Cijfermatig valt de gezondheidscrisis volledig te relativeren. Alle getallen op een rij tonen aan dat we hetzelfde meemaken als tijdens de Hong Kong griep op het einde van de jaren 60. Het leven ging toen gewoon door, maar vandaag reageren we alsof de mensheid zelf het risico loopt te verdwijnen. Nochtans blijft onze voortplanting verzekerd: jonge gezonde mensen krijgen de ziekte zelfs maar in een milde vorm.

De pest voor de deur?

De maximale sterfte die we theoretisch kunnen bereiken, blijft beperkt. De meeste studies spreken intussen van 60.000-70.000 doden. Op zich een stevig getal, het hakt er wel even in. Maar je kan dit plaatsen en relativeren als je weet dat het om mensen gaat die al een behoorlijk lang leven kenden. In bijna de helft van de sterfgevallen gaat het om mensen die ouder zijn dan 85, in meer dan 80% nog altijd over mensen ouder dan 75. Deze twee leeftijden samen geven een simpel rekenkundig gemiddelde van 80, een waarde die volledig aansluit bij de huidige levensverwachting (de exacte gemiddelde leeftijd van aan het virus toegeschreven sterfgevallen zou ondertussen afklokken op 83 jaar)

Wie staat er verder ook maar even stil bij wat we uitgeven door alle genomen maatregelen tegen Covid-19? We stevenen af op een totale kost van zeker 40-60 miljard euro, maar weinigen zien dit in perspectief. Nochtans, van gezondheidseconomen weten we dat het redden van een mensenleven de maatschappij niet meer dan 40.000 tot 60.000 euro mag kosten. Dit leidt eenvoudigweg tot een lineaire conclusie: alle gedane investeringen moeten best één miljoen levens redden. Wij doen deze uitgave nu voor minder dan 10% van dit resultaat. Vochten we tegen een ziekte als de pest, dan lag het helemaal anders. Op Belgisch niveau zou dit vandaag een mortaliteit geven van om en bij de 3,3 miljoen zielen. Bestrijd je deze schade met de maatregelen van vandaag, dan krijg je inderdaad waar voor je geld. Maar nu?

Academische misvorming

Ik weet het, ingenieurs verwijt men wel eens enig autisme. Maar laat ons zeggen dat iedereen die een universitaire opleiding doorliep, tegelijkertijd op een of andere manier aan academische misvorming lijdt. Bij moderne artsen valt in dit opzicht vooral therapeutische hardnekkigheid op. Laat je hen hun gang gaan, krijg je uiteraard een recept van radicale lockdowns voorgeschreven, omdat ze nu eenmaal elk leven tegen wil en dank willen blijven rekken.

Sta je daarbij toe dat ze op dezelfde manier werken als in hun ziekenhuizen, krijg je gelijk een injectie van dictatoriale trekjes in de maatschappij. Zo werkt het nu eenmaal in hun wereldje: de arts wikt en beschikt. Aangezien de kosten van gezondheidszorg in een verzorgingsstaat gedekt blijven door de overheid, kan je het hen misschien niet eens kwalijk nemen dat zij niet expliciet stilstaan bij de economische gevolgen van hun beslissingen. Dus moeten ze af en toe best eens grondig naar iemand anders luisteren, en daar knelt het schoentje.

Het is de economie, dommerdje!

Door het falend vaccinatiebeleid in de EU blijft het evenwicht precair. Maar wat gaan we bereiken als we bij de minste opstoot op de rem gaan staan? Ouderen vragen uiteraard niet om te sterven, maar mensen vragen ook niet om hun job te verliezen of een risico op armoede te lopen. Vergeet daarbij niet dat het hier vooral om jonge mensen gaat van wie het volwassen leven nog moet beginnen. Welke kansen neem je hen niet af?

Vandaag tonen bepaalde voorspellingen dat tot 30% van de werkende bevolking het financieel moeilijk kan krijgen, eens de steunmaatregelen ophouden. Zij komt mogelijk in de sukkelstraat van de armoede terecht. Voor veel sectoren staat het water aan de lippen. Als we versoepelingen blijven opschorten of voor ons uitduwen, loopt het voor hen verkeerd af. De wet van de omvallende dominosteentjes maakt dat onze economie hierbij snel in vrije val kan raken.

Het dilemma van de asymmetrie

Gezondheidsexperts kloppen zich graag op de borst als ze verklaren dat een gezonde economie alleen maar kan bestaan dankzij een gezonde bevolking. Ik vrees dat deze mensen niet thuis gaven toen de geschiedenisles begon. Onze huidige verzorgingsstaat kwam er door de afroming van een steeds sterker wordende economie, en niet omgekeerd. Deze staat kost geld, klauwen vol geld. Vergeet daarbij ook niet dat dit systeem voor veel meer instaat dan alleen maar ziekenzorg.

In hun nieuwste boek Eerste hulp bij een pandemie stellen Maarten Boudry en Joël De Ceulaer dat je altijd beter uitgaat van het feit dat er een nieuwe golf komt. Succes zeg ik dan, en doe de hele maatschappij maar permanent op slot met alle gevolgen van dien. Ik pas hun dilemma liever anders toe: vermijd het risico dat de hele structuur die we hebben opgebouwd instort, en stem je risico’s hierop af.

‘Koppige Ben’

Het voorbeeld van ‘koppige Ben’ en zijn onderwijspolitiek toont aan dat je met de juiste werkwijze een sector kan openhouden en de gezondheidsrisico’s onder controle houdt. Het werkt niet perfect, men krijgt zeker wat extra besmettingen en sterfgevallen hierdoor. Maak je geen illusies, zoiets zegt men niet hardop, maar het staat wel vast. Maar wat anders? Hoelang kunnen we de reserves van onze economie nog aanspreken? Ooit is de pot met goud op.

De ultieme ironie kan er zelfs uit bestaan dat we onze ziekenhuizen perfect door de storm loodsen, maar dat we ze daarna moeten afschalen door een gemis aan geld. En dan zijn we nog verder van huis. Wie Wouter Verschelden via 8AM volgt, weet dat dit ook knarsetandend wordt gezegd in de Wetstraat door politici van Open Vld en NV-A. Het wordt tijd, want voor de economie is het trouwens al lang vijf over twaalf.

gezondheidseconomen

Economie, wat anders?