Bjorg Lambrecht. Zijn ouders wandelden in de vroege namiddag van 5 augustus 2019 het stadion van Chorzow binnen. Ze klommen naar de bovenste rij van de tribune en zagen hoe de teambus van Lotto Soudal als laatste arriveerde voor een relatief korte etappe richting Zabre. Ze voelden zich gelukkig, want ze hadden vastgesteld hoe hun zoon een metamorfose had ondergaan. De voortdurende twijfel aan zichzelf verschoof eindelijk naar een gezond zelfvertrouwen.

En toen was hij weg…

Hij leek zijn nervositeit bij het begin van een wedstrijd bedwongen te hebben en ruilde die blijkbaar in voor sereniteit. Net voor de start speurde hij nog een keer naar boven en gaf hen zijn typische knikje, dat altijd vergezeld ging van die speelse lach. Vijftien kilometer verder slenterde het peloton voorbij een rond punt waar de ouders van Bjorg hadden postgevat om nog een glimp van hun zoon op te vangen. Hij wuifde hen toe. Daar zagen ze hem voor het laatst in volle actie. Hij verdween uit beeld omstreeks 13 h, of daaromtrent. En toen was hij weg.

Om 17 uur hoorde ik op de radio het akelige nieuws over de reanimatie van een renner die luisterde naar de naam Bjorg Lambrecht. Ik kende hem vaag, zag hem opduiken in de Ardense klassiekers – Waalse en Brabantse Pijl, Amstel Gold Race en Luik-Bastenaken-Luik – maar wist verder niet echt wie hij was. Twee uur later dreef een bericht de Vlaamse wielerwereld naar de wanhoop: Bjorg was overleden aan de gevolgen van een valpartij.

No sound but the wind

Een week later keek ik, net als honderdduizenden Vlamingen, naar de rechtstreekse uitzending van de uitvaart in de kerk van Knesselare. Zijn ploegmaats droegen de witte kist binnen op de tonen van No sound but the wind, een gevoelige song, bekend van massale samenzang op Werchter Classic, van de Engelse indierockband Editors: ‘Help me to carry the fire, to keep it alight together.’ Even later scheurde de schorre stem van Frank Boeijen alle wonden open met Zeg me dat het niet zo is, zeg me dat het niet waar is.

De mijmering om Bjorg Lambrecht bleef nog een hele tijd mijn gemoed parten spelen. Als uitgever heeft een mens dan één reflex: men gaat op zoek naar een boek. In dit geval een ‘herdenkingsgeschrift’, een ‘in memoriam’. Ik regelde een akkoord met zijn familie en besloot om er, in het goede gezelschap van een wielerjournalist, zelf mijn schouders als ‘medeauteur’ onder te zetten. En zo verdiepte ik mij het voorbije jaar in een mens die ik nooit had ontmoet. Op basis van talrijke gesprekken kreeg ik inzicht in zijn complexe persoonlijkheid.

Bjorg had een droom, een wielerdroom

Ik ontdekte: hij had een droom. Een sportieve droom, een wielerdroom. Zoals vele jongeren er wel een koesteren, maar bij hem zat die droom bijzonder diep verankerd. Bjorg liep de spreekwoordelijke kantjes er al eens af in het dagelijkse leven, maar ging geen enkele uitdaging uit de weg om die – zijn – droom waar te maken. Figuurlijk de top bereiken, en in zijn geval ook letterlijk. Hij was gemaakt voor de klimkoersen, het ‘vals plat’, de nijdige hellingen en wie weet ooit ook voor het echte hooggebergte. Om er op een goede dag de Colombiaan Egan Bernal – zijn leeftijdsgenoot én de jongste winnaar van de Tour 2019 – het vuur aan de schenen te leggen?

Sommige wielerwaarnemers trokken al de vergelijking met Lucien Van Impe. Ook bij mij schoot die te binnen: het type van de buitenstaander, die de schijnwerpers meed, speels en schalks uit de hoek kon komen en tegelijk toch dubde over het eigen kunnen. Terwijl hij overliep van talent, maar het zelf niet scheen te weten. En vroeg of laat in staat zou zijn om diezelfde Van Impe – onze laatste Tourwinnaar, zijn zege dateert al van 1976 – op te volgen op het hoogste podium mét de gele trui om de schouders?

De droom van Bjorg bracht mij bij het te diep snijdende verdriet om het verlies van een jonge mens die lachend naar de toekomst keek. Het onbegrip om dat vervloekte ‘stomme ongeluk’ dat een wielrenner zomaar uit het leven rukte, zal blijven tot het einde der tijden. En toch…ontdekte ik een beklijvend totaalverhaal van een 22-jarige topsporter die al zijn kleine kantjes open en bloot toonde.

Joviaal, kwetsbaar, menselijk…

Ik ervoer hoe hij bijzonder geliefd was, in Knesselare en ver daarbuiten, maar ook in het peloton. Omdat hij in alle omstandigheden zichzelf bleef: joviaal, kwetsbaar én menselijk. Al te menselijk. Dat was de ware Bjorg, met grappen en grollen in de zoektocht naar volwassenheid. Naast de tranen om het heengaan, blijft ook de lach hangen. En zijn zin voor strijd: de grimas, de grinta. Ik heb hem nooit gekend, maar toen ik met zijn vader op een avond zijn graf bezocht, wees die me op en treffend beeld.

Wie in gedachten de begraafplaats verlaat, kan er niet naast kijken. Dan valt het oog op een metalen plaat die tegen de muur is geschroefd van het supporterscafé De Sportvriend aan de overkant van de straat. Met de foto van Bjorg in volle actie op het WK voor Beloften in 2018, met de twee andere podiumrenners in zijn wiel: grimas, grinta, Bjorg. En zo blijft hij voortdurend aanwezig in zijn geboortedorp.

Alles voor de koers

Ik ontdekte via gesprekken met familie en vrienden een ‘coureur’ met een hoge emotionele intelligentie. Hij koesterde een grote liefde voor dieren en verdiepte zich in de toekomst van de aarde. Dat hield hem voortdurend bezig. Hij stortte maandelijks een bijdrage voor het Wereldnatuurfonds en Amnesty International. Hij vreesde dat de wereld om zeep was op gebied van het klimaat. Zo schoot hij het jaar voor de bosbranden in Australië een intussen ‘iconisch’ filmpje van zichzelf. Tijdens de Tour Down Under van januari 2019 haalde hij een uitgeputte koala van de straat en gaf hem te drinken.

Hij verbond zijn sombere inzichten over de teloorgang van de planeet met een beklemmend gevoel voor persoonlijk falen in het wielrennen en met angst voor de dood. Zijn duistere kant deelde hij enkel met intimi. Naar de buitenwereld vertolkte hij het gezicht van zijn generatie: sportief, speels, wilskrachtig, engagement én een duidelijk ambitieus professioneel prestatieplan. Ik achterhaalde in de voorbije maanden die ik in zijn ingebeelde gezelschap verbleef zijn levensmissie: hij had een droom. Die verdween met hem uit beeld, toen zijn ouders hem voor de laatste keer zagen voorbij zoeven, aan dat ronde punt in Polen, op die vermaledijde vijfde augustus van het jaar 2019. Zonder geluid, enkel dat van de wind. No sound but the wind. Zeg me dat het niet zo is, zeg met dat het niet waar is. Bjorg Lambrecht.

klimmer

Een jaar zonder en mét Bjorg Lambrecht: Zeg me dat het niet zo is