‘Wanneer het woensdagmiddag is, begin je als Belg pas voor jezelf te werken die week.’ Deze quote van een familielid is me sinds mijn kindertijd altijd bijgebleven. Dat de doorsnee alleenstaande minder dan de helft van zijn brutoloon overhoudt is al even bekend, maar als je het zo uitdrukt klinkt het ineens extra confronterend.

Tax Liberation Day: de dag waarop we werken voor onszelf

Helaas moet ik zeggen dat bovenstaande bewering eigenlijk niet het volledige plaatje in beschouwing neemt. Al te vaak kijkt men naar de belastingen die men moet betalen op het loon zonder de belastingen op consumptie mee in de berekening te nemen. Zo staat ieder jaar in juli gedrukt in alle Vlaamse kranten wanneer het Tax Liberation Day is. De dag waarop een werknemer in theorie niet langer belastingen moet betalen aan de overheid en dus voor eigen rekening kan beginnen werken.

En in België valt die dag zeer laat. De Belg is dan wel een van de duurste werknemers ter wereld om in dienst te nemen, maar dit vertaalt zich niet in zijn nettoloon. Zo staan we maar op de 10e plaats van hoogste nettolonen in de EU volgens onderzoek van Institut économique Molinari.

Verschil bruto en netto is gigantisch in België

Kan een werkgever 59.768 euro betalen aan zijn werknemer, dan zal de werknemer hier maar een fractie van overhouden. Zo moet de werkgever 11.313 euro betalen aan werkgeversbijdragen aan de sociale zekerheid. Daarna zal van het overige brutoloon van 48.455 euro nog eens 12.490 euro belastingen afgehouden worden en opnieuw 6.301 euro aan de sociale zekerheid die je als werknemer zelf mag betalen.

De studie van het Institut économique Molinari houdt dan ook nog eens rekening met andere kosten waardoor van de 60.000 euro die de werkgever betaalde, je amper 27.640 euro zelf mee naar huis mag nemen. Dramatisch, maar wel een verbetering met de situatie van enkele jaren geleden.

Zo moest een werkgever in 2013 2,34 euro bruto geven aan zijn werknemer, wilde de werknemer hiervan 1 euro netto kunnen overhouden. Dit is gelukkig in 2020 gedaald tot 2,01 euro waardoor we nu Tax Liberation Day vieren op 16 juli in plaats van in augustus. Enkel Oostenrijk en Frankrijk vieren iets later, op 18 en 19 juli.

Verborgen belastingen

Maar je voelt het al aankomen, ik heb als econoom bedenkingen bij deze berekeningen. Waar de Tax Liberation Day immers geen rekening mee houdt, is dat wanneer we dit geld willen uitgeven in België, we vaak opnieuw de overheid betalen.

https://twitter.com/FinanceFilosoof/status/1351839387059953669

Wat voorbeelden van waar we nooit bij stilstaan? Als je in 2021 1 liter diesel gaat tanken, zal maar liefst 0,82 euro van de prijs uit accijnzen bestaan. Op diesel is dit 0,53 euro en op LPG 19,6 eurocent. En grappig maar waar, op deze accijnzen en het kleine deel van de brandstofprijs moet u ook nog eens 21 procent BTW bedragen. Een belasting op belasting dus. Zo komt dat ongeveer 70 procent van de prijs aan de pomp richting de overheid gaat.

Suikertaks

Hetzelfde zien we trouwens op tal van goederen. Is het nu alcohol of sigaretten, betalen aan de staat zul je via dure accijnzen en een BTW-tarief van 21%. Een huis kopen van 300.000 euro? 6% registratierechten graag, net als de BTW. En dan heb ik het nog niet over de elektriciteitsfactuur die eigenlijk een verdoken belastingbrief is.

En zo kan je een hele reeks goederen opsommen waarbij je je afvraagt waarom we deze bovenop de BTW extra belasten. Denk bijvoorbeeld aan koffie waar België accijnzen op heft! Ook thee en alcoholvrije dranken worden via accijnzen belast in België. Voor wie geïnteresseerd is, de suikertaks leverde in 2018 nog 175 miljoen euro op aan de Belgische staatskas. En dan praten we nog niet over alle verschillende taksen en belastingen zoals de verpakkingsheffing (een belasting die men heft op individuele verpakkingen die dranken bevatten) en verschillende andere belastingen die door de jaren heen zijn uitgevonden.

Kwaliteit dienstverlening ondermaats

Een sterke belastingdruk kan verantwoord zijn indien de overheid sterke diensten kan leveren. Maar dit blijkt niet zo te zijn. Kijk maar naar de scores van ons sterk bejubelde onderwijs het afgelopen jaar. Zo staat in de 28 EU-landen België maar op de 9e plaats in wetenschappen en de 10e plaats in lezen. Zelfs de PISA-scores voor wiskunde waar we vroeger aan de top stonden dalen verder waardoor we nu op de 6e plaats staan.

Onze pensioenen? Die worden al decennia gefinancierd met schulden omdat we er niet in slagen de overheidsuitgaven in lijn te brengen met de inkomsten. Infrastructuurprojecten zoals de Noord-Zuid of de Oosterweelverbinding slepen decennia aan. En in essentiële overheidstaken zoals defensie halen we nog niet eens de helft van de uitgaven die onze partners van ons vragen.

Fabeltje

Die Tax Liberation Day kan u daarom best met een kilo zout nemen. Ja, vanaf dat moment begint u voor u zelf te werken. Maar vergeet niet dat de overheid nadien nog om de hoek staat om bij elke beweging van uw geld de overschot van uw loon opnieuw te innen eens u het spendeert. Is het nu via de BTW van 21% indien u iets koopt in de winkel of via verborgen accijnzen en belastingen. U zult toch moeten betalen.

Dat je dan voor jezelf begint te werken vanaf woensdag is een fabeltje. Al durf ik niet aan mijn familielid uit te leggen dat de realiteit eigenlijk nog minder mooi is.

Institut économique Molinari

Hoe u meer dan 50 procent van uw loon aan de overheid verliest