Het EK voetbal ligt al even achter ons. We zagen tal van ploegen het beste van zichzelf geven en ook de Turkse ploeg speelde een aardig potje voetbal. Maar met al dat gevoetbal kwam ook een ander beestje naar boven: Turks extremisme en chauvinisme. Niet in het minst bĳ grote groepen inwoners van Gent. Openlĳke sympathie voor de Grĳze Wolven werd gretig gedeeld. Burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld) ging zelfs op de foto met zo’n Wolf. Vorige week laaide dan weer het tribaal geweld tussen Koerden en etnische Turken op. Nochtans … er is al een land voor al wie zich bovenal Turk voelt. Dat is niet Gent of Vlaanderen, maar … Turkĳe.

Vergissen is menselĳk. Zo kwam burgemeester De Clercq – naar eigen zeggen per ongeluk – op de foto te staan met een ostentatief verklede Grĳze Wolf die wel zo verstandig was om zichzelf onherkenbaar te maken. Wat natuurlĳk niet per ongeluk was: dat De Clercq een grote groep Turken ging bezoeken aan de FlesjesFabriek die daar verzamelden om naar de match Turkĳe-Nederland te kĳken.

Iedereen supportert voor wie hĳ/zĳ wil, maar je kan je de vraag stellen of De Clercq naast Buﬀalo-fan ook een verborgen Turkse voetbalfan is, of vooral op zoek ging naar wat stemmen voor zĳn partĳ die in Gent op 9 juni een enorme pandoering kreeg. Voetbal en politiek, het gaat niet altĳd netjes samen.

Je afkomst kies je niet, je toekomst wel

In elk geval: er wonen veel Turkse Vlamingen in Gent. En velen onder hen zĳn Vlamingen onder de Vlamingen en Gentenaars onder de Gentenaars. Dat is een goeie zaak, want met hen maken we het Gent en Vlaanderen van morgen. Dat zou ook gewoon de normale gang van zaken moeten zĳn. Als je kiest om elders te gaan wonen, kies je letterlĳk voor een ander vaderland. Dat houdt ook in dat je het land waarin je wil wonen verkiest boven alle andere. Dat hoort nog meer zo voor latere generaties die hier gewoon geboren zĳn.

België kent het grootst aantal Erdogan-kiezers van heel Europa.

Toch knelt daar het schoentje. Voor veel andere Turken die in onze stad wonen, is dat niet het geval. Hier geboren of niet: Turkĳe blĳft de hoogste loyaliteit genieten en Turks blĳft de voertaal thuis. De televisie? Turks. De radio? Turks. De voetbal? Turks, uiteraard. De politiek in Turkĳe wordt er nauwlettender opgevolgd dan de situatie hier. Sterker nog: België kent het grootst aantal Erdogan-kiezers van heel Europa. Dat is niet meteen een graadmeter voor een geslaagde integratie.

Dat is in éérste instantie schadelĳk voor onze allochtone Gentenaars. Een vreemde thuistaal zorgt zo voor ‘beduidend minder kansen’ op school, aldus PISA-onderzoek, zelfs nadat is gecorrigeerd voor socio-economische achtergrond. De OESO berekende dat een vreemde thuistaal 8 procentpunt minder kansen oplevert om academisch veerkrachtig te zĳn.

Het gaat uiteraard niet enkel over taal, werk en school. Een gesegregeerde (multiculturele) samenleving zorgt voor parallelle gemeenschappen die de kans op conflict verhogen en de sociale cohesie verkleinen. Dat conflict zien we bĳvoorbeeld opduiken in onder meer de Brugse Poort, waar etnische Koerden en Turken overgingen tot mini-pogroms naar aanleiding van buitenlandse conflicten. Ook vorige week laaide het tribaal geweld tussen Koerden en etnische Turken op.

Sociale cohesie is dan weer iets meer abstracts, maar het is de nodige lĳm die een samenleving bĳ mekaar houdt. Het is de mate waarin we elkaar beschouwen als deel van dezelfde groep. Het gaat gepaard met wederzĳdse afhankelĳkheid, gedeelde waarden en normen, sociale controle, straten met minder strooiafval en sluikstort, en natuurlĳk gedeelde activiteiten. Het reflecteert bovendien de bereidheid om solidair met elkaar te zĳn, belangrĳk voor onze sociale zekerheid én de fiscus. Socioloog Robert Putnam doorprikte begin deze eeuw evenwel dat de multiculturele droom dat etno-culturele diversiteit hand in hand gaat met sociale cohesie. Het is net het omgekeerde. Hoe kleiner de diversiteit, hoe groter de sociale cohesie.

Met andere woorden: het is in ieder belang, allochtoon of autochtoon, dat we onze culturele homogeniteit en leidcultuur versterken. En – dat mag wel eens benadrukt worden – dat is niet enkel een verantwoordelĳkheid van ‘de’ allochtone burgers. Ook de autochtone gemeenschap moet zich voldoende openstellen. Een sterke gemeenschap kan nieuwkomers opnemen, maar doet er dan ook goed aan om racisme af te zweren, niet als vervolgbaar misdrĳf, maar als een moreel falen. Een goede relatie start je met een uitgestoken hand, geen middelvinger.

Wat kan stad Gent daar nu aan doen?

Ja, heel wat hefbomen rond integratie zitten op Vlaams en federaal niveau. Vooral het Vlaamse niveau organiseert het onderwĳs en beslist hoe streng of eerder hoe laks integratie moet verlopen. Het federale niveau bepaalt dan weer hoe ver we de immigratie-kraan openhouden, hoe gemakkelĳk huwelĳksmigratie is (tal van Turken en Marokkanen verkiezen partners uit het buitenland, waarna de integratie-inspanningen gereset worden), enzoverder.

Toch heeft een lokaal bestuur tal van troeven in handen, en dat is zeker zo in Gent, waar administratie en lokale overheid allesbehalve klein zĳn.

Ten eerste kan onze stad een enorme hefboom inzetten met een doortastend beleid om het Nederlands te versterken. Het is een goede zaak dat er een uitgebreid NT2-aanbod is in onze stad (Nederlands als tweede taal). Het is evenzeer goed dat dat voorbĳ de schoolbanken wordt aangeboden. Maar Nederlands mag geen vrĳblĳvende optie zĳn.

De stad Gent moet daarom stoppen met het voorzien van sociale tolken op haar stadsdiensten en bĳ OCMW-Gent. De bestuurstaal moet daar heel duidelĳk Nederlands zĳn. Ook wie in aanmerking wil komen voor een sociale woning moet blĳk geven van voldoende kennis van het Nederlands.

Verder moet de stad alles doen om de multiculturele segregatie te ontmantelen. Dat betekent het niet langer ondersteunen van etnische clubjes of zogenaamde ‘zelforganisaties’. Het recht op vereniging is vrĳ, maar dat betekent niet dat we elke organisatie van etnische Sikhs, Koerden, Turken, Alevieten en ga zo maar door moeten financieren. In het kader van meer sociale cohesie zou net het tegendeel beter ondersteund moeten worden: initiatieven die de segregatie en tribale isolatie verminderen en mensen bijeenbrengen, verdienen onze steun.

En ten derde en tot slot is er de voorbeeldrol. Dan komen we terug op bĳvoorbeeld Mathias De Clercq die omwille van goedkoop electoraal gewin ineens Turkse voetbalfan speelt, maar moeten we het ook hebben over het ganse paarsgroene stadsbestuur. Dit schepencollege zet zich met onterechte trots neer als dé promotor van de ‘superdiversiteit’. Het gaf de televisiemakers van De Ideale Wereld al in 2013 de aanleiding om een persiflage te maken van het Gentse bestuur als een ‘Bloemie Bloemie’-bende. Elk geintje is een seintje.

Die gevierde superdiversiteit dient evenwel niemand. Het maakt onze stad onveiliger, vuiler, en bovenal minder en minder onze stad. Kiezen we ervoor om een hechte gemeenschap te zĳn van Gentenaars ongeacht onze afkomst, of een verzameling van gebouwen en gesegregeerde groepjes?

De ingekorte versie van dit opiniestuk verscheen eerder in De Gentenaar.

Grĳze Wolven

Superdiversiteit is geen troef, maar een handicap: ook in Gent