Taalkwesties hebben Brussel altijd al geteisterd. Maar deze keer gaat het eens niet over een communautair geladen linguïstiek voorval, maar om een kwestie die daarom niet minder merkwaardig is.

De traditionele en zeer populaire Brusselse ‘Open Monumentendagen’ krijgen van de socialistische staatssecretaris Pascal Smet een nieuwe naam. Voortaan zal men het in het tweetalige hoofdstedelijk gewest hebben over ‘Heritage Days’. In het Engels dus. De Vlaming Smet houdt heel veel van die taal : zijn partij, de voormalige sp.a, ging in Brussel naar de verkiezingen onder de vlag ‘One.Brussels’.

‘Beladen’ term

De Nederlandstalige benaming van de erfgoeddagen mag de vuilbak in, omdat er op een erfgoeddag meer te zien is dan alleen monumenten, vindt Smet. Maar de aanpassing van de Franse term, ‘Journées du Patrimoine’ is om een heel andere reden dringend nodig, volgens de staatssecretaris: de term ‘patrimoine’ zou bijzonder beladen zijn. Die verwijst immers naar het Latijnse woord ‘pater’, vader, en dat is beledigend in tijden van gendergelijkheid.

Het betekent letterlijk ‘erfgoed van de vader’ en verwijst naar de bezittingen die van de vader worden geërfd en op de kinderen worden overgedragen, soms alleen op de zonen’, meldt de minister. ‘Hoewel het hier om cultureel patrimonium gaat, herinnert het woord patrimonium aan een tijd waarin de vrouw buiten elk proces van overdracht van rijkdom werd gehouden en financieel volledig afhankelijk was van de man’ Deze rigide ideologische tirade is niet afkomstig uit een pamflet van een radicale feministische actiegroep, maar staat zwart op wit te lezen in de brochure van wat wij nu de ‘Heritage Days’ moeten noemen.

Paternalisme

Niet weinig monden vielen open bij die bewering. Zelfs taalspecialisten verbaasden zich over de plotse verbanning van een woord dat sinds heel lang ingeburgerd is in ons taalgebruik. Niemand die het woord ‘patrimonium’ gebruikt, hoort er nog een ‘paternalistische’ echo bij. Tenzij dan iemand op het kabinet van staatssecretaris Smet natuurlijk. Daar werkt zo veel volk dat het voor een ambitieuze medewerker geen kwaad kan om zich te laten opmerken met een voorstel waarvan niemand durft te zeggen dat het eigenlijk volslagen belachelijk is.

Zelfs Pascal Smet niet. Tegen een van de pot gerukt idee moet weinig weerwerk verwacht worden omdat tegenstanders er zich wel voor hoeden om niet als reactionair door het politiek-correcte slijk te worden gehaald. Dolgedraaide activisten zullen wel altijd iemand vinden die zich beledigd voelt door iets. En als die er nog niet is, dan komt het erop aan om die gevoelige ziel, die nog niet weet dat ze gekwetst is, voor te zijn en zich woker dan woke te tonen.

Notarisfeest

Kabinetsmedewerkers leven in een volkomen van de reële wereld afgesloten bubbel. Het zou geen kwaad kunnen om sommige ideetjes, die binnen de muren van het ministeriële paleis geniaal en belangrijk lijken, eerst even af te toetsen in Brusselse straten. Iemand zou dan wellicht gemerkt hebben dat de meeste Franstaligen ‘Heritage Days’ op zijn Frans zullen uitspreken en dat dit dan eigenlijk zoveel betekent als ‘Dagen van de Erfenis’. Eerder een feest van notarissen dan van het erfgoed.

Olivier Maingain (Défi), vurig verdediger van de taal van Molière, zei meteen dat hij als burgemeester van de Brusselse gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe de nieuwe benaming niet zal gebruiken. Hij ergert zich aan de opdringerige ‘anglomanie’, maar ziet in het gebruik van een Engelse term vooral de ontkenning van de ‘Franstalige realiteit’ van Brussel. Maingain zou Maingain niet zijn als hij daar niet meteen aan toevoegde in de verbanning van de Franse term ook de hand van de Vlamingen te zien…

Maingain heeft gelijk

Maar hij heeft wel overschot van gelijk als hij het overmatig gebruik van het Engels afwijst. Dat is vaak het werk van marketeers die bestuurders tegen genereuze betaling wijsmaken dat het toeristisch potentieel van Brussels groter is dan dat van Bruxelles-Brussel. In die logica verandert de stad in een commercieel object, waarbij toeristen belangrijker zijn dan de eigen bevolking.

De Angelsaksische glitter is een verdere stap in het verlies van authenticiteit, van het eigen karakter van de stad. De tweetaligheid van Brussel, hoe problematisch die ook vaak is, blijft een essentieel onderdeel van het erfgoed van de Belgische hoofdstad, dat aan geen wetten van marketing mag opgeofferd worden. Anders dreigt Brussel te veranderen in een pretpark voor toeristen, met een Engelstalige gebruiksaanwijzing, een zielloze kopie van zoveel andere Europese steden.

Misschien moeten de verlichte geesten van de overbevolkte kabinetten daar eens over nadenken. Ik geef hen alvast graag deze raad: besteedt wat meer aandacht aan zwans en wat minder aan woke.

Heritage Days

Beste Pascal Smet, meer zwans, minder woke, aub