Al wie met gas verwarmt of kookt zal in de komende jaren almaar hogere nettarieven betalen. Naarmate de Vlamingen gedwongen van het gas af moeten, zal Fluvius de nettarieven voor de overblijvers verhogen.

De Vlaamse regering besloot in het klimaatakkoord van november 2021 om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Zo werd de stookolieketel vanaf 2022 verboden en vanaf 1 januari 2025 zullen ook bij nieuwbouw aardgasaansluitingen verboden zijn.

Dat allemaal omdat de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal wil zijn. En Vlaanderen wil bij de betere leerlingen van de klas zijn: men is strenger dan de EU vraagt. Zo geldt het verbod op gasaansluitingen in nieuwbouw bij ons één jaar eerder dan elders.

Daar hangt wel een prijskaartje aan vast. In 2050 zullen nog voor 2,2 miljard euro onbruikbare gasnetten moeten worden afgeboekt bij distributienetbeheerder Fluvius.

Maar er is nog. Die investeringsplannen van Fluvius staan ter discussie. Tijdens de hoorzitting daarover in de commissie energie van het Vlaams parlement waren amper vijf parlementsleden aanwezig. Maar desondanks was de conclusie, én bij Fluvius én bij de SERV, nogal duidelijk: huishoudens met een gasaansluiting gaan betalen, en fors.

In Vlaanderen zijn er meer dan 2 miljoen gasaansluitingen. Die betalen allemaal een factuur met daarop de nettarieven van Fluvius. En daar zit het probleem.

De tariefmethodologie

De Vlaamse en federale regeringen zadelen Fluvius op met tal van opdrachten. Bijvoorbeeld premies uitdelen voor zonnepanelen of spaarlampen. Daarnaast moet Fluvius omwille van de groene energietransitie ook enorm investeren. Om tot billijke nettarieven te komen moet Fluvius een ‘tariefmethodologie’ hanteren. En de belangrijkste factor in die berekening zijn – niet onlogisch – de gasnetafschrijvingen.

En nu wordt het griezelig. Want – ook dat is niet onlogisch – als steeds meer huishoudens van gas af moeten, dan gaat de kost van die gasnetafschrijvingen worden afgewenteld op steeds minder klanten.

Want vergeet het niet: na 2050 zijn de gasnetten waardeloos. Aardgas is dan immers verboden in de EU. En wat waardeloos is moet versneld worden afgeschreven. En dus kan het niet anders dan dat die nettarieven fors stijgen.

Voor de SERV is de enige uitweg dat de Vlaamse regering een deel van die kosten op zich neemt. De SERV suggereert dat de Vlaamse overheid instapt in het kapitaal van Fluvius.

Het siert Fluvius dat men daar het probleem begrijpt. Frank Vanbrabant, de ceo van Fluvius, is behoorlijk duidelijk: ‘Neem geen overhaaste beslissingen over afbouw van gas’. Gevolgd door: ‘Denk na over betaalbaar houden van die netkosten voor een kleiner wordend aantal klanten’.

Fluvius in overlevingsmodus

Niet alleen de klanten, maar ook Fluvius zelf heeft een probleem. Wat doet een bedrijf dat de helft van zijn activiteiten en investeringen ziet waardeloos worden door een politieke beslissing? Wil Fluvius overleven zal het extra financiering moeten zoeken.

Fluvius heeft overigens al beslist extra kapitaal op te halen. Daar is een goede reden voor. Want ondanks de enorme schuldenlast heeft de groep intercommunales een A-kredietrating. Dat komt door een beleid dat bepaalt dat Fluvius moet draaien op 40% eigen vermogen (ingebracht kapitaal) en 60% vreemd vermogen (leningen). Dat zorgt voor de A-rating.

Maar daar knelt het schoentje. De totale schuldgraad bedraagt nu 7 miljard euro, maar groeit, ondanks die hoge nettarieven, tot 10,7 miljard euro in 2030. Een gevolg van de energietransitie.

De eenvoudigste oplossing lijkt bijkomend geld te vragen aan de aandeelhouders (de gemeenten). Maar die willen een ‘marktconforme vergoeding voor hun kapitaal’. Volgens Vanbrabant is dat nu niet het geval. De gemeenten kunnen met andere woorden hun geld beter elders beleggen. En dat is vicieus. Want de winst van Fluvius is te laag; voor investeringen zijn met andere woorden nog altijd leningen nodig. Tegelijk zorgt de investering van de winst ervoor dat de gemeentelijke aandeelhouders hun dividend moeten missen, en ze rekenen daarop. Maar dat maakt dan weer het aantrekken van nieuw kapitaal onmogelijk. Anders gezegd: een patstelling.

De conclusie is dat ondanks fors stijgende nettarieven Fluvius toch in de nesten zit. En het is bizar: alleen de Vlaamse regering kan als een soort witte ridder (met belastinggeld) Fluvius redden. Tegelijk is Fluvius net door de beslissingen van diezelfde Vlaamse regering in een perfecte storm terecht gekomen. Een boemerangeffect.

gasaansluitingen

Fluvius heeft een probleem, en u ook