Hoewel alle officiële bronnen en de campagne Welkom Wolf steevast beweren dat de wolven zich op natuurlijke wijze in Vlaanderen vestigden, stellen steeds meer mensen zich de vraag of ze niet moedwillig en illegaal uitgezet werden. In Nederland leverde het al parlementaire vragen op. Wie keiharde bewijzen kan leveren van het uitzetten door milieuactivisten kan zelfs rekenen op een fikse beloning.

Steeds meer stemmen suggereren dat de wolven in Nederland en België illegaal zouden zijn uitgezet door milieuactivisten. Eén van de argumenten is dat de Nederlandse partij Groenlinks dat plan ooit lanceerde nog voor er ook maar één wolf opdook. Een factfinding onderzoek in Nederland uit 2021 ontkent die illegale uitzet nochtans uitdrukkelijk. Een tweede vaak gehoorde bedenking luidt dat er onmiddellijk een andere wolf opdook toen één Limburgse mannetjeswolf doodgereden werd.

Een weinig objectieve studie

In De wolf terug in Nederland Een Factfinding Study van de Wageningen Environmental Research (WENR) van de universiteit Wageningen, Instituut Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en Senckenberg Gesellschaft für Naturforschung (SGN) ontkennen de onderzoekers alle aantijgingen. Let wel: alle onderzoeksinstellingen die meeschreven zijn voorstanders van wolven als toproofdier omwille van de biodiversiteit. De Duitse groep SGN heeft zelfs een afdeling CEwolf Konsortium die ijvert voor wettelijke beschermingsmaatregelen voor de wolven. Aan de hand van uitwerpselen identificeert men de wolven genetisch. Hun genetische codes voegt men dan toe aan de CEwolf-databank. Een gesubsidieerde databank. De studie werd betaald door BIJ12 (een Nederlands interprovinciaal overlegorgaan) en het Nederlandse ministerie van landbouw.

Paardenliefhebster en natuurbeschermer Annemieke van Straaten (één van haar dieren was slachtoffer van wolven) daarentegen is zo zeker dat de wolf is uitgezet in Nederland dat ze duizenden euro’s beloning uitloofde voor ‘keihard bewijs’.

Uit Polen en Italië

Op 9 februari 2022 beantwoordde Henk Staghouwer, de Nederlandse minister van landbouw, natuur en voedselkwaliteit een aantal Kamervragen. Zijn conclusie was dat een Centraal-Europese populatie wolven ontstond met een origine in Noordoost-Polen. Die populatie breidde zich via Duitsland verder uit in westelijke richting (Denemarken, Nederland en België). Genetisch onderzoek zou duidelijk maken dat ‘veruit de meeste van de waargenomen wolven in Nederland afkomstig zijn uit de Centraal-Europese populatie’. Twee wolven stamden dan weer uit de Alpiene wolvenpopulatie die vanuit Italië, Zwitserland en Frankrijk groeit. Dat laatste feit is koren op de molen van de mensen die geloven dat men de wolven doelbewust uitzet.

De minister zei: ‘Ik acht deze kans zeer klein. Er is tot nu geen enkele aanwijzing dat wolven in Nederland uitgezet zijn.’ Het enige argument tegen de beschuldiging dat de wolven uitgezet zijn is puur genetisch omdat ‘de meeste in Nederland waargenomen wolven genetisch tot hun oorspronkelijke roedel zijn te herleiden.’ Maar bewijst die genetische herkomst dat niemand ze in Polen in een bestelwagen steekt en hier loslaat vanuit een verwrongen visie op biodiversiteit? Het volstaat dat één fanaticus de wolf een lift geeft.

In Vlaanderen

Landschap vzw, de vereniging achter de campagne Welkom Wolf, uit Boutersem voert al jaren actie rond de wolf. Via Welkom Wolf signaleert de vzw op sociale media en website elke waarneming. Voor tegenstanders van de wolf is Landschap vzw en vooral haar afgevaardigd bestuurder Jan Loos erg verdacht. Zelf wijst de in 2011 door Kris Ooms, Koen Van de Wiele, Wim Verhavert en Jan Loos opgerichte vzw erop dat uitzetten strafbaar is. Uitzetten is inderdaad strafbaar. Een strafbaar feit waarmee men meermaals jagers vervolgt omwille van het uitzetten van everzwijnen of ander wild. Al zagen sommigen in de wolf een oplossing voor de plaag van uitgezette everzwijnen.

In Vlaanderen bestaat een heus Wolvenplan Vlaanderen. ‘Het wolvenplan beschrijft de ecologie en verspreiding van de wolf, met duiding van het juridische kader en wetgeving, en geeft een maatschappelijke analyse.’ De Vlaamse overheid wil met schadepreventie en schadevergoeding de wolf maatschappelijk acceptabel maken. De Vlaamse regering financiert daarom wetenschappelijk onderzoek en de bescherming en de instandhouding van de roedels. Kortom de Vlaamse administratie leefmilieu wil de wolven in Vlaanderen houden.

De Europese Commissie

De discussie over het uitzetten is ook in Vlaanderen stilaan een hot topic. Al was de Hubertus Vereniging Vlaanderen niet erg happig om het hele verhaal nog maar eens op te rakelen. Gert Michiels, wetenschappelijk medewerker Kenniscentrum van de jagersvereniging verwees kort naar hun standpunt: ‘Ik verwijs graag naar onze visienota op onze website. Die blijft nog steeds van toepassing.’

De Hubertus Vereniging Vlaanderen publiceerde op 23 december 2019 17 vragen als ‘feit en fictie’ op hun website. De jagers ontkennen met dezelfde argumenten als de overheden en de natuurverenigingen de theorie van het uitzetten.

Dit artikel circuleert op sociale media

Ook natuurvereniging Natuurpunt gelooft niet in het uitzetten. Alleen blijkt dat natuurverenigingen een direct belang hebben bij de introductie van de wolf. In een document dat al enkele dagen opnieuw circuleert op sociale media is te lezen dat als de wolf zes maanden ergens leeft de Europese Commissie kan overgaan tot de maatregel om heel de streek Natura 2000-gebied te maken. Volgens vele aanhangers van de uitzet-theorie het bewijs dat de wolven uitgezet zijn om boeren weg te pesten.

Bij de Vlaamse overheid was de reactie dat de Europese Commissie nog geen enkele keer een gebied tot beschermd natuurgebied uitriep omwille van de aanwezigheid van wolvenroedels. Volgens hen is de Natura 2000-piste oud nieuws.

Natura 2000-gebied voor de wolf

De Nederlandse Jagers Vereniging zette al in juni 2020 die uitleg op haar website. De aanleiding was een interview in het onafhankelijke landbouwvakblad De Veldpost. In dat interview zei de natuurbeschermingsjurist Arie Trouwborst in 2020: ‘Als een wolf zich vestigt in een gebied – van vestiging is sprake als de wolf gedurende zes maanden in een gebied aanwezig is – kan Brussel verplichten om dat gebied aan te laten merken als Natura 2000-gebied voor de wolf. Ook als het gaat om primair agrarisch gebied.’

Trouwborst benadrukte destijds dat ‘In de Habitatrichtlijn geldt dat de dynamiek van de betrokken soorten leidend is. Daar waar de wolf zich vestigt, moet ie beschermd worden. En zeker als het tot voortplanting komt, kan al snel de verplichting volgen om het leefgebied van de roedel aan te merken als Natura 2000-gebied voor de wolf.’

De roedels ontstonden in 2019 waarom was dit dan pas in 2020 een probleem? Omdat volgens Trouwborst de wolven eerst opdoken in gebied dat al Natura 2000-gebied bleek. ‘Maar als de wolf zich ergens in Brabant vestigt, buiten reeds beschermd gebied, moet Nederland daar wellicht een nieuw Natura2000-gebied aanwijzen.’

Geen toeval

Op sociale media is het volgens de aanhangers van de uitzet-theorie ook geen toeval dat de wolf eerst in Natura 2000-gebied opdook. Dat was ook het plan van de natuurbeweging die wolven zag als regulator van de exploderende populatie grazers in het natuurgebied de Oostvaardersplassen.

Toen eind 2022 steeds meer gruwelijke beelden op sociale media opdoken van doodgebeten pony’s en ezels nam de afkeer voor de wolven toe. Toen vorige week weer een wolf werd doodgereden, doken meteen terug de verhalen op over de moedwillige uitzet om de overheid te dwingen landbouwgebied om te zetten in natuurgebied.

De conclusie is dat overheden, natuurverenigingen en jagersverenigingen willen geloven dat de wolven niet illegaal uitgezet zijn. De genetische argumenten zijn plausibel, maar niet waterdicht. Dat tal van organisaties en zelfs overheidsdiensten voorstander zijn of zelfs belang hebben bij de vestiging van wolven is duidelijk. Boeren en burgers die als hobby dieren houden, denken er ondertussen steeds vaker helemaal anders over.

Hubertus Vereniging Vlaanderen

De wolf als breekijzer om extra natuurgebieden af te dwingen