De Franse filosoof en essayist Alain de Benoist wordt vandaag 80. Zijn familie wortelt in Vlaanderen met een indrukwekkende stamboom tot in de negende eeuw. De Benoist kent Vlaanderen, inclusief IJzerbedevaart en Vlaams Nationaal Zangfeest. Hij is de belangrijkste intellectueel van ‘Nieuw Rechts’, een denkstroming die eind jaren 60 vorm kreeg in de Groupement de recherche et d’études pour la civilisation européenne (GRECE).

Weerkerende thema’s in zijn werk zijn: de Europese identiteit, met Indo-Europese wortels, lang vóór het christendom; de veroordeling van het egalitarisme en het universalisme die de diversiteit van volkeren en culturen ontkennen; de verwerping van een ‘marktvisie op de wereld’, zoals gepromoot door het liberale individualisme.

Thema’s ook van drie nog altijd bloeiende tijdschriften die hij oprichtte: Nouvelle École (1968), Éléments (1973) en Krisis (1988). In zijn laatste editoriaal getiteld ‘Democratie, jazeker’ schrijft hij: ‘De soevereiniteit van het volk is het historisch onderwerp van onze tijd’. Want ‘Een zindelijke opbouw van de staat loopt van onder naar boven en niet omgekeerd’, naar zijn leermeester de Friese, calvinistische rechtsgeleerde Johannes Althusius (1563-1638), vader van het subsidiariteitsprincipe en van het federalisme.

Alain de Benoist is auteur van 3000 artikelen en meer dan honderd boeken. Hij wordt bekend als hij in 1978 de Grand Prix de l’Essai van de Académie française ontvangt voor zijn Vu de droite. Anthologie critique des idées contemporaines. In het Nederlands vertaald werden Heiden zijn – vandaag de dag (twee edities) en Tegen het liberalisme. De samenleving is geen markt.

Maar wat bedoelt hij met ‘liberalisme’? Veel auteurs reduceren het tot een economische doctrine: de afwijzing van staatsinmenging in de markt. Omgekeerd beschouwt Alain de Benoist het liberalisme antropologisch, de mens gezien als een individu dat los staat van elke gemeenschapsrelatie. Alleen het individu heeft legitimiteit. De samenleving wordt gezien als een markt: alle sociale interactie ontstaat uit zelfzuchtige belangen; marktinteractie is het fundamentele model.

Liberalisme is voor Alain de Benoist de specifieke ideologie van de moderniteit. De mens van het liberalisme is ‘universeel’. Hij is noch man noch vrouw, noch Europees noch Afrikaans; hij heeft nogal vage abstracte rechten. ‘Het primaat van het abstracte individu werkt ook in de zin van een algemene neutralisatie, van de uitbreiding van het neutrale, geïmplementeerd door de ideologie van het Zelfde, ten koste van verschillen. Het wist de collectieve bijzonderheden tussen volkeren en culturen uit, net zoals het sekseverschillen relativeert, omdat legale individuen geen seksuele kenmerken hebben’.

Grand Prix de l’Essai

Vandaag 1943: Alain de Benoist geboren, lansbreker voor diversiteit van volkeren en culturen