Politici slaan elkaar dezer dagen om de oren met schendingen van het internationaal humanitair recht in Israël. Daarmee zetten ze vooral hun eigen falen in de etalage. In het eerste kwart van de 21ste eeuw is de bescherming tegen zware aantastingen van hun fundamentele rechten een fictie geworden. De voorbije drie jaar hadden we al drie majeure incidenten in en net buiten Europa.

Tussen en na de twee wereldoorlogen werd een internationaal systeem opgezet om mensen te beschermen tegen ernstige aantastingen van hun fundamentele rechten. We hebben nu mensenrechtenverdragen, een Europees mensenrechtenhof, humanitair recht, een Internationaal Strafhof, de VN en de EU. Er zijn mensenrechtenverdragen die rechtstreeks door onze rechters worden toegepast. We hebben blauwhelmen en er is een Veiligheidsraad. Maar toch zijn er tienduizenden mensen in Europa en net daarbuiten die de voorbije 3 jaar zijn doodgegaan door schendingen van al die rechten. Ondanks alle beschermingsmechanismen.

We hebben eerst de coronacrisis gehad. Op grond van zeer foute statistiek werden onze fundamentele rechten massaal beperkt. Het beleid sloeg in een Chinese kramp en geraakte daar maar moeilijk weer uit. Geen enkele rechter heeft de mensen effectief in bescherming genomen door na te gaan of de genomen maatregelen wel effectief waren. Uit buitenlandse achterafrapporten blijkt dat alvast niet het geval te zijn geweest. Het zou nochtans de essentiële taak moeten zijn van de magistratuur om de mensen tijdens — niet achteraf — zo’n ingrijpende beperkingen te beschermen tegen een losgeslagen overheid.

Achteraf

Niet achteraf, dus. In Groot-Brittannië zijn er cijfers over tienduizenden collaterale doden en miljoenen verloren levensjaren. Niet door corona, maar door de maatregelen. In en rond India hebben de lockdowns meer dan 200.000 dode kinderen veroorzaakt. Die kinderen zijn niet gestorven door SarsCov2. Zo’n impact kan onverantwoord ingrijpen van de overheid hebben.

Volgden de oorlog en de wreedheden in Oekraïne. Met grote trom werd een vervolging van Poetin en zijn medestanders aangekondigd voor het Internationaal Strafhof. Maar veel verder dan een onderzoek naar de tienduizenden incidenten zijn ze daar nog niet gekomen. De mensen die in hun graf liggen hebben niets aan een Achterafhof. De Veiligheidsraad van de UNO is een farce geworden. Met Russen die verhaaltjes komen vertellen over geprogrammeerde gifmuggen en andere rariteiten.

Israël en Palestina

Volgde de oorlog in Israël en Palestina. Het staat vast dat er in die oorlog alweer een pak burgerslachtoffers vallen. De actie van Hamas op 7 oktober is een evidente schending van het humanitair recht. Daarover is iedereen het eens. Een vaak vergeten andere schending is het vermengen van strijders met burgers. In een normale oorlog zijn de strijders herkenbaar omdat ze een uniform dragen. In Palestina wordt dat bewust achterwege gelaten. Het is de bedoeling van Hamas dat de Israëli’s minder gemakkelijk op de strijders schieten als er burgers in de buurt zijn. Gaan de Israëli’s dan toch schieten, dan komt er een cultuur van martelaarschap boven.

De dode burgers zijn de wil van Allah en ze zullen in de hemel allerlei geneugten ondergaan. Heel die cultus is een flagrante aanfluiting van het internationaal humanitair recht. Dode mensen worden op die manier propaganda.

De andere kant van de medaille is de vraag of Israël wel alle mogelijke maatregelen neemt om zo weinig mogelijk burgerdoden te maken. In moeilijke omstandigheden. Netanyahu beweert van wel. Vermoedelijk heeft hij ook de informatie die deze bewering ondersteunt. Daarom is het hoogst onzeker dat Israël voor een Internationaal Strafhof zou worden veroordeeld. Een grondig onderzoek is absoluut noodzakelijk. Wie recht in zijn schoenen staat hoeft daarvan geen schrik te hebben.

Felicitaties

Onze politici hebben geen zin om op dat grondig onderzoek te wachten. Er moeten vooral ronkende verklaringen worden afgelegd. Met als summum de felicitaties van de terroristische organisatie Hamas aan het adres van onze premier. Diezelfde politici houden de krakkemikkige internationale beschermingsmechanismen in stand. Ze beter doen werken en de noodzakelijke hervormingen doorvoeren is er niet bij. Met als gevolg dat de mensenrechten onder grote druk komen te staan en tienduizenden mensen het leven laten. Aan die lamentabele catharsis is de ronkende De Croo even schuldig als alle andere regeringsleiders in de wereld.

Maar wat kunnen we nog meer doen? We zouden de straffen meer afschrikwekkend kunnen maken. De vrees voor de latere straf van zo’n Achterafhof moet groot genoeg zijn om mensen ervan te overtuigen vandaag geen misdaden te plegen. Die vrees is er nu haast niet. Overwegen om bijvoorbeeld de doodstraf in te voeren voor zware misdaden van internationaal recht stuit op ernstige bezwaren. Er is de onomkeerbaarheid van zo’n straf. Er zijn de gerechtelijke dwalingen. Maar vooral bestaat de kans dat de spiraal van geweld nog toeneemt. Als er nog terughoudendheid bestaat voor het doden van mensen, dan dreigt die te verdwijnen zodra de dader zelf ook de dood als reactie kan verwachten. De dood wordt een onderdeel van het spel. Keihard straffen is dus echt geen goede oplossing.

Miss Aardbei

De oplossing ligt in het versterken van de beschermingsmechanismen. Democratische internationale instellingen met impact op het terrein als het op de bescherming van de mensen aankomt. Werken aan de pakkans. Veel snellere procedures voor onze internationale hoven. Regels die magistraten verplichten om daadwerkelijk met een gedegen onafhankelijk onderzoek mensen te beschermen tegen een losgeslagen overheid.

Van een premier die zichzelf op het internationaal podium hijst, mag worden verwacht dat hij met gedegen voorstellen komt. Boutades van het niveau van Miss Aardbei ‘ik droom van wereldvrede’ en ‘geen doden meer’ zijn lief en mooi. Maar ze brengen ons geen stap dichter bij de daadwerkelijke bescherming van de mensen tegen losgeslagen elites.

humanitair recht

Het Miss Aardbei-gehalte van Alexander De Croo