olie kopen in de toekomst tegen een vooraf bepaalde prijs.

Nu het transport van auto’s en vliegtuigen echter aan banden ligt door het coronavirus, verdrinkt de wereld in het zwarte goud. Niemand kan het goedje nog gebruiken en de opslagtanks wereldwijd zitten zo goed als vol. En dan durven er zoals maandag wel eens unieke dingen te gebeuren in een vrije markt.

Zo zagen oliehandelaars met verbazing de prijs van een vat Amerikaanse WTI olie met levering in mei dalen richting min 40 dollar per vat. Een rare situatie waarin u voor ieder vat olie dat u kocht, 40 dollar cash gratis kreeg.

Gratis olie?

Indien u een future contract kocht (dat minstens per 1000 vaten verhandeld wordt), moest u wel zorgen dat u de olie kunt stockeren. De future markt dient in de eerste plaats voor professionele oliehandelaars, maar ook zuivere financiële spelers die niet geïnteresseerd zijn om de olie fysiek in ontvangst te nemen kunnen ze gebruiken.

Echter zaten deze financiële spelers met een hoop contracten die men niet verkocht kreeg doordat niemand nog olie kon stockeren. Toen de contracten bijna afliepen en de fysieke levering definitief zou worden, moesten deze spelers de contracten verkopen om fysieke levering te vermijden, met een crash tot gevolg.

Het resultaat?

Verschillende beleggers stonden ineens voor het dilemma dat ze 159.000 liter WTI olie per contract in ontvangst moesten nemen. Een onaangenaam vooruitzicht nu alle opslagplaatsen zo goed als vol zijn en niemand nog olie kan accepteren. Ook zakte op 24 uur de waarde van een contract met meer dan 55 dollar per vat. Indien je als speculant 1 contract had aan het begin van de dag, zat je indien je op het einde wou verkopen en het contract nog had met een verlies van ongeveer 55.000 dollar per contract. Geld dat veel financiële spelers niet hadden.

De komende dagen zullen we dan ook massaal horen van kleine en grote beleggers die hun volledige fortuin zijn verloren hierdoor. De Amerikaanse makelaar Interactive Broker meldde ondertussen al dat enkele van zijn klanten al hun geld verloren zijn en dat de broker nu zelf met hun schulden zit. Zo zit het bedrijf met een factuur van 88 miljoen dollar doordat de schulden van de klanten groter zijn dan hun bezittingen. En dan tellen we de fiasco’s in de ontelbare fondsen die beleggen in oliefutures zoals het oliefonds USO niet mee. Beleggers hadden bijvoorbeeld enkel in dit fonds de week voor de crash 1,6 miljard dollar extra in het fonds gestopt. Ik hoef u niet te vertellen hoe dit afliep.

Er is één zekerheid in het leven en dat zijn belastingen

Als u hoopt dat te kunnen profiteren van de lagere olieprijs aan de pomp, moet ik u helaas teleurstellen. De prijs van benzine en diesel wordt immers bepaald door de Europese olievariant die niet meedeed met de crash van zijn Amerikaanse variant. En zelfs in de vreemde situatie dat ook onze olie binnenkort op 0 dollar noteert, moet u nog steeds meer dan 1 euro per liter betalen aan de pomp door de hoge belastingen.

Zo bedraagt het aandeel van geraffineerde olie zelf maar 18 procent van het totaal van de benzineprijs waardoor de accijnzen, bijdragen en andere kosten maar liefst vier keer hoger liggen dan de echte grondstoffenprijs. Tanken blijft een verborgen belastingfactuur in dit land.

En zo komen we meteen bij een ander slachtoffer van de oliecrisis en dat is de Belgische staat. Wist u dat de verkoop van benzine maar liefst 80 tot 85 procent gedaald is de afgelopen maand volgens de Belgische federatie van brandstofhandelaars? Belgen blijven immers vaak thuis door de lockdown, al rijden vrachtwagens wel nog rond op diesel waardoor de verkoop van diesel maar 25 tot 30 procent lager ligt.

De samenleving is de dupe

Echter is dit een probleem omdat koning auto een grote melkkoe is van de Belgische staat. Zo haalde België in 2018 voor het eerst de kaap van 20 miljard euro uit belastingen voor gemotoriseerde voertuigen waarvan 8,7 miljard uit accijnzen en btw op brandstoffen. Een bedrag waarmee men de jaarlijkse begroting van het Belgische leger twee keer kan betalen. Ook dreigt de crisis de belastinginkomsten van andere landen zoals Italië en Spanje te decimeren.

Wanneer u in de komende maanden nog economische analyses hoort waarin men de kostprijs van de coronacrisis probeert te becijferen, neemt u die best met een handvol zout. De waarheid is dat de coronacrisis zowel aan de inkomsten als uitgaven van de staat snijdt en dat de impact onbecijferbaar is. Momenteel blijft de staat de factuur hiervan betalen, maar het lijdt geen twijfel dat deze rekening binnenkort door de burger betaald zal moeten worden. Iets om over na te denken wanneer we morgen weer in de file nodeloze brandstof staan te verbruiken.

future

De waanzin van de oliecrash