Afgelopen donderdag richtte Koning Filip zich naar jaarlijkse traditie tot de Gestelde Lichamen, een Nederfranse vertaling van les Corps Constitués, zijnde zowat alle belangrijke gezagsdragers in de nv België. Er is de kersttoespraak voor het gepeupel, en er is deze nieuwjaarsbrief voor wie er echt toe doet.

Er zit een zorgvuldig bewaakte hiërarchie in die Lichamelijke Lijst: bizar genoeg staat Albert II helemaal aan de top, dan de huidige koning en de rest van het vorstelijk gezelschap, daarna de kardinalen (!), en dan pas de ministers. Te Deum Laudamus. Helemaal onderaan heb ik mezelf een plaatsje toegeëigend, als vertegenwoordiger van de NMP (niet-mainstream pers), mede omdat de speech vanuit het Koninklijk Paleis digitaal werd gestreamd. Respect dus. Alleen premier De Croo was als eenzaam priemgetal fysiek uitgenodigd. Een hallucinant zicht.

Een ‘democratisch proces’

Het heeft altijd iets van een schoolopstel, die koninklijke toespraken: elke zin ademt saaie correctheid uit, waarbij men duidelijk voelt dat een kransje van raadgevers één voor één zijn punt heeft mogen aanbrengen. Ik betwijfel of niemand van de toegesproken lichamen vóór het einde van de toespraak achter zijn pc al niet in slaap is gevallen, of gewoon een ommetje heeft gemaakt. Achter de voorspelbare saaiheid van zo’n rede zit echter een behoorlijke dosis ontkenningsretoriek, om niet te zeggen leugenachtigheid, die ons toch weer verleidt tot een schrijven van een column.

Vooreerst feliciteert het staatshoofd zichzelf met ‘een regering die het resultaat is van ons democratisch proces’. Formeel is dat zo. De legitimiteit van deze Vivaldi-ploeg, waarin de twee grootste Vlaamse partijen zorgvuldig geweerd werden, is echter controversieel. Het is geen anti-Vlaamse maar wel een anti-flamingante regering die door ‘het democratisch proces’ werd in elkaar geflanst als een mega-cordon. Door deze regering expliciet ‘democratisch’ te noemen, suggereert Filip al het tegendeel. Hij had daar beter over gezwegen, het is een teer punt in Vlaanderen, maar de Belgicistische elite koestert zich best wel in de illusie van een ‘stevige ploeg’ rond een ‘gemeenschappelijk project’.

Pharma-valley

Erger nog wordt het als het staatshoofd luidop droomt over België als pharma-valley en mondiale draaischijf van het vaccinatiegebeuren. Echt, beste mensen, zonder ons is deze planeet ten dode opgeschreven: ‘Ons land ligt inderdaad in het middelpunt van de vaccinatiecampagnes zowat overal ter wereld – dankzij onze bijdrage tot het ontwikkelen, het produceren en het verdelen van de coronavaccins.’

Zou Filip dat echt geloven? Onze gammele vaccinatiecampagne is zowat stilgevallen omdat ze vasthangt aan de Europese trein der traagheid. De multinational Pfizer produceert wel het vaccin dat in de bovenarm van Jos Hermans werd gespoten, maar voor de rest trekt het bedrijf zich van de Belgische hutsekluts geen zier aan. Het heeft een contract met Europa, dat helaas te laat bestelde en klanten als de VS en de UK voor moet laten gaan. Zal minister Vandenbroucke een deurwaarder sturen naar Puurs om de flacons op te eisen? Ik zie het al helemaal voor me. Lachen geblazen.

Fluiten in het donker

Seneffe, Novasep (VRT NWS)

Of zou de vorst doelen op het Henegouwse biotechfabriekje Henogen, door de Fransen opgekocht en herdoopt tot Novasep, waar momenteel het AstraZeneca-vaccin letterlijk in de soep draait? Een Waals succesverhaal dat steeds meer een luchtkasteel blijkt. Toeval of niet: 14 dagen geleden werd het bedrijf opnieuw doorverkocht aan het Amerikaanse Thermo Fisher Scientific. Keep on dreaming, Filip.

Soit, het zijn allemaal uitdagingen die we moeten aangaan. Drie keer komt dat loze begrip voor in de speech. Samen met het woord ‘verbinden’ dé betekenisloze stoplap van de politieke correctheid. Sinds Winston Churchill ooit de oneliner lanceerde ‘Never waste a good crisis’ zijn alle crisissen opportuniteiten en moeten we de ganse dag uitdagingen (challenges) aangaan. Helaas: het woord is tot de peptalk gaan behoren van lieden die van geen hout meer pijlen weten te maken.

Don Quichotte

Gezien we in België niets voor mekaar krijgen, is alles een uitdaging, zelfs het vullen van putjes in het wegdek na een vorstperiode. Proef de hopeloosheid. Corona, het klimaat, de instituties, de economie, de multiculturele samenleving, de biodiversiteit,…: tegen 1001 uitdagingen kijkt onze vorst aan, terwijl hij in stilte beseft dat het als fluiten in het donker is. De overtreffende vorm van het woord uitdaging heet paniekvoetbal. Het zijn woorden die thuishoren in het register van de zelfbegoocheling en de paranoia. De oervader van de ‘uitdaging’ heet Don Quichotte die de strijd aanging tegen windmolens: een kwestie van zware bijziendheid.

In een tijd waar alleen koelbloedigheid en ratio ons kunnen redden, is peroreren over ‘uitdagingen’ kinderachtig tot lachwekkend. De aanpak van de vaccinatie in Israël -waarvoor ik mijn bewondering niet onder stoelen of banken steek-, of de manier waarop Elon Musk de commerciële ruimtevaart op zijn eentje uittekent, of zelfs het afscheidingsproces van Schotland uit het Britse bestel: dat zijn voorbeelden van strategie gekoppeld aan daadkracht, de ‘uitdaging’ ver voorbij.

België op zich blijft een uitdaging, gewijd aan de verbondenheid. De clichés stapelen zich op tot de toren omver valt. Een ongesteld lichaam groet u.

Gestelde Lichamen

Filip I en zijn 1001 ‘uitdagingen’