De al niet zo bijster gunstige klimaatreputatie van ons land heeft afgelopen week opnieuw een knauw gekregen. België weigerde op de VN-klimaattop in het Poolse Katowice een verklaring te ondertekenen waarin 27 landen, hoofdzakelijk EU met al onze buurlanden, zich engageerden om meer maatregelen te nemen tegen de opwarming van de aarde, de zogenaamde ‘High Ambition Coalition’, vrij vertaald: ‘het mag iets meer zijn’.

Maar België haakte dus af. Alleen Polen en Tsjechië stemden mee tegen, wegens nog grote voorraden steenkool op te stoken. Polen, nota bene het gastland van deze conferentie. Het tekent de teneur van dit evenement: veel palavers maar weinig concreet resultaat. En vooral: men geraakt niet voorbij de eigen nationale agenda.

Schouder aan schouder

trio Het meest hilarische voorbeeld van dit kleindenken was dus weer made in Belgium: federaal energieminister Marie-Christine Marghem schoof het Belgische njet in de schoenen van de Vlaamse regering, die vooraf al de hakken in het zand zou gezet hebben. Het is bekend dat Marghem zelf weinig interesse heeft in klimaatzaken en vooral de kernlobby (het Franse Engie/Electrabel dus) gunstig gezind is: de zwarte piet naar Vlaanderen doorschuiven was handig.

Van onze energieminister Bart Tommelein is bekend dat hij wél wil gaan voor verregaande ambities inzake reductie van broeikasgas CO2. Alleen: Tommelein leek in heel het debat afwezig, de Kennedy van het Noordzeestrand moest zijn mond houden als de grote mensen spreken. In de plaats daarvan trok de N-VA het dossier naar zich toe, en blijkt het een kabinetsmedewerker van Vlaams minister Homans (bevoegd voor vanalles behalve energie) te zijn die bij de onderhandelingen tussen de gewesten mee aanschoof. Dat Vlaams milieuminister Joke Schauvliege, die naar Katowice moest gaan, een lichtgewicht is, weten we ondertussen ook allemaal, haar interesseert milieu en klimaat geen boerenbondfluit. Met de regelmaat van een klok moet Minister-president Geert Bourgeois dossiers van haar overnemen omdat ze ondermaats broddelwerk aflevert, zoals het bosplan in 2017. Een prima bestuursploeg toch, die Vlaamse regering.

En zo zijn we bij Geert Bourgeois en zijn uitleg: hij zou pas om 11u16 een mail met de tekst van het verdrag hebben gekregen, goed te keuren tegen 12u, maar pas geopend door zijn kabinetschef om 12u35. Dat komen we allemaal te weten via een Terzake-interview van donderdag 13 december. Waarbij de minister-president eraan toevoegt, kwestie dat we weten wat er op het spel staat: ‘Iedereen matrakkeert ons, binnen de partij staan we nu nog dichter schouder aan schouder.’ Behalve een hoog Calimerogehalte zegt die uitspraak iets over de nieuwe post-Marrakesh-strategie van de N-VA: zoveel mogelijk de confrontatie aangaan, klappen krijgen uit alle hoeken, en sympathie opwekken bij de Vlaamse underdog.

Klimaatvluchtelingen

Reporters

Maar waarover ging die ‘High Ambition Coalition’ van Katowice eigenlijk? Ze was bedoeld als speerpuntverklaring van een aantal hoog ontwikkelde landen die de lat willen optrekken naar zo’n 30% hernieuwbare energie (wind, zon, geothermie of biomassa) tegen 2030. Dat is haalbaar, maar niet op zijn Belgisch met een regering die om de vier jaar (als ze het zo lang uithoudt) van koers verandert en innovatie belemmert. En ook niet op zijn Vlaams met een minister die zich verstopt achter een laattijdige mail.

Het punt is dat de fameuze Parijse klimaatconferentie van 2015 wel veel wind en mooie intentieverklaringen heeft opgeleverd, maar de kloof tussen woorden en daden is groot. Ook de beloofde fondsen worden niet gestort. Oorzaak weerom: nationale belangen die primeren. Grootste dwarsliggers: de Verenigde Staten, Rusland, Saoedi-Arabië en Koeweit. Olieproducerende landen dus, die dat verhaal van hernieuwbare energie helemaal niet zien zitten en op de rem gaan staan.

Maar de ambitie om de verhoging van de gemiddelde planeettemperatuur onder de 1,5 graad Celsius te houden tegen het einde van de eeuw, is wel degelijk primordiaal, en niet zomaar een loze kreet van ‘klimaatalarmisten’. Ik ga hier niet de 1001 rapporten aanhalen die wetenschappelijk aantonen dat het eigenlijk al vijf na twaalf is. Het VN-klimaatpanel heeft ze netjes samengevat in een leesbaar én ontnuchterend document.

Alleen al het stijgen van de zeespiegel (de prognoses variëren van een halve tot vijf meter tegen het einde van de eeuw), het slinken van de wereldwijde hoeveelheid drinkbaar water (met zo’n 15 à 20%) en het uitdrogen van enorme stukken Afrika zal een ongekende migratiegolf op gang brengen die we ons vandaag zelfs niet kunnen voorstellen. Alleen al om die ‘egoïstische’ redenen moeten de rijke industrielanden, die het meeste CO2 uitstoten, die emissie terugdringen én de armere ontwikkelingslanden, die veel minder uitstoten maar er veel zwaardere gevolgen van zullen dragen, sponsoren in hun omschakeling naar propere energie. Die er in zonnerijke streken in overvloed is. Zet heel de Sahara vol met zonnepanelen, en Europa mag zijn kerncentrales plus al zijn fossiele brandstofcentrales naar het schroot brengen. Dat klinkt groots maar in energiemateries moét je groot denken. En vooral globaal.

Het licht van de zon

zeespiegel Maar dan heb je de klimaatnegationisten. Een raar zootje. Sommigen hebben een aversie van al wat naar milieubezorgdheid ruikt, anderen betwijfelen uit een soort christelijke deemoed of de mens wel in staat is om het klimaat te veranderen, en nog een derde categorie gaat voor een wereldwijde complottheorie van groene jongens die het willen overnemen. Helaas, de waarheid is soms gewoon wat zich onder onze neus voordoet: we zijn straks met tien miljard aardbewoners, onze greep op de planeet is sinds de industriële revolutie gestaag opgedreven, we zijn toe aan een uitputting van grondstoffen. De hoeveelheid beschikbare landbouwgrond krimpt schrikbarend, de bossen die we ervoor opofferen en die sinds de oertijd de atmosfeer zuiveren zijn we ook kwijt.

Reporters

Zomers in Vlaanderen: natte voeten gegarandeerd (Herk de Stad, 2010)

En daar bovenop is er dus het gebruik van fossiele brandstoffen in industrie en verkeer, waardoor zich rondom de aarde een soort koepel heeft gevormd die de zonnestralen minder terugkaatst, het welbekende broeikaseffect. Vlaanderen is een dichtbebouwde regio waar het water van de gestaag toenemende tropische onweders gewoon niet weg kan. En dat zullen we geweten hebben.

Dat zijn allemaal bekende feiten, jammer voor wie het licht van de zon wil ontkennen. Het zijn echter economische kortetermijnperspectieven (zoals de olievoorraden van de Saoedi’s en de steenkoolfantasieën van Donald Trump) die een eensgezinde strategie blokkeren. Vlaanderen bevindt zich in hun gezelschap, begrijpe wie kan. Het heet dat we wel klimaatmaatregelen willen nemen, maar dat het niks mag kosten. Sorry, there is not such a thing as a free mail, en als het brandt discussieert men ook niet over het kostenplaatje van de brandweer.

Als de N-VA Vlaanderen echt op de kaart wil zetten als een ambitieuze regio met een toekomstvisie die verder reikt dan die van de kruidenier en zijn keukenboekhouding (no pun intended), dan moeten we het voortouw nemen inzake milieu, luchtkwaliteit, beheer van open ruimte, mobiliteit, én de internationale klimaatstrategie. De gele hesjes mogen dan wel mopperen over dure diesel, het is een achterhoedegevecht want de dagen van de olie-economie zijn geteld. De Macrons van deze wereld zijn echter de brede sociale onderklasse vergeten die alleen de nadelen ondervindt van de omschakeling. Een kapitale politieke blunder.

Komaan Geert, kijk eens naar die overstromingskaart: van welk Vlaams moeras zou je nog minister-president zijn? Durf eens groots te denken, plus est en vous, in plaats van nors en nukkig onderaan te bengelen en je mails te laat te lezen. Ga voor het maximum, de high ambition, of wat zeg ik: gewoon realisme, niet het zure ontkenningsgedrag van de fermettevlaming en zijn SUV.

Laat dit vooral geen voorwerp zijn van gekibbel tussen links en rechts, deze kwestie staat boven elke ideologie. Stop alsjeblieft met de kretologie dat de ‘klimaathysterie’ een ‘groot-links complot’ is. Wij zijn niet links en niet hysterisch. Maar klimaat stopt niet aan grenzen, het zeewater zal geen omweg maken rond Vlaanderen (integendeel, een flink deel ervan zal zich op de zeebodem bevinden als we zo verder doen), en zoals gezegd, wat de rechterzijde misschien kan overtuigen: de klimaatmigratie van Zuid naar Noord zal ons nog minder ruimte geven dan kippen in een legbatterij. Schouder aan schouder, inderdaad, tijd om er iets aan te doen.

klimaatakkoorden

Oeps, mail te laat gekregen!