Rome. Vrijdag in de vooravond. Ik bestel een aperitief, uitkijkend naar de hapjes erbij. Het terras zit haast helemaal vol met jonge mensen die nu en dan in de verte vrienden of vriendinnen herkennen. Hen toewenken. Rechtstaand een gesprekje aanknopen. Niemand spreekt Engels, niemand is verkleed als toerist.

Geen korte broeken, wel hemden met lange mouwen bij de mannen, terwijl de frivolere kleding van de vrouwen hun lichaamsvormen achteloos prijsgeeft. Toeristen zijn in dit deel van de stad ver weg. Ze verdringen elkaar wellicht in de nabijheid van de Trevifontein om beter datgene te kunnen zien waarvoor ze niet altijd de juiste ogen hebben.

Schemering

De winkels zijn open, nog even zelfs, maar niet heel lang meer. Vroeger vond ik de valavond het mooiste moment van de dag. Het moment van de schemering. Van onzeker licht. Het tijdstip ‘entre chien et loup’, zoals dat in het Frans zo heerlijk wordt beschreven.

Maar met het ouder worden verkies ik een ander moment, namelijk dat wat ik nu beleef: het uur dat aan het invallen van de duisternis voorafgaat. De dag heeft nog de overhand, maar hij verzwakt, schaduwplekken worden groter en hoge gebouwen houden de zon tegen die zich langzaam terugtrekt in vergeten hoeken van de straat.

Plotseling baden vuilnisbakken of verkeersborden in het laatste licht dat hen een aandoenlijke waardigheid verleent. Terwijl ze het nederigste straatmeubilair zijn, de bedelaars van de buurt. Even is er een omkering van alles. Wat lelijk leek, beleeft een moment van glorieuze pracht door het plagerige spel van licht en schaduw vooraleer die laatste de hele straat verovert.

Gehaast naar huis

De mensen komen uit de winkels, banen zich een weg tussen de menigte en haasten zich naar huis. Als het donker is zullen ze daar aangekomen zijn. Ik kijk naar hen, zoals je dat vanop een terras zo schaamteloos kunt doen.

Het jongetje bezit het doosje al, houdt het dapper vast, maar geopend is het nog niet

Ik kijk naar al die mensen die onbekenden zullen blijven voor altijd, met hun unieke levens waarin ze gevangen zitten, zoals in hun huizen en hun huwelijken die ze desondanks niet zouden willen missen. Heel af en toe zullen ze als herinneringen aan vroeger onverwacht opflakkeren en een gevoel van vreugde en verlies wakker roepen.

Blik vol verwachting

En kijk. Dan zie ik een jongetje lopen, zijn moeder loopt naast hem. Hij houdt een ongeopend doosje met speelgoed dat hij pas gekregen heeft stevig in zijn handen en kijkt ernaar, de hele tijd, met een blik vol verwachting. Het beeld ontroert mij plotseling. Diep, dieper dan ik voor mogelijk hield.

Het jongetje bezit het doosje al, houdt het dapper vast, maar geopend is het nog niet. Het is mooier dan toen hij er alleen maar van droomde en stilletjes hoopte het cadeau te krijgen.

Verwachting

Na het vervulde verlangen komt de verwachting. Het doosje biedt onbegrensde mogelijkheden, ze zitten er allemaal binnenin. Alles, werkelijk alles kan, niets is onmogelijk, geen greintje ontgoocheling krijgt nu al een plaats.

Is er iets mooiers denkbaar dan dit precieze moment waarop het jongetje zijn blik vol verwachting op de doos met speelgoed richt? Die omvat het hele leven. Ze is veel groter dan ze feitelijk is. Ze koestert en beschermt een andere werkelijkheid die de meetbare, de zichtbare, de tastbare dingen ver overstijgt.

Essentie kwijt

De blik van het jongetje verleren we later. We begrijpen de werkelijkheid zo goed dat we de essentie ervan kwijtspelen, haar overrompelende schoonheid en onverwachte magie. Haar vanzelfsprekende nabijheid ook. Het leven hoeft immers niet groot of niet groots te zijn, niet moedig of niet moeilijk.

De essentie ervan ligt voor het grijpen in het schijnbaar onooglijke. Haar vinden kost weinig moeite en weinig geld. Tenzij we ons helemaal verliezen in een krankzinnige volwassenheid die onze mentale gezondheid bedreigt, onze verlangens blust en onze verwachtingen tempert.

Onze gevoelens vertrouwen we ondertussen aan psychologen toe, die eindeloos veel begrip tonen voor alles, behalve voor het onbegrijpelijke

Het leven geven we uit handen, te vlug en te gewillig. We sluiten de werkelijkheid op in de troosteloze rasters van de rede. Onze gevoelens vertrouwen we ondertussen aan psychologen toe, die eindeloos veel begrip tonen voor alles, behalve voor het onbegrijpelijke.

We leren denken en voelen zoals het hoort. Hoe het hoort, bepalen anderen. Ze nemen weg wat ons dierbaar was en vervangen het door wat nuttig is. Daaraan denk ik wanneer het laatste zonlicht uit de straat verdwenen blijkt te zijn en de geluiden op het terras anders klinken, meer verstrengeld, minder afgelijnd.

Entre chien et loup. Dat is nu.

huwelijken

Een blik vol verwachting

Joden als de ultieme ‘witte man’