Na het ontslag van Sylvestre Ilunga Ilunkamba heeft de president van de Democratische Republiek Congo, Félix Tshisekedi, op maandag 15 februari een nieuwe minister benoemd. Het gaat om Jean-Michel Sama Lukonde Kyenge. De woordvoerder van Tshisekedi, Tharcisse Kasongo Mwemba Yamba Yamba, maakte dat op de staatsomroep RTNC bekend.

Na maanden van spanningen tussen het FCC van ex-president Joseph Kabila en het kamp van Tshisekedi heeft de president besloten om Sama Lukonde Kyenge tot premier te benoemen. Het gaat om één van de eerste overwinningen van Tshisekedi op het Kabila-kamp. De nieuwe premier zal officieel in maart aantreden, tijdens de gewone zitting van het parlement.

Ingewikkelde missie

Na een gesprek van een uur met Felix Tshisekedi beloofde Sama Lukonde voor de pers dat veiligheid zijn prioriteit zou worden. Tshisekedi en zijn ‘Union sacrée pour la Nation’ beseffen dat de Congolese bevolking veel meer veiligheid vraagt. Onder meer in Katanga, de regio waaruit de nieuwe premier afkomstig is. De ‘Bakata Katanga’-militie wil dat deel van het land afscheiden van Congo. ‘Ik wilde de visie van de president horen. Zijn woorden verwezen naar de bezorgdheid die hij via de politieke consultaties van de Congolese bevolking hoorde. Die bezorgdheid gaat vooral over veiligheid. Zoals u weet zal dit één van de prioriteiten zijn, vooral in het oosten van het land en ook in Katanga’ zei hij.

Moïse Katumbi, ex-gouverneur van de vroegere provincie Katanga, moedigt de nieuwe premier aan om vooruitgang te boeken. Hij wenste hem succes met zijn zware taken. Een betere veiligheidssituatie in Congo hoort daar zeker bij.

Onderwijs, gezondheid, goed bestuur

Sama Lukonde zal ervoor moeten zorgen dat het ‘gratis basisonderwijs’ echt overal een realiteit wordt. Andere werkpunten voor hem zijn zeker de gezondheidszorg, justitie, beter bestuur, de strijd tegen corruptie en andere ‘antiwaarden’. De onafhankelijke nationale kiescommissie (CENI) moet worden hervormd. En de staat moet zijn inkomsten aanzienlijk verhogen, want er is voor van alles veel te weinig geld.

De nieuwe premier wil naar eigen zeggen een kleinere regering vormen dan die van zijn voorganger. Vrouwen en jongeren zouden meer aan bod moeten komen. Ook president Tshisekedi is voorstander van een minder grote regering. De prioriteit van de regering blijft ook covid-19 en de strijd tegen ebola in het oosten van het land.

Modeste Bahati Lukwebo werd voordien genoemd als mogelijke nieuwe premier, maar zijn politieke carrière zal zich dus eerder in de senaat afspelen, zo blijkt. Bahati Lukwebo beloofde wel om de nieuwe premier te zullen helpen, in het belang van de bevolking.

Consultaties

Félix Tshisekedi werd president in januari 2019. Hij vormde een regering met zijn CACH (Cap pour le Changement) en het FCC van Kabila. Dat werd echter nooit een groot succes, en de spanningen stapelden zich op. Ilunga Ilunkamba, afkomstig uit het FCC, volgde niet echt de instructies van de president, en de spanningen tussen beide kampen bleven bestaan.

Tshisekedi besloot uiteindelijk om breed te consulteren met sociale en politieke actoren, in de hoop zo een nieuwe meerderheid op de been te brengen. Dat leidde voor de twee kamers op 14 december 2020 tot zijn boodschap dat hij een nieuwe regering zou vormen op basis van de Union sacrée. De president stuurde Bahati Lukwebo op pad als informateur. Die heeft in de afgelopen dagen ook Sama Lukonde ontmoet om een verslag op te maken. Dit zal de eerste minister helpen om zijn regering samen te stellen.

Uiteindelijk lukte het om het FCC schaakmat te zetten en een nieuwe meerderheid in elkaar te knutselen. Figuren als Katumbi (Ensemble) en Jean-Pierre Bemba (MLC) besloten mee te werken aan die nieuwe meerderheid. Zo lukte het om een aantal kabilisten uit sleutelposities te verwijderen. Jeanine Mabunda, voorzitter van de Nationale Assemblée, werd weggestemd en vervangen. In de senaat zag Alexis Thambwe Mwamba zich gedwongen om zijn ontslag als voorzitter aan te bieden. En premier Ilunga Ilunkamba werd ook naar huis gestuurd.

Wie is Sama Lukonde Kyenge?

Sama Lukonde is geboren op 4 augustus 1977 in Parijs. Hij is ingenieur van opleiding. Voor zijn benoeming tot eerste minister was Sama Lukonde sinds 3 juni 2019 directeur van Gécamines. Hij is afgestudeerd in de industriële chemie aan het Mutoshi Technisch Instituut (Kolwezi) in 1996. In 2000 volgde hij een opleiding informatica en informatietechnologie in Zuid-Afrika en in 2006 behaalde hij een diploma scheikunde aan de universiteit van Lubumbashi (Haut-Katanga).

Lukonde Kyenge begon zijn politieke carrière in 2006 en was parlementslid tot 2011. In de regering van Augustin Matata Ponyo, onder het bewind van Joseph Kabila, was hij minister van Sport en Ontspanning. Hij was ook voorzitter van de Conferentie van ministers van Jeugdzaken van de landen die lid zijn van de OIF (Organisatie van landen waar Frans gesproken wordt). In 2015 nam hij ontslag als minister omdat hij zich, samen met zijn politieke partij ACO (Avenir du Congo), verzette tegen een mogelijke derde ambtstermijn van Joseph Kabila, terwijl de grondwet dat verbood. Met ACO van Dany Banza (reizend ambassadeur van Félix Tshisekedi) werd hij lid van de G7, een groep van partijen onder leiding van de voormalige gouverneur van Katanga, Moïse Katumbi. Maar later sloot hij zich aan bij het kamp van Felix Tshisekedi.

Haut-Katanga

Congo’s nieuwe premier staat voor zware uitdagingen