Over een paar weken stijgen de distributienettarieven en dus ook de gas- en stroomfacturen van de gezinnen. Waarom? Omdat de Vlaamse energiewaakhond Vreg dat heeft goedgekeurd. Grote winnaar is distributienetbeheerder Fluvius, die eigendom is van de gemeenten. De grote verliezers zijn de huishoudens en bedrijven.

De distributienettarieven zijn kosten verbonden met het leveren van elektriciteit of gas aan een woning of bedrijf. De bedoeling is dat deze tarieven de kosten van netbeheerder Fluvius dekken. In die tarieven zitten ook kosten voor de aanleg en het onderhoud van de distributienetten.

Omdat Fluvius een monopolist is, houdt een energiewaakhond toezicht op de distributienettarieven. Dat is de taak van de Vlaamse energiewaakhond VREG. De VREG keurde de verhoging met gemiddeld 45 euro per gezin goed.

Die kosten worden volgend jaar maar liefst 8 procent hoger geschat dan in 2023. Een gemiddeld gezin zal volgend jaar voor zijn elektriciteit 364 euro (inclusief btw) aan nettarieven betalen.

Minder dure intercommunales

Maar met gemiddelden is het altijd zeer uitkijken. Achter de schermen blijkt immers dat klanten van Fluvius Antwerpen, Fluvius Limburg, Fluvius West en PBE in verhouding meer zullen betalen dan die bij de andere netbeheerders zoals Gaselwest, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas. Kortom de grote intercommunales binnen de coöperatieve economische groep Fluvius rekenen forser door dan de kleine meer onafhankelijke intercommunales. Fluvius Antwerpen en Fluvius Limburg vertegenwoordigen elk meer dan 18 procent van de aandelen in Fluvius.

Zowel voor gas als voor elektriciteit kan het verschil tussen de dure Fluvius-entiteiten en de minder dure intercommunales oplopen tot 100 euro per jaar. Voor bedrijven is er trouwens een tariefverhoging van 12%. De bestuurders van Fluvius weten dat er in oktober 2024 gemeenteraadsverkiezingen zijn, en voor gezinnen houden ze zich nog wat in. Maar de 12% verhoging bij KMO’s laat het ergste vermoeden voor de tarieven die eind 2024 zullen worden bekendgemaakt.

Prestigeprojecten

De belangrijkste oorzaak van die tariefaanpassing stemt tot nadenken. Fluvius heeft dat geld nodig om dringend te investeren in haar infrastructuur. Blijkbaar hebben ze jarenlang vooral dividenden uitbetaald aan hun aandeelhouders (de gemeenten) en voor nieuwe projecten zoals een glasvezelnetwerk. Fluvius was dus vooral bezig met zichzelf en met prestigeprojecten.

Daardoor is er een onderhouds- en investeringsachterstand in de gasleidingen en stroomkabels. De VREG gaat ervan uit dat de komende jaren de nettarieven nog meer gaan stijgen om die noodzakelijke investeringen te betalen.

De VREG heeft zich overigens ook verontschuldigd. De afgelopen jaren heeft de toezichthouder door strikte kostencontrole de nettarieven lichtjes doen dalen. Dat mocht ook wel: onze nettarieven behoren tot de hoogste van West-Europa. Maar dat verhaal loopt dus af: de tarieven stijgen weer.

Warmtepompen

Toegegeven, Fluvius heeft een probleem. De installatie van laadpalen voor elektrische auto’s in residentiële wijken en vooral de warmtepompen dreigen het bestaande netwerk te overbelasten. Het netwerk kan niet volgen, de leidingen onder het trottoir of aan betonpalen langs de straat zijn te dun. Zoiets heet een capaciteitsprobleem. Alleen in Nederland is de situatie nog erger. Daar weigert de netbeheerder zelfs nog woningen of bedrijven aan te sluiten.

Om die problemen op te lossen gaat Fluvius tegen 2033 maar liefst 11 miljard euro investeren in de versterking van het Vlaamse stroomnetwerk. Kosten die ze wettelijk mogen doorrekenen aan de consumenten. Die factuur mogen huishoudens en bedrijven dus nog verwachten na verkiezingsjaar 2024.

En niet alleen Fluvius blaast de energiefactuur op. De nettarieven voor het hoogspanningsnet van ELIA verdubbelen. De federale waakhond CREG, de tegenhanger van de VREG, gaf vorige maand daarvoor toestemming. Voor 2024 is er voor een gemiddeld gezin een extra kost van 80 euro per jaar.

In hun communicatie bagatelliseren Fluvius en Elia die bedragen per klant. Met miljoenen klanten gaat het nochtans over miljarden euro’s. Want naast de distributienettarieven ziet de verbruiker ook de btw stijgen. Net als de prijs van stroom en gas zelf.

Al die heffingen maken van de energiefactuur een tweede belastingbrief. En toezichthouders CREG en de VREG – die verondersteld worden de consumenten te beschermen – staan erbij en kijken ernaar.

gasleidingen

Energiefactuur ‘gemiddeld’ 45 euro duurder

Wallonië verbiedt mazout vanaf 2024 (of 2027)