Honderd jaar en een dikke maand geleden deed Adolf Hitler een eerste greep naar de macht. De Bierkellerputsch in München mislukte en de nationaalsocialistische leider werd veroordeeld tot vijf jaar hechtenis wegens hoogverraad. Na negen maanden werd hij vervroegd vrijgelaten. Zijn gevangenendossier is sinds kort online toegankelijk.

FragDenStaat

Het omvangrijke dossier bleef tot nog toe voor het grote publiek onbekend. De organisatie FragDenStaat mocht na een lange correspondentie met het stadsarchief van München de documenten online publiceren. De akte is maar een van vele overheidsdocumenten die het platform openbaar heeft gemaakt. ‘We zijn ervan overtuigd dat een sterke democratie een geïnformeerd en actief maatschappelijk middenveld nodig heeft dat op gelijke voet kan spreken met politici en de overheid’, aldus FragDenStaat.

Delicatessen

Met terugwerkende kracht is dat bij de publicatie van het gevangenisdossier van Adolf Hitler zeker het geval. Alleen al de loyale houding van justitie spreekt boekdelen. Vier Beierse politieagenten lieten bij de aanslag het leven. En toch besloot de rechter tot de laagst mogelijke strafmaat. Anders dan andere gedetineerden hoefde Hitler in de cel niet te werken. Zijn gevangenistijd werd gekenmerkt door ongeziene privileges.

De gevangenisdirecteur: ‘Hitler was altijd verstandig, sober, bescheiden en wellevend tegenover iedereen, in het bijzonder tegenover ambtenaren van onze inrichting’

Gevangenisdirecteur Otto Leybold was diep onder de indruk van zijn voorbeeldige gevangene. Zo schreef hij: ‘… hij (Hitler) toonde zich als een man die zichzelf en anderen steeds aan orde en discipline wist te houden. Hij was altijd verstandig, sober, bescheiden en wellevend tegenover iedereen, in het bijzonder tegenover ambtenaren van onze inrichting.’ Dit diende als basis voor Hitlers vervroegde voorwaardelijke vrijlating.

Bezoek

Adolf Hitler ontving in negen maanden tijd maar liefst 330 bezoekers. Naast nationaalsocialistische geestverwanten brachten vele ondernemers en ambtenaren hem bezoek. Helene Bechstein – echtgenote van de beroemde pianofabrikant – ging maar liefst twaalf keer op visite. Bezoekers omschreven Hitlers cellen met gemeenschapszaal als ‘delicatessenruimtes’ vanwege de vele culinaire specialiteiten. Leybold reserveerde extra ruimtes om hooggeplaatste gasten beter te kunnen ontvangen.

Boek

Na enkele maanden besloot de opgesloten politicus zich op het schrijven toe te leggen. Mogelijke uitgevers van zijn boek ‘4 1/2 Jahre Kampf gegen Lüge, Dummheit und Feigheit. Eine Abrechnung’ zochten hem op. Later kreeg het werk kortweg de titel: ‘Mein Kampf’.

Testikels

Ook over de gezondheidstoestand van de 35-jarige Hitler zijn de documenten een interessante bron van wetenswaardigheden. De gevangenisarts verklaarde dat de gedetineerde ‘gezond en middelmatig sterk’ was. Hij merkte wel op dat de toekomstige Führereen linkszijdige afwijking in de positie van de testikels had. Tenzij op jonge leeftijd operatief wordt ingegrepen, veroorzaakt deze anomalie vaak onvruchtbaarheid.

Idylle

Het gevangenendossier getuigt van een idyllische tijd achter de tralies. De ‘auteur te München’ die samen met negen anderen werd veroordeeld voor de staatsgreep tegen de prille Weimarrepubliek, kon ongestoord zijn boek schrijven, corresponderen, gasten ontvangen en plannen smeden voor de toekomst. In de akte is zelfs een brief te vinden waarin Hitler een autohandelaar vragen stelt over het toerental van een limousine die hij wenst te kopen. Of dit de auto was waarmee de Führer op 30 januari 1933 door Berlijn reed om zich daarna tot rijkskanselier te laten kronen, viel niet te achterhalen.

Helene Bechstein

Het gevangenendossier van Adolf Hitler