‘De slag bij Waterloo werd gewonnen op de cricketvelden van Eton College.’ Het is een bekend citaat van de hertog van Wellington, al is het er eentje dat hij nooit echt uitsprak. De zin droeg bij aan de mythevorming rond de laatste strijd die Napoleon verloor op de weilanden van Brabant op 18 juni 1815. Het droeg ook bij aan het imago van de Britse public schools en aan de meest Britse aller sporten: cricket. Maar uitgerekend die sport krijgt nu de wind van voren.

Een verontrustende spiegel

De ‘heilige’ sport die alleen begrepen wordt door de bewoners van de Britse Eilanden – en de bewoners van talloze oud-kolonies van die eilanden – ligt nu hevig onder vuur. Een onafhankelijke expertencommissie beschuldigt de cricketsport van institutioneel racisme, seksisme en elitarisme en dat in een rapport van zo’n 316 bladzijden. De bevoegde commissie onderzocht een door meer dan 4000 mensen ingevulde bevraging en ook de werking van zo’n 126 cricketorganisaties. ‘Holding Up A Mirror To Cricket’, zo heet het document, veroorzaakt een schokgolf.

De ‘Independent Commission for Equity in Cricket’ eist in vierenveertig aanbevelingen van ‘The England and Wales Cricket Board’ een dringende aanpak van onder meer de ‘tweederangs behandeling van vrouwen’ in de sport, de ‘dominantie van kostscholen’ bij het afleveren van crickettalent waardoor mensen met een ‘working class’ achtergrond geen kansen krijgen en het ‘diepgewortelde’ racisme tegenover spelers met een donkere huidskleur. ‘Het probleem zit niet bij “slechts enkele rotte appels” of aparte incidenten’, stipuleert de commissie.

Er heerst onder meer een drankcultuur wat vaak leidt tot discriminerend gedrag tegenover vrouwen en islamitische spelers die geen alcohol drinken. Die laatsten worden volgens de rapporteurs daarom vaker uitgesloten van promoties. Een van de meest opgemerkte aanbevelingen is om de traditie te schrappen van de jaarlijkse cricketmatch tussen de elitaire kostscholen Harrow en Eton in de Lord’s Cricket Ground van Londen. Het moet de imago van de sport ‘inclusiever’ maken. De voorzitter van de cricketbond sprak van zodra het rapport verscheen zijn excuses uit en beloofde dat de sport op de resetknop zal drukken.

Conservatieve weerstand

Maar, er is ook weerstand. Conservatieve kringen klagen de samenstelling van de commissie aan. In The Daily Telegraph, het dagblad van de Britse conservatief, lees je dat de commissieleden allen een verleden hebben in progressieve kringen. Cricket wordt op die manier, volgens columnist Simon Heffer, in de culture wars gesleurd door ‘een activistische minderheid’. Natuurlijk is racisme verwerpelijk, betoogt Heffer, ‘maar de onafhankelijkheid van de commissieleden betekent niet dat ze onpartijdig zijn.’

Allison Pearson, columniste, klaagt dat er ‘krachten aan het werk zijn die niet zullen rusten tot alles waar we van houden in dit land, elke traditie, elke hobby, zich verontschuldigend ter aarde werpt en om vergiffenis smeekt.’ De krant neemt ook de aanbeveling van ‘cricketclubs geleid door zwarten’ op de korrel. ‘Als je dat voorstelt dan hecht je net wel belang aan huidskleur terwijl de commissie net omgekeerde beoogt.’ Meer nog dan het racisme stoort de regelrechte aanval van de commissie op het Britse klassedenken de commentatoren: ‘Het smaakt naar marxisme’. Het progressieve onderwijsbeleid waarbij de specifiek Britse ‘grammar schools’ verdwenen – deze scholen verzamelden de pienterste leerlingen uit gezinnen van de lagere klassen naar het onderwijsmodel van de public schools – wordt in hun tegenargumentatie als oorzaak van de kostschooldominatie in de sport naar voren geschoven.

Basketbal

Het weekblad The Spectator verklaart waarom bijvoorbeeld zwarte mensen minder cricket spelen met een ander argument dan de rapporteurs: ‘Twee of drie decennia terug kende de zwarte Britse bevolking voornamelijk een Afro-Caraïbische origine. Vandaag is dat voornamelijk West-Afrika waar de sport hoogst onpopulair is’. En, het Amerikaanse basketbal is nu eenmaal populairder bij die bevolkingsgroepen. Het weekblad concludeert dat het rapport uiteindelijk vooral een diepe antipathie koestert voor wat het ‘Old Britain’ noemt.

In The Times lees je dat het vooral een ‘wake-up call’ is voor de sport: ‘Wanneer je dingen hoort die je niet meteen herkent, dan moet je even stoppen, kijken en luisteren.’ Want, zo betoogt de krant, ‘persoonlijk positieve ervaringen in de sport betekenen niet dat die ervaringen universeel zijn voor iedereen betrokken bij de cricket.’

En zo maakt de heilige sport nu deel uit van de culture wars die volop woeden in de Westerse wereld. Iedereen neemt er zijn stellingen in. ‘Hard pounding this, gentlemen’, sprak de hertog van Wellington tegen zijn militaire staf toen de Franse kanonnen zijn troepen bestookten bij Waterloo, ‘let’s see who will pound longest’.

kostscholen

Cricket onder vuur want institutioneel racistisch, seksistisch en elitair