De Europese Commissie kondigde vorige week forse importheffingen aan voor elektrische wagens die in China worden geproduceerd. De Commissie hoopt zo de eigen autoproductie in Europa te beschermen, maar dat is geen risicoloze strategie, waarschuwt Ivan Van de Cloot (Stichting Merito).

– De productie van elektrische auto’s zou in China zo zwaar gesubsidieerd worden dat er sprake is van concurrentievervalsing, vindt de Europese Commissie. Heeft ze dan geen punt wanneer ze Chinese EV-producenten wil straffen?

Ivan Van de Cloot: ‘Subsidies zijn niet altijd verboden, maar ze moeten wel in overeenstemming zijn met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Ik twijfel er niet aan dat de Chinezen hun elektrische autoproductie stevig subsidiëren via allerlei kanalen. Niet voor niets heeft Tesla de Europese Commissie gevraagd om zelf een kijkje te komen nemen in de Chinese Tesla-fabrieken: het bedrijf is er rotsvast van overtuigd dat het in dat land minder steun ontvangt dan Chinese producenten van elektrische wagens. Daar staat tegenover dat de Chinezen de Europese Commissie enkele duizenden pagina’s met ‘bewijsmateriaal’ hebben bezorgd waaruit zou moeten blijken dat alles daar wél netjes volgens de regels gebeurt. Ze wijzen er bovendien op dat de EU zelf ook de eigen landbouw subsidieert. Ik denk dat er nu een belangrijke rol weggelegd is voor de WHO, maar dan moet China natuurlijk ook bereid zijn om de nodige transparantie te geven.’

– De importheffingen die de EU nu voorstelt, verschillen van producent tot producent en kunnen oplopen tot meer dan 30 procent per voertuig. Volstaat dat om het prijsverschil met de in de EU geproduceerde elektrische voertuigen weg te werken, of is dit op lange termijn sowieso een achterhoedegevecht?

‘Het is onduidelijk wat de échte productiekost van die auto’s in China is, maar ik denk niet dat die heffingen op lange termijn echt een oplossing bieden. Ik verwijs in deze graag naar de opkomst van de Japanse autofabrikanten in de jaren tachtig. Zowel vanuit Europa als vanuit de VS werd daar aanvankelijk ook heel verkrampt op gereageerd, onder meer met importheffingen. De oplossing bleek toen eerder te liggen in de overheveling van productiecapaciteit vanuit Japan naar de VS en Europa, waardoor er lokaal ook extra werkgelegenheid werd gecreëerd. Ik denk dat we nu ook naar een gelijkaardig scenario moeten evolueren. Een bijkomend argument daarvoor is dat de bijzonder lange transportketen van elektrische auto’s vanuit China naar Europa natuurlijk ook haaks staat op de beoogde vergroening van de economie.

– De Chinezen maken zich nu op om economisch terug te slaan. En dan stel je vast dat een aantal Europese premiummerken – genre BMW of Mercedes – zelf ook veel te verliezen hebben. Voor die merken is China veruit de belangrijkste groeimarkt?

‘Dat klopt, en daar moeten we zeker niet al te naïef in zijn. Politiek en economie zitten op dat vlak lang niet altijd op dezelfde lijn. Duitse politici roepen hun grote bedrijven al jarenlang op om dichter bij huis te produceren, maar wat zien we: de Duitse autoproducenten hebben nooit eerder zo zwaar in China geïnvesteerd als de voorbije jaren. Daarnaast zijn we in Europa ook sterk afhankelijk van China voor heel wat zeldzame ertsen en grondstoffen, niet in het minst voor de ‘groene economie’. Als de Chinezen het echt hard spelen, komen we in Europa al heel snel in de problemen. De Europese industrie zal dus ook voldoende druk zetten op de politiek om vooral niet te hard van stapel te lopen tegen China.’

– Dreigt dit conflict op termijn op termijn niet tot een veel bredere economische oorlog met China en wellicht ook tot grotere politieke spanningen te leiden?

‘Die vrees is niet ongegrond. Vandaar ook het belang van een organisatie zoals de WHO. Tegelijk mogen we niet uit het oog verliezen dat het nog maar om een voorstel van de Europese Commissie gaat, dat ook nog groen licht van de lidstaten moet krijgen. En dan wordt het interessant om te zien of die lidstaten – die toch in eerste instantie hun eigen economische belangen voor ogen houden – wel allemaal op dezelfde lijn staan. Hoe dan ook, op dit moment is dit conflict absoluut nog niet te vergelijken met de economische spanningen tussen China en de VS.’

– Intussen worden de indicaties sterker dat de Chinese economie fors vertraagt. Past de felle Chinese reactie ook in dat plaatje?

‘Zelfs de officiële data wijzen nu op een forse groeivertraging in China, het reële BBP zou sinds kort zelfs niet meer stijgen. Daar komt nog bij dat het bijzonder autoritaire leiderschap van president Xi ook de ondernemingszin lijkt te fnuiken. Er is dus een gebrek aan vertrouwen tussen enerzijds de politiek en anderzijds het bedrijfsleven. Hamvraag is nu of Xi toch een duidelijk signaal zal geven dat het ondernemersvertrouwen kan bevorderen. Lopen de interne spanningen in China verder op en gaat het regime daardoor zelfs aan het wankelen, dan kan dit uiteraard ook flink wat impact hebben op de rest van de wereld.’

groeivertraging

‘Importheffingen op Chinese elektrische auto’s vormen ook een risico’