Wist u dat Charles Michel onlangs het idee lanceerde om een gezamenlijk pandemieverdrag uit te vaardigen? Nee? Het werd dan ook niet uitvoerig gebracht in onze nationale media. Straf, want het verdrag zou een redelijk grote impact kunnen hebben op ons land in pandemietijden. Michel vindt namelijk dat de EU meer in de pap te brokken moeten hebben. Volgens hem kunnen de lidstaten best een deel van hun beslissingsrecht opofferen wanneer een sanitaire crisis woedt.

Sta me toe daar bedenkingen bij te hebben. Natuurlijk is er samenwerking nodig over de grenzen heen op vlak van infectieziekten. Een virus kent nu eenmaal geen landsgrenzen. Integendeel, net door die talrijke verplaatsingen van onze bevolking raken virussen en ziektekiemen in een mum van tijd de wereld rond. Dat zorgt ervoor dat we pas veilig zijn wanneer andere landen dat ook zijn. Maar of er daarom meer macht naar Europa moet? Dat durf ik te betwisten.

Het idee van Michel werd overigens gretig opgepikt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). Een Europees pandemieverdrag? Dat kon beter. Een wereldwijd pandemieverdrag was er nodig!

‘Pandemieparaatheid’

Maar waarom precies? Waarom vindt de WGO dat er meer macht naar hen moet gaan? Zij waren toch al jaren bezig met pandemic preparedness? Er werden zelfs bindende Internationale Gezondheidsregulaties (IHR) uitgevaardigd om elk land te informeren en voor te bereiden. Het stond zogezegd allemaal op papier… Maar bij het uitbreken van een levensechte pandemie bleek een en ander toch minder goed op punt te staan dan gedacht.

Zo liet de WGO behoorlijke steken vallen. Ze was niet in staat om de situatie in te schatten, noch om goed te communiceren. Te laat de pandemietoestand afgekondigd, te laat aangegeven dat er mens-op-mensbesmettingen waren, misleidende informatie over het nut van mondmaskers gedeeld, te coulant met de gebrekkige communicatie door China en ga zo maar door.

De pandemieparaatheid van de organisatie bleek niet veel meer dan windowdressing. Sterker nog, als je het pandemieplan van België wou aanklikken op hun website, kwam je zelfs terecht op een lege webpagina. Blijkbaar had de organisatie dat niet eens in de gaten. Hetzelfde geval bij het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC), trouwens.

Er waren in het verleden bovendien grote Europese projecten opgezet met publieke middelen, gesteund door de Europese Unie. Denk maar aan PREPARE onder leiding van professor Herman Goossens. Maar ondanks de belofte dat dat platform ons piekfijn zou voorbereiden, bleek ook dat een valse belofte.

Landen vingen het op

Ondertussen plooiden alle landen terug op zichzelf. Dat moest wel: de Wereldgezondheidsorganisatie was in het begin van de pandemie nergens te bespeuren en ook de EU was geen hulp. Niet omdat ze te weinig macht hadden, maar simpelweg omdat ze hun taak niet naar behoren uitvoerden.

En op basis van die blauwdruk wil Charles Michel nu nog meer macht toebedelen aan de Europese Unie. Hij wil een deel van de soevereiniteit van elk individueel land afgeven aan organisaties die in de pandemie verstek gaven.

Wat is dat toch met die liberale familie? Eerst het beslissingsrecht over onze burgervrijheden wegtrekken uit het Belgische parlement via de Pandemiewet, en nu de sleutels tot onze democratie ook nog eens overhandigen aan de EU en de WGO?

Een mondiale samenwerking over alle grenzen heen is ongetwijfeld nuttig en nodig, zeker in de bestrijding van een pandemie.

Schaamlap

België heeft op meerdere vlakken gefaald in deze pandemie, alleen al door geen actueel pandemieplan meer te hebben. Maar natuurlijk ook door de vernietiging van de strategische voorraad aan beschermingsmiddelen. Europa en de WGO hebben ook gefaald door een gebrekkige en trage communicatie.

Ze hebben hun toegewezen rol gewoon niet zorgvuldig gespeeld en dat moet worden erkend. Ik vrees dat dat pandemieverdrag een schaamlap is, dat de focus weghaalt van het eigen falen. Dat is verontrustend, omdat men zo het gevaar loopt dat de nodige lessen niet worden getrokken.

De soevereiniteit over onze gezondheidszorg behoort alleszins toe aan ons parlement. Ik trek hier dan ook een dikke rode lijn, en ik hoop dat u dat samen met mij doet.

Bronnen:

https://www.knack.be/nieuws/waarom-wordt-er-geen-gebruik-gemaakt-van-ons-pandemieplan/

https://www.demorgen.be/nieuws/europa-staat-klaar-om-te-reageren-op-coronavirus~b69a0dc6/

https://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2022/03/03/council-gives-green-light-to-start-negotiations-on-international-pandemic-treaty/

IHR

Frieda Gijbels (N-VA): ‘De sleutels van ons pandemiebeleid behoren ons toe’