Turkije geeft na zes weken zijn verzet tegen het NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland op. Zo voorspelbaar. De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan hield tot op het laatst, tot aan de NAVO-top in Madrid, het been stijf omdat de beide Noord-Europese landen ‘broeihaarden van het terrorisme’ zouden zijn. De prijs opdrijven heet die tactiek. Ze heeft gewerkt. Turkije mag alles afvinken wat op zijn verlanglijstje stond.

Terreurorganisatie

De regeringen van Turkije, Zweden en Finland hebben in een memorandum afgesproken elkaars veiligheidsbelangen te respecteren. Concreet betekent dat dat Zweden en Finland de PKK, de Koerdische guerrillabeweging, en de beweging van de prediker Fethullah Gülen als terroristische organisaties bestempelen.

Ze zullen optreden tegen activiteiten van de PKK en aanverwante organisaties zoals de YPG, de gewapende arm van de PYD. Dat is de partij die het Koerdische deel (Rojava) van Noord-Syrië bestuurt. Dat laatste lag en ligt wel moeilijk. Turkije beschouwt de PYD/YPG als een ‘filiaal’ van de PKK. Het Westen daarentegen vond bij de YPG steun in de strijd tegen de terreurorganisatie Islamitische Staat (IS). Bovendien financiert Zweden humanitaire en infrastructuurprojecten in Noord-Syrië. Het is de vraag of dat nog verder kan zonder goede contacten met de PYD.

De sociaaldemocratische regering in Zweden is voor meerderheidsbeslissingen aangewezen op de stem van het partijloze parlementslid Amineh Kakabaveh. Zij is een Zweeds-Koerdische dame die ijvert voor Koerdische autonomie in Noord-Syrië.

Uitwijzen

Tot nu toe hield Zweden er vrij lakse anti-terreurwetten op na. Het was niet verboden om lid van een terroristische organisatie te zijn of om in Syrië te gaan vechten voor IS. Daar komt nu verandering in. De Zweedse premier Magdalena Andersson had twee weken geleden al aangekondigd dat de anti-terreurwetten aangescherpt zouden worden. Vanaf 1 juli treden ze in werking.

Ankara vroeg eerder al ook de uitlevering van Koerdische ‘extremisten’ (zoals bovenvermelde Kakabaveh). De Zweedse en Finse regeringen kunnen natuurlijk niet in rechtszaken ingrijpen, maar ze kunnen wel niet-veroordeelde personen uitwijzen die een ‘gevaar voor de publieke orde’ vormen.

Wapenembargo

Ook op een ander vlak haalt Turkije zijn slag thuis. Nadat het Turkse leger in 2019 weer een offensief tegen de Noord-Syrische Koerden had gelanceerd, besloten Zweden en Finland een wapenembargo tegen Turkije in te stellen. Sowieso levert Zweden geen wapens aan crisisgebieden of aan staten die in gevechten daar betrokken zijn. Sinds de oorlog van Rusland tegen Oekraïne is het Scandinavische land van die strenge verbodsbepalingen afgeweken. Ook de solidariteit tussen NAVO-leden zal een versoepeling van de uitvoerregels met zich mee brengen, in dit geval ook ten voordele van Turkije.

Pokeren

Alle actoren – Turkije aan de ene kant, Zweden en Finland aan de andere – hadden er alle belang bij om tot een akkoord te komen. De twee Noord-Europese landen uiteraard om hun veiligheidsgevoel op te krikken met een toekomstig NAVO-lidmaatschap. Daarvoor waren ze bereid om op de wensen van Turkije in te gaan.

De machthebbers in Ankara beseften dat als hun pokeren misgelopen was, de relaties tussen Ankara en het Westen nog verder bekoeld zouden zijn. Uit ergernis over de aankoop door Turkije van het Russische anti-raketsysteem S-400 had Amerika immers al geweigerd de Turken de hoogtechnologische F-35 jets te leveren.

Succesvol

Erdoğan mag zich dus in de handen wrijven. Het Westerse bondgenootschap is opgelucht over de ‘positieve’ houding van Turkije. De Turkse president kan de hardere opstelling van Zweden en Finland tegen het terrorisme als een succesverhaal verkopen aan zijn eigen bevolking. In het licht van de verkiezingen in Turkije volgend jaar niet onbelangrijk voor een president, die in eigen land de inflatie aanwakkert met zijn hardnekkig vasthouden aan een lage rente.

Moskou zal natuurlijk niet opgetogen zijn over het Turkse ‘ja’ voor Zweeds en Fins NAVO-lidmaatschap. Toch zal Turkije er geen problemen van ondervinden, aangezien het zich niet aangesloten heeft bij de sancties tegen Rusland. Zo komt de Turkse koorddanser in alle opzichten succesvol uit de arena van de geopolitiek.

Koerdische autonomie

Turkije haalt zijn slag thuis op NAVO-top in Madrid