Iedereen die ooit een lesje aardrijkskunde kreeg, weet dat de economie bestaat uit drie sectoren: landbouw, productie en diensten. De eerste sector is de basis, de tweede bouwt daarop voort. Zonder aardappels immers geen frietstandje en zonder varkensboer geen leverworstfabriek. De derde sector komt in het spel als de primaire behoeften zijn vervuld. Deze sector biedt aanvullende luxe.

Uitbesteding naar buitenland en massa-immigratie

Het stikstofbeleid brengt acute onvrede naar boven, maar past in een trend die al langer loopt: de eerste twee sectoren afkoppelen en de economie draaiende proberen te houden met diensten. Het uitbesteden van productieve arbeid naar China en de digitalisering van middenstandswinkeltjes die worden overschaduwd door online bestelbedrijven zoals Amazon, leidt al langer tot een kloof in de samenleving. Een kloof tussen traditionele beroepen en de winnaars van de globalisering — handige jongens en meisjes die goed zijn in geld verdienen aan internet.

Tegelijkertijd is Nederland een immigratieland geworden. In de eerste drie maanden van 2022 vestigden zich in Nederland 87,6 duizend immigranten en verhuisden er 35 duizend emigranten naar het buitenland. Dit heeft het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek becijferd. Maar zijn de immigranten compatibel met de dienstensector, waar juist taalbeheersing en culturele subtiliteiten in omgangsvormen belangrijk zijn?

Steeds als een politicus deze gang van zaken economisch onhoudbaar noemt — Janmaat, Fortuyn, Wilders, Baudet — wordt diegene gedemoniseerd, bedreigd en gemarginaliseerd. Niet alleen drukte en culturele spanningen op de werkvloer verjagen mensen van de Nederlandse arbeidsmarkt, maar óók managers die ‘targets’ opdringen en arbeid op basis van inzicht, ervaring en vakmanschap vervangen door bureaucratische en onpersoonlijke protocollen. In een vorig artikel heb ik geanalyseerd hoe al deze ontwikkelingen de huidige personeelstekorten veroorzaken. Vele reacties bereikten mij al gauw.

Reacties op vorig artikel

Elke tekortkoming in dienstverlening wordt vandaag gegooid op ‘personeelstekorten’, doch tegelijk worden gemotiveerde en gekwalificeerde mensen die solliciteren soms niet eens uitgenodigd. Weer anderen zien in corona en coronamaatregelen een allesomvattende verklaring, maar hier gaat het om processen die al veel langer lopen. Waarschijnlijk niet per toeval kwam na mijn publicatie in Nederland ook de NOS met een duiding van de personeelstekorten. De NOS gooit het bijvoorbeeld op de vergrijzing, maar blijft daarin oppervlakkig. Zoals ik uitlegde moet je die vergrijzing in samenhang zien met de decentralisering van het zorgbeleid: we moeten meer mantelzorgen en houden minder uren over voor betaalde arbeid.

Sietske Bergsma besprak mijn artikel in een podcast. Er gingen stemmen op dat mijn uiteenzetting nog onvolledig was: er ontbraken factoren, die ik in deze publicatie zal benoemen. Wie goed luistert naar Sietske Bergsma, hoort dat zij stilstaat bij het puntje van het feminisme, en dat in eerste instantie wat ironisch probeert af te doen. Maar direct pakt ze door en gaat dan juist de diepte in op dit thema. Ze noemt een onderwerp dat aan mijn aandacht was ontsnapt. Daarom zal ik de lijst van dertien punten uit het vorige artikel aanvullen met zeven verdere punten.

14. OnlyFans

Deze inbreng van Sietske geldt als het veertiende punt naast de dertien die ik al noemde in het vorige artikel. Inmiddels is het normaal voor jongedames — en een enkele jongeheer — om het leven volledig te commercialiseren. Iedereen is ondernemer van haar eigen leven: sommigen nemen dit zeer letterlijk. Via een OnlyFans-account deel je bijvoorbeeld filmpjes van jouw lichaam — of een gedragen slipje voor de meest trouwe fans — in ruil voor donaties.

Er zijn nu eenmaal veel mensen die hard hebben gewerkt en hierdoor veel geld hebben, maar die weinig in sociale contacten hebben geïnvesteerd. Nu voelen ze zich eenzaam, en door een meisje te sponsoren via OnlyFans hebben ze toch het gevoel van een intieme, persoonlijke connectie.

De angst voor corona heeft dating lastiger gemaakt, waardoor het digitaliseren van intieme gevoelens nog meer standaard is geworden. In samenhang met de liberale sekscultuur die in Nederland sowieso al bestond (het wordt gezien als emancipatie en female empowerment), zijn OnlyFans en gelijksoortige suikeroom- en sugarbabes-achtige platforms, intussen genormaliseerd. Dit onttrekt arbeid aan de arbeidsmarkt. Waarom ’s ochtends om vijf uur opstaan om brood te bakken, als je je kontje kunt verkopen en het drievoudige verdient — ook nog zonder er daadwerkelijk seks met vreemden voor te hoeven hebben?

Over wat ‘feminisme’ precies behelst, is maanden te discussiëren, maar dat valt buiten het bestek van dit artikel. Vast staat dat veel jongens graag stoeien en ravotten, maar nu vaak en lang moeten stilzitten onder het oog van juffen. Vast staat ook dat naarmate men een hogere opleiding nastreeft, des te ingrijpender dit probleem is. Vandaar het filmpje ‘Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn?’, van Sire uit 2017. De boodschap is dat jongens gedemotiveerd raken door een maatschappij van stilzitten, betutteling en controle. Zou dit voor mannen zoveel anders zijn? Weer andere kinderen worden door hun ouders op handen gedragen. Dit bevordert narcisme en maakt iemand moeilijk inpasbaar in een werksituatie.

15. Tachtig procent van de vrouwen fixeren zich op twintig procent van de mannen

Dit fenomeen, hypergamie genaamd, is breed gedocumenteerd (bron: artikel van Belle Hook uit 2019). Dit leidt ertoe dat mannen weglopen uit het arbeidsproces of in ieder geval genoegen nemen met minder geld. In het Westen kennen we dit verschijnsel als als de ‘sigma males’ en ‘MGTOW’: Men Going Their Own Way. In Azië is er het fenomeen van de Soshoku Danshi — jonge mannen zonder interesse in relatie of carrière.

De mainstream media negeren deze fenomenen, die echter véél impact zullen krijgen op onze economie. Wel gaat er aandacht uit naar een studentencorps in Amsterdam, waar een spreker onlangs vulgaire dingen zei over vrouwen. Iedereen weet dat het hier gaat om plat studentikoos gebral. Dit zó groot maken is weer een typisch voorbeeld van hoe mannen in een negatief daglicht worden gesteld. Een voorbeeld van culturele programmering waarvoor we de rekening gaan betalen in de vorm van maatschappelijk afgezwaaide mannen.

16. Woningnood

Er bestaat zoiets als frictiewerkloosheid: al is er evenveel arbeid op de markt als vraag naar arbeid, de baan en de werknemer moeten van elkaar weten dat ze bestaan. Het duurt even om ze aan elkaar te koppelen. Maar dan nog is er weinig woonruimte beschikbaar. Als je elke dag vanuit Zeeland naar Overijssel moet komen om je baan te doen, is de kans gering dat je die baan aanneemt.

17. Slecht openbaar vervoer en dure brandstofprijzen ontmoedigen forenzen

Er worden steeds meer autovrije wijken aangelegd. Leuk, maar de NS kan de vraag helemaal niet aan. Het heen en weer reizen van en naar werk is voor velen niet tot nauwelijks betaalbaar. Als je geluk hebt wil je baas het vergoeden. De kans is echter groot dat hij de kosten doorrekent naar gebruikers. Hierdoor kunnen minder klanten van de dienst gebruik maken, waardoor de baan weer verdwijnt.

18. Cancelcultuur

Een vriend van mij legde twee vacatures voor. Bestuursadviseur bij een gemeente en Adviseur Public Affairs. Op zich herken ik me wel in de vacatures: ik heb veel ervaring met gemeenteraden en burgerparticipatie. Ook weet ik veel lobbymogelijkheden en ken ik de bestuurlijke structuren van gemeenten, EU en provincies. Maar ik weet nu al dat als ik daar solliciteer, er ongetwijfeld een collega rondloopt die aanstoot neemt aan iets wat ik schrijf — of aan iets wat ik ooit heb geschreven. Die zal daarmee gaan stoken in de wandelgangen totdat ik op een dood spoor zit. Mij niet gezien. En anders zijn er de linkse trollen op Twitter, die de gemeente zullen aanschrijven. De vacatureomschrijving ‘m/v/x’ zegt al veel.

Dat was ook de tragiek met Derk Jan Eppink en de ECR-bobo’s van het Europarlement. Het ene moment vonden ze mijn teksten magnifiek, het volgende moment wilden ze dat ik minder publiceerde. Maar ik wist: al biedt de EU zes keer zoveel geld, als ik mijn achterban laat vallen, dan ben ik volledig afhankelijk van EU-financiering. Dan zouden ze me écht bij de keel hebben, dus dat liet ik niet gebeuren. Hierin kreeg ik volledig gelijk, zoals de Judas-afsplitsing JA21 bewees. Ook blijkt steeds duidelijker dat andere ‘rechtse’ columnisten de mensen die eigenlijk medestanders zijn onder de bus gooien om de muziek voor henzelf nog wat langer te laten draaien. Zwak en laf.

19. Corona, coronabeleid en vaccinaties

Deze drie neem ik samen, omdat de psychische en fysieke gevolgen in de statistieken niet altijd duidelijk te onderscheiden zijn. Mensen die corona hebben gehad, zijn wellicht sneller vermoeid of hebben minder longinhoud. Hierdoor komen ze in aanmerking voor minder intensief werk of kunnen ze minder uren maken. Door de lockdowns zijn mensen gewend aan isolatie en zijn in sociaal opzicht vervreemd van de medemens. Dat maakt dat een arbeidsplaats overprikkelend kan zijn. Velen die zichzelf thuis opsloten zijn geestelijk murw gebeukt en raakten langdurig gedemotiveerd.

Weer anderen zijn totaal panisch voor corona, zijn bang om ziek te worden of dood te gaan: dit weerhoudt hen van solliciteren. Nog weer anderen hebben last van schade door vaccinaties, onbedoelde bijwerkingen, enzovoorts. Hoe groot deze schade precies is, moet nog in kaart worden gebracht, dus hierom veeg ik dit alles samen.

20. Prik- en controlebaantjes bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst

Dit had ik al in het eerste artikel kunnen noemen. Toen heb ik dit niet gedaan, omdat ik dit vat onder de noemer van een groeiende overheid die sowieso al vele vormen van zinvolle arbeid wegdrukt. Mensen die de afgelopen twee jaar werkten in contactonderzoek of test- en prikstraten zijn waarschijnlijk onttrokken aan de horecabedrijven die onder de lockdown gebukt gingen. Ze teren nog op het gespaarde geld, of sommige wellicht op uitkeringen.

Tot besluit

Op Mijn LinkedIn-pagina klaagden ideologische tegenstanders van het eerste artikel dat het uitvoeriger onderbouwd had moeten worden. Had ik dat gedaan, dan had men geklaagd dat het te lang zou zijn. Het is beter om de grote lijnen te schetsen: de details qua onderbouwing vult iedereen in voor zichzelf, afhankelijk van dagelijkse ervaringen.

Als ervaren academicus kan ik alles tot op de puntkomma nauwkeurig onderbouwen. Dat zou mij werkdagen kosten en het artikel zou (op ideologische gronden oftewel op grond van ‘deugen’) nog steeds worden genegeerd door de mainstream media. Bovendien, de mensen die het ermee oneens zijn, zijn het ermee oneens op basis van psychologische, ideologische en kortom existentiële gronden: niet op basis van empirie.

De negatieve reacties kwamen vooral van mensen die actief zijn in sectoren waar niet wordt geproduceerd, maar waar alle status samenhangt met branding, vergaderen en netwerken. Het artikel afkraken was voor hen een eenvoudige manier om deugpunten te scoren. Enkele van die bedrijfjes zijn nagetrokken door volgers van mijn Telegram-kanaal, en die bleken — oh ironie — gebaseerd te zijn op gebakken lucht.

‘Oplossingen’

Voordat iemand begint over ‘oplossingen’: die liggen voor de hand. Minder immigratie toestaan en incompatibele immigranten terugsturen naar land van herkomst. Minder in China laten maken en meer op eigen bodem. En minder milieuregeltjes, zodat het hier vestigen van bedrijven aantrekkelijk blijft. Koop minder via het internet en meer bij bakkers, groenteboeren en kleine middenstandswinkels — dan blijft er sociale cohesie in je dorpshart. We kunnen met minder webshops en minder datacenters (waar toch geen hond werkt, maar die wel zwembaden vol water opslurpen). Enzovoorts.

Het probleem is dat werkbare oplossingen — ze liggen écht voor de hand — onbespreekbaar zijn omdat linksliberale cultuurpratertjes de poortwachters zijn van het publiek discours. Uiteindelijk komen we op wat ik bespreek in mijn nieuwste boek Wees afgrondelijk: het zijn de tien procent klankborders. De elites en de hoge heren in Den Haag luisteren niet naar de ervaringen op de werkvloer van de hardwerkende Nederlander. Zij laten zich informeren door een beperkt klankbord van media, en door mensen van hun inner circle die al even elitair zijn als zijzelf.

hypergamie

De waarheid achter de personeelstekorten: deel II

De transformatie van de werkethiek en de feminisering van de economie