Russische media doen hun uiterste best een beeld te scheppen van het huurlingenleger Wagner als een reële dreiging van minstens tienduizend professionele militairen op Europese bodem. Westerse pers en politici nemen de mythe klakkeloos over. In werkelijkheid is de militaire erfenis van miljardair Prigozjin niet meer dan een fantoom.

In Europa zijn nog hoogstens een paar honderd huurlingen actief. De voormalige posities aan het Oekraïense front zijn verlaten. Dertig huurlingen konden worden geïdentificeerd in een gevorderde school in het noorden van Wit-Rusland. Een honderdtal Wagner-soldaten bevindt zich op een oefenterrein aan de Poolse grens.

School voor Wagner

Volgens recente informatie van inwoners van een dorp bij de stad Polotsk werd vlak voor het begin van het nieuwe schooljaar de plaatselijke school gesloten. Het gebouw zou volgens de directie zijn gevorderd voor huisvesting van soldaten van privéleger Wagner. Aan het drielandenpunt met Letland en Rusland zouden ze er lokale reservisten opleiden.

De dorpskinderen moeten zolang naar een school in de drie kilometer verder gelegen stad. Het ministerie van Defensie beloofde de ouders dat de school in oktober – na het einde van de oefening – weer beschikbaar zal zijn. Hen werd ook verteld dat ten hoogste dertig Russische huurlingen in het gebouw onderdak vonden.

Tentenkampen afgebroken

Een tentenkamp dat begin juli voor Wagner zou zijn opgericht bij het dorp Asipovitsji ten zuidoosten van de hoofdstad Minsk wordt inmiddels afgebroken. Op basis van satellietbeelden kon worden vastgesteld dat een derde van de tenten is opgeruimd. Grote troepen- of materieelbewegingen zagen de inwoners niet.

Twintig kilometer ten noorden van het kamp ligt het dorp Tsel waar volgens staatsmedia ook huurlingen van Wagner gelegerd zouden zijn. De enige opschudding die er recentelijk werd waargenomen, ontstond door een langdurige storing van het internet.

Poolse grens

Naar alle waarschijnlijkheid zijn de enige in Wit-Rusland aanwezige Wagner-huurlingen van de tentenkampen naar de Poolse grens gebracht. De Poolse premier Mateusz Morawiecki merkte eind juli op: ‘Nu wordt de situatie nog gevaarlijker. We hebben informatie dat meer dan 100 huurlingen van de Wagner Group zich hebben verplaatst naar de Suwałki-corridor in de buurt van Grodno in Wit-Rusland.’

De politicus noemde deze actie ‘een stap in de richting van een verdere hybride aanval op Pools grondgebied’. Hij suggereerde dat Wagner-soldaten, vermomd als Wit-Russische grenswachten, illegale migranten zouden helpen om het grondgebied van Polen binnen te dringen en zo het land te destabiliseren.

Op vakantie

De Wit-Russische president Loekasjenko deed in een toespraak op 25 augustus zijn best de mythe in stand te houden: ‘Wagner leefde, leeft en zal in Wit-Rusland leven, hoezeer sommigen daar ook tegen zijn. We hebben met Prigozjin destijds een systeem uitgedokterd over hoe Wagner hier zal worden gestationeerd. Die beelden uit de ruimte, dat we iets aan het afbreken zouden zijn… dat we extra tenten weg zouden halen, het is eenvoudig, zoveel hebben we er gewoon niet nodig.’

‘Er is hier nog steeds een harde kern. Enkelen zijn misschien op vakantie, anderen hebben besloten om aan de zijlijn te wachten, maar de contactgegevens van de kern zijn bij ons bekend. Binnen een paar dagen kan iedereen hier zijn, tot wel 10.000 man. Het is niet nodig om ze nu hier te houden. Maar ze zijn zeker niet gevlucht. Zolang wij Wagner nodig hebben, zullen ze bij ons wonen en werken,‘ aldus de alleenheerser.

Rusland en Afrika

Volgens een bron binnen het Russische leger is ‘Wagner aan het Oekraïense front langzamerhand uiteengevallen.’ Ook in Rusland zelf lijkt de eens beruchte troep neonazi’s en ex-gedetineerden niet meer ‘in’ te zijn. Met veel tamtam worden nog herdenkingsbijeenkomsten en kerkdiensten gehouden ten ere van de ‘verongelukte’ baas en zijn commandanten, maar een sterke troepenmacht schijnt alleen nog op Telegram-kanalen en sociale media te bestaan.

Daadwerkelijk blijft alleen de Derde wereld over, waar het Kremlin dankzij Wagner inderdaad een flinke vinger in de pap heeft. Het aantal Wagner-huurlingen op het Afrikaanse continent is moeilijker vast te stellen. Opvallend is wel dat in Russische media vooral foto’s terechtkomen van een enkele eenzame zwarte man met een ‘Je suis Wagner’-T-shirt. Russische huurlingen zijn er kennelijk niet alleen voor de vijand, maar ook voor de persfotograaf op hun hoede.

huurlingenleger

Wagner is een fantoomleger