Begin mei ondertekende het bestuur van de West-Duitse stad Krefeld een overeenkomst met lokale islamitische verenigingen. Voorheen mochten de moskeeën alleen tijden de maand Ramadan en op aanvraag per luidspreker oproepen voor gebed, nu galmt de muezzin-oproep steevast elke vrijdagmiddag door de hele stad.

Politiek debat

De industriestad aan de zuidelijke rand van het Ruhrgebied wordt bestuurd door de groene burgemeester Karsten Ludwig. De overeenkomst tussen stadsbestuur en moslimverenigingen kon tot stand komen zonder toestemming van de gemeenteraad, omdat het om een zogenaamde ‘herhalende administratieve handeling’ gaat. Met andere woorden: om wekelijkse aanvragen te vermijden, besloot men het de moslimgemeenschappen gemakkelijk te maken met een toestemming voor onbepaalde tijd.

Na ondertekening belandde de deal tussen groen en de islamitische verenigingen in de pers. Hierop brak een zeer voorzichtig politiek debat los. De CDU-parlementsfractie zei niet op de hoogte te zijn geweest van het contract om de muezzin-oproep toe te staan. ‘We hebben het uit de krant vernomen,’ aldus gemeenteraadslid Stefan Galke tegenover de lokale zender WDR. CDU fractievoorzitter Britta Oellers benadrukte dat ze van de kwestie geen politiek geschil wilden maken, maar toonde zich verbaasd dat de stad de raadsleden niet had geïnformeerd over de datum.

Tolerantie

CDU-burgemeesterskandidaat Timo Kühn ziet dit als een gemiste kans. ‘Ik kreeg twaalf telefoontjes na de publicaties, die allemaal sceptisch waren over het contract. Het was beter geweest om van tevoren met mensen te praten.’ Kühn benadrukt dat de moskeeverenigingen bereidheid toonden om te praten met de burgers, maar volgens hem was het beter geweest om deze stap ook aan het burgers te communiceren. Uiteindelijk was de oppositiepartij dus niet tegen de beslissing de gebedsoproep voor altijd toe te staan.

De lokale media gaan zelfs nog een stap verder en breken een lans voor de islamitische gebedsoproep. De regionale krant Rheinische Post schrijft: ‘In 2020, tijdens de pandemie weerklonk voor het eerst de muezzin-roep over Krefeld. Met toestemming van de andere religieuze gemeenschappen als teken van medeleven dat moslims en andere gelovigen niet meer voor diensten konden samenkomen. Er waren toen ontroerende taferelen voor de moskeeën: tranen van mensen die voor het eerst de vertrouwde oproep tot gebed in hun woonplaats Krefeld konden horen.’

Overeenkomstpartijen

Burgemeester Karsten Ludwig plaatste zijn handtekening in naam van de stad Krefeld. Hij schijnt, vreemd genoeg, vooral één thema op zijn agenda te hebben staan: het legaliseren van softdrugs. Op zijn X-account is over de deal met de moslimgemeenschappen niets te vinden. Wel propageerde de groene politicus maandenlang het wetsinitiatief over de vrije verkoop van cannabis. Het voorstel van SPD-gezondheidsminister Karl Lauterbach werd door de groene, liberale en sociaaldemocratische parlementsleden aangenomen en geldt sinds 1 april. De vreugde van Ludwig kende – getuige de berichten – op zijn sociale media geen grenzen.

De andere ondertekenende partij was volgens de gemeente de lokale ‘Union der türkischen und islamischen Vereine’. Voorzitter van de unie is Salih Tüfan Unal. Over de deal met de stad zei hij op de Turkse zender TRT in het Duits: ‘Het vaderland is de plaats waar men zo kan zijn zoals men is.’ TRT noemde de overkoepelende organisatie ATIB als contractpartij, een vereniging die geldt als opvolger van de extreemrechtse Turkse groepering ‘grijze wolven’. ATIB verschijnt regelmatig in jaarrapporten van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst als potentieel gevaar voor de rechtsorde.

Kritiek

Het openbaar oproepen tot islamitisch gebed wordt in Berlijn, Keulen, Krefeld en andere Duitse steden al sinds enige jaren op aanvraag toegestaan. De enige kritiek die – buiten de AfD en nog rechtsere partijen en bijbehorende media – te horen was, kwam van een moslim. Ahmad Mansour is directeur van de ‘Initiative für Demokratieförderung und Extremismusprävention’. ‘Ik ben er vast van overtuigd dat dit niet zal leiden tot meer openheid en tolerantie, maar juist tot meer verdeeldheid’, aldus Mansour in zijn column in Focus. Hij spreekt over een duidelijk contrast tussen de naïeve westerse tolerantie tegenover de islam en de vele moslims die de openbare muezzin-oproepen als ‘een overwinning van de enige ware religie’ vieren.

Ahmad Mansour: ‘Eigenlijk dwingt dit elke Europeaan om na te denken over de eigen identiteit en een beslissing te nemen: Is Europa christelijk? Welke identiteit wil Europa cultiveren? Moeten alle religies op gelijke voet worden behandeld? Hoe zichtbaar moeten religies zijn en welke relatie moet de politiek met hen hebben? Europa wil deze belangrijke vragen vermijden en is niet bereid ze tot het einde door te denken. Want achter de vraag naar de zichtbaarheid van de islam gaat de vraag naar de identiteit van Europa schuil. En zolang Europa niet in staat of niet bereid is om een antwoord te vinden, zullen dergelijke debatten tot onzekerheid en ongemak leiden.’

Krefeld

In Krefeld klinkt voortaan elke vrijdag de islamitische gebedsoproep

Door de Duitsers als dwangarbeider afgevoerd en dan op een Duits meisje verliefd…