Het Europees Parlement zette gisteren met een relatief ruime meerderheid het licht op groen voor een tweede ambtstermijn van de niet altijd even onomstreden Ursula Von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie. Zij bevestigde achteraf dat ze de komende legislatuur opnieuw nauw wil gaan samenwerken met de groene fractie in het parlement. Er komen ook enkele nieuwe bevoegdheden bij voor de Europese Commissie.

Met goed 55 procent van de stemmen haalde Von der Leyen het uiteindelijk nog vlotter dan verwacht. Daar zit de steun van de groene fractie, met wie ze de voorbije weken intensief onderhandelde, wellicht voor veel tussen. De groenen kregen bij de Europese verkiezingen vorige maand een stevige electorale dreun en verloren bijna een vierde van hun zetels, maar toch ziet het er naar uit dat ze de komende legislatuur opnieuw deel zullen uitmaken van de ‘pro-Europese’coalitie waarop Von der Leyen wil steunen.

Op de persconferentie in Straatsburg bevestigde ze ook met zoveel woorden dat ze de komende vijf jaar verder wil met de christendemocraten, de socialisten, de liberalen en de groenen. Pittig detail: ook de liberalen van Renew Europe zagen bij de Europese verkiezingen een vijfde van hun zetels verloren gaan.

Omgekeerd nam de Commissievoorzitter de voorbije weken nadrukkelijk afstand van de Italiaanse premier Giorgia Meloni, de belangrijkste patrij binnen de conservatieve ECR-fractie. ‘Dat was ook de juiste aanpak’, stelde Von der Leyen gisteren. ‘Ik heb geprobeerd om de democratische krachten binnen het Parlement allemaal samen achter mijn kandidatuur te krijgen, en dat is ook gelukt’.

Interne spanningen

Zeker met de steun van de groene fractie erbij weet de uittredende én nieuwe commissievoorzitter zich verzekerd van een comfortabele meerderheid in het Europees Parlement: 454 zetels op 720. Tegelijk zijn de problemen en uitdagingen waar de EU de voorbije jaren mee kampte uiteraard niet plots weggesmolten als sneeuw voor de zon. En dus is het maar de vraag of de interne tegenstellingen binnen de grootste fractie – de christendemocraten van de EVP – op termijn niet opnieuw voor grote spanningen zullen zorgen.

Von der Leyen bevestigde nadrukkelijk het plan om de verkoop van wagens met een verbrandingsmotor vanaf 2035 te verbieden.

Met stip op één daarbij: het klimaatbeleid en de migratieproblematiek. Von der Leyen bevestigde gisteren alvast nadrukkelijk het plan om de verkoop van wagens met een verbrandingsmotor vanaf 2035 te verbieden. Maar even opvallend hield ze daarbij een strategische slag om de arm, door ook een amendement aan te kondigden waardoor diesel- of benzinewagens op e-fuels – zogenaamd klimaatvriendelijke synthetische brandstoffen – ook toegelaten zouden blijven.

Commissaris voor Defensie

In haar beleidsverklaring vóór de eigenlijke stemming kondigde ze ook al een aantal maatregelen aan die tegemoet moeten komen aan enkele grote bezorgdheden van de Europese kiezer. Zo komt er een nieuwe Europese commissaris voor Huisvesting – een antwoord op de groeiende kritiek over de afnemende koopkracht van veel Europeanen – en kondigde Von der Leyen ook de oprichting van een concurrentiefonds voor de Europese bedrijven aan.

Dat moet de broodnodige centen vrijmaken om de Europese industrie opnieuw innovatiever en slagkrachtiger te maken. Ook op vlak van defensie en migratie wil de nieuwe Europese Commissie een stuk daadkrachtiger uit de hoek komen. ‘De komende legislatuur moeten we evolueren naar een Europese Defensie-Unie’, klonk het. ‘De lidstaten zullen altijd verantwoordelijk blijven voor hun eigen legers, maar er is wél een belangrijke rol weggelegd voor de EU op vlak van innovatie en om de industriële basis voor die legers te versterken.’ Om al die inspanningen te coördineren komt er ook een Europese commissaris voor Defensie.

Bewakingsapparatuur

Ook op vlak van migratie, wellicht de allerbelangrijkste bezorgdheid binnen de EU, wordt de aanpak een stuk gespierder. Zo zal het personeelsbestand van het Europese grensbewakingsagentschap Frontex verdrievoudigd worden en zal de EU fors investeren in zeer geavanceerde bewakingsapparatuur.

Er komt ook een nieuw pact voor het Middellandse Zeegebied – inclusief bijhorende Europese commissaris – dat moet inzetten op nieuwe strategische partnerschappen met belangrijke herkomstlanden van migranten. ‘We zullen enerzijds nauwer samenwerken met die landen, bijvoorbeeld op gebied van onderwijs, infrastructuur en economie, maar anderzijds ook zwaarder inzetten op terugkeer en op de preventie en bevrijding van illegale migratie.’

N-VA steunt Von der Leyen

Het was gisteren vooral ook uitkijken naar de steun voor Von der Leyen bij de conservatieve ECR-fractie, waarvan naast de partij van Meloni ook de N-VA deel uitmaakt. Die fractie stemde uiteindelijk verdeeld, maar de drie Europarlementsleden van N-VA beslisten om Von der Leyen wél te steunen. Waarom kiest een rechtse partij dan toch voor een Commissievoorzitter die ook ditmaal nadrukkelijk met de groene fractie wil gaan samenwerken?

‘Naast de Commissie bepalen ook de Raad en het Europees Parlement als wetgevende machten het EU-beleid, en daar is het politieke gewicht toch nadrukkelijk naar rechts verschoven’, zegt Europarlementslid Assita Kanko. ‘Ik geloof dus niet dat er opnieuw sprake zal zijn van een soort van vaste centrumlinkse meerderheid in het Europees Parlement, daarvoor hebben de liberalen en de groenen te fors verloren.’

‘De EVP neigt vandaag ook nadrukkelijker naar rechts, en dus zal er wellicht ook regelmatig naar onze fractie gekeken worden om meerderheden te vormen. Los daarvan zal Giorgia Meloni ongetwijfeld ook een stevige bevoegdheid voor Italië uit de brand weten te slepen binnen de nieuwe Europese Commissie, en die zal ongetwijfeld ook wegen op het beleid.’

Blijft natuurlijk de vaststelling dat N-VA deel uitmaakt van een fractie waarvan sommigen de kandidatuur van Von der Leyen steunden, terwijl anderen dan weer tegen haar stemden. ‘Ik vind het eerlijk gezegd ook wel fijn om deel uit te maken van een fractie waar je die vrijheid krijgt’, zegt Kanko. ‘Dat is niet in alle fracties zo. En afhankelijk van de concrete dossiers zullen er de komende jaren ongetwijfeld ook meerderheden op rechts worden gevormd.’

Dit is de laatste Europa Express voor de zomer. Vanaf vrijdag 30 augustus zijn we er terug.

groene fractie

Von der Leyen redt haar vel, maar tegen welke prijs?