De WHO (World Health Organization) is een van de vele gespecialiseerde instellingen van de Verenigde Naties, gevestigd te Genève. Het grote publiek kent deze instelling van ver, via epidemieën als Ebola en SARS die Europa amper bereikten. Maar nu het coronavirus het dagdagelijks leven ook hier overhoop heeft gegooid, komt de WHO wel in het vizier. Waarom heeft die niet vroeger ingegrepen? Omdat men niet mocht — durfde — kon? Nu heeft de Amerikaanse president aangekondigd de financiering van de WHO aan te pakken. Hierna een overzicht van wie betaalt er nu aan deze instelling, die zou moeten waken over de volksgezondheid op deze aardbol.

Begroting WHO

Het budget van deze instelling draait rond de 6,1 miljard dollar. De financiering is afkomstig van landen, private bijdragers, steden etc.. Ruim 25% van het budget gaat naar de bestrijding van polio en het Afrikaanse continent is de grootste ontvanger met een aandeel van 32%. De financiering van deze begroting wijkt nogal af van de andere internationale organisaties, waarvan het middelenbesluit grotendeels gebaseerd is op de draagkracht (lees BBP) van een land. Maar wie zijn nu de betalers van deze ter discussie staande WHO?

De top tien van de belangrijkste betalers ( zie budget WHO ) zijn de volgende:
1.       Verenigde Staten: 14,67%
2.       Gates Foundation: 9,76%
3.       Gavi Alliance: 8,39%
4.       Verenigd Koninkrijk: 7,79%
5.       Duitsland: 5,68%
6.       UNOCHA: 5,09% (UNO Coordination Humanitarian Affairs)
7.       Wereldbank: 3,42%
8.       Rotary International: 3,30%
9.       Europese Commissie: 3,30%
10.     Japan: 2,73%
11.      NTP (National Philantropic Trust): 2,34%
12.      Diversen: 2,33%
13.      UNO Emergency Fund: 2,24%
14.      Koeweit: 1,77%
15.      Canada: 1,71%
16.      DR Congo: 1,46%
17.      Noorwegen: 1,37%
18.      Republiek Korea: 1,29%
19.      King Salman Humanitarian Aid & Relief Center: 1,18%
20.     Verenigde Arabische Emiraten: 1,1%

De top tien in deze lijst is al goed voor 64% van de bijdragen aan het WHO budget. Inderdaad, de Amerikaanse financiering is de allerbelangrijkste en president Trump heeft zeker een wapen in handen ten aanzien van de WHO. Maar de ‘Gavi Alliance’ is ook eigendom van het echtpaar Gates en houdt zich specifiek bezig met vaccinaties.

Als men nummer twee en drie optelt, dan is dit miljardairskoppel uit Seattle de belangrijkste financier van deze WHO met iets meer dan 18%! Dat is toch wel zeer opmerkelijk: dat private sponsors de belangrijkste bijdrager zijn aan een VN instelling. Het is helemaal niet duidelijk wat die private sponsors daarvoor terug krijgen. Daarover vindt men niets terug in de begroting of in het jaarverslag.

Het tweede deel van deze lijst is goed voor bijna 17% van de bijdragen, wat tezamen een aandeel geeft van 81% voor deze top 20. Daarnaast vindt men in deze hitlijst ook andere VN-instellingen, de Europese Commissie en de Rotary Club. Opvallend ook is de ‘NTP’ (National Philanthropic Trust), een Amerikaanse publieke ‘charity’ instelling die vooral leeft van fiscale giften en een jaarbedrag beheert van meer dan 1 miljard dollar.

De ‘diversen’ op nummer 12 zijn een groep die onbekend willen blijven en dergelijke groepen vindt men in de WHO begroting ook terug met pakketten van 0,83% en 0,13%. Van een ander privaat fonds (0,06%) weten we alleen dat het uit de Emiraten komt. Het humanitair fonds van de gewezen Saoedische koning Salman staat op nummer 19. Zijn land is dan weer onvindbaar in de WHO-begroting. Voor het overige is er geen lijn te trekken in de rangorde van landen qua betaler. Na deze top twintig vallen de budgettaire aandelen terug op minder dan 1% van het totaal.

China

De Chinese Volksrepubliek wordt veel macht toegewezen in deze WHO, maar de financiering vanuit Peking bedraagt amper 0,21% (Macao is goed voor 0,11%)! In verhouding met buurland Japan, de twee grote Europese naties (Duitsland en het VK) en de bijdrage vanuit de Amerikaanse federale begroting is dit echt peanuts. Maar blijkbaar hebben de Chinezen daar, via andere landen, meer macht dan de Amerikaanse regering. Trouwens ,ook Rusland is maar een bescheiden betaler (0,51%).

Financiering uit individuele landen

De Europese landen hebben lagere aandelen in deze WHO financiering. Frankrijk komt uit op 0,5%, maar is wel het enige land waar ook een stad bijdraagt: het gebied Lyon sponsort voor 0,02%. Naast de Japanse regering (nr. 10) sponsort ook de prefectuur Kanagawa (0,01%) en het ‘Nippon Fund’ (0,06%). Nederland geeft 0,8%, thuisland Zwitserland financiert 0,4%, Luxemburg is goed voor 0,3%.

Vlaanderen draagt 0,07% bij, de Belgische staat 0,02%. Zou de regering Jambon weten dat ze meer bijdraagt aan de WHO dan de regering Wilmès ? Maar Italië betaalt zelfs drie keer: de staat (0,54%), nog eens apart Buitenlandse Zaken (0,03%) en Sicilië (0,01%). In Spanje betaalt het Koninkrijk (0,04%) en Catalonië (0,09%).

Waar de DR Congo (1,46%) betaalt aan de WHO begroting, is de bijdrage van de oude Franse kolonie Congo veel minder (0,01%). Blijkbaar is de WHO ten zuiden van de Congostroom populairder?

Private financiering

Naast de immense financiering van de familie Gates, de NTP en de Rotary vindt men in de WHO-begroting ook andere opmerkelijke bijdragers terug. Lions en Ikea elk voor 0,07%, de Rockefeller Foundation met 0,01%. Ook aanwezig in de financieringslijst van deze WHO zijn enkele bekende bedrijven: Avantis-Sanofi (0,04%) Glaxo GSK (0,03%), Bayer (0,02%) en het Belgische UCB (0,01%). Zelfs de OPEC betaalt mee (0,01%).

Ziekenhuizen

Maar ook de schatrijke Harvard Universiteit te Cambridge, Massachusetts, met een oorlogskas van 4 miljard dollar, sponsort de WHO voor 0,01% van de Harvard Medical School. Naast het prestigieuze Harvard is ook de Britse evenknie aanwezig: het Imperial College of Medicine te Londen (0,01%). Maar de belangrijkste ziekenhuisbijdrage (0,04%) komt uit Memphis: St. Jude Child Hospital. Ook een privaat Londens ziekenhuis, de ziekenhuizen van de regio Madrid, het christelijk ziekenhuis in het Indische Vellore en de vereniging van Japanse ziekenhuizen betalen elk 0,01% van het budget.

Maar ook de Universiteit van Luzern (0,01%) betaalt mee en dat is naast de overheid van de Zwitserse confederatie de enige betaler uit het locatie land van de WHO. Ook het Uppsala Monitoring Centre, dat gerelateerd is met de WHO voor drugsonderzoek betaalt (0,02%). Zweden draagt 0,71% bij aan het WHO-budget. Tenslotte is er het Noorse Instituut voor Volksgezondheid dat (0,03%) dat apart betaalt van de Noorse staat (zeventiende op de bijdragerslijst).

Conclusie

De financiering van de WHO is vooral afhankelijk van de beslissingen van de Amerikaanse regering en een van de rijkste koppels op deze aardbol met als thuisbasis Seattle in de staat Washington. Desalniettemin is wel de belangrijkste conclusie dat er geen lijn te trekken is in wie er allemaal kan of mag betalen aan deze WHO en dan vooral hoeveel? In ieder geval mag er na deze coronamiskleun wel een doorgedreven analyse komen van de WHO-werkzaamheden.

Imperial College of Medicine

Wie betaalt de Wereldgezondheidsorganisatie?