Een volledige vergroening van het Europese wagenpark tegen 2035 – een van de meest ambitieuze doelstellingen van de green deal – lijkt almaar meer een illusie. Een nieuw rapport van de Europese Rekenkamer windt er geen doekjes om: de verdere elektrificering van het wagenpark botst op stevige obstakels. Bovendien rijden heel wat ‘groene’ elektrische wagens vaak niet op groene stroom.

Het gaat in tegen alle beleidsdoelstellingen en groene ambities: de CO2-uitstoot door voertuigen in de EU is de voorbije jaren niet afgenomen maar toegenomen. In 2021 tekende de sector voor een vierde van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU. In vergelijking met het aandeel in 1990 is dat een een stijging met 16 procent. Meer dan de helft daarvan is toe te schrijven aan personenwagens.

Het rapport legt nog een tweede belangrijk manco in de huidige EU-aanpak bloot. Elektrische wagens mogen dan aan een stevige opmars bezig zijn – 1 op 7 van alle nieuwe geregistreerde voertuigen in de EU was in 2022 een elektrisch exemplaar – de noodzakelijke snellere opmars van die wagens zal op almaar meer hindernissen botsen. Zo wordt het volgens de Europese Rekenkamer steeds lastiger om toegang te krijgen tot de noodzakelijke grondstoffen en blijft het aantal laadstations in de EU zwaar ontoereikend. Liefst zeventig procent van alle oplaadstations voor elektrische wagens bevindt zich in drie landen, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Ook de prijs van zo’n elektrisch voertuig blijft een stevige hinderpaal: veel consumenten kiezen er om die reden voor langer hun oude benzine- of dieselwagens gebruiken.

Onhaalbaar

In 2009 – intussen 15 jaar geleden dus – legde de EU CO2-emissienormen vast voor nieuwe personenwagens. ‘Dit blijft voorlopig de belangrijkste EU-wetgeving om de uitstoot van nieuwe auto’s te verminderen’, geeft Pietro Russo van de Europese Rekenkamer aan. ‘Alleen bleven de cijfers die de EU daarvoor hanteerde al die jaren gebaseerd op metingen onder gestandaardiseerde omstandigheden in het laboratorium. Niet op basis van de echte emissiewaarden op de weg dus.’

De gevolgen laten zich raden. ‘Ondanks de torenhoge ambities stoten de meeste personenauto’s op de EU-wegen nog evenveel CO2 uit als twaalf jaar geleden. De afgelopen tien jaar is de uitstoot van dieselauto’s gelijk gebleven, terwijl die van benzineauto’s met maar 4,6 procent is gedaald.’ Het rapport concludeert dan ook dat de streefdoelen van de EU voor het terugdringen van de CO2-uitstoot van nieuwe personenwagens voorlopig onhaalbaar zijn. In theorie zou die uitstoot tegen 2035 volledig tot nul moeten zijn teruggebracht.

‘Groene’ stroom

Pittig detail: de auditoren van de Rekenkamer moesten op de persconferentie ook toegeven dat er helemaal geen cijfers bestaan over de mate waarin elektrische – zogenaamd ‘groene’ wagens dus – ook echt op groene stroom rijden. ‘In de ideale wereld is alle stroom die door elektrische wagens gebruikt wordt ook echt groen. Voorlopig lijkt dat onhaalbaar en we hebben ook geen zicht op de reële energiemix. Maar dat hebben we, voor alle duidelijkheid, ook niet expliciet onderzocht’, klonk het ietwat verveeld.

Toch is er ook een beetje goed nieuws. Vanaf 2020 zijn de CO2-emissies van nieuwe personenauto’s voor het eerst echt stevig beginnen te dalen. Weliswaar met dank aan de opmerkelijke stijging van het aantal elektrische auto’s op onze wegen.

Toch laat de eindconclusie van de Europese Rekenkamer weinig aan de verbeelding over. ‘De klimaatambities van de EU tot 2030 zijn onvoldoende afgestemd op de cijfers over de reductie van de CO2-uitstoot van nieuwe personenwagens en vice versa.’ Volgens de Rekenkamer moeten elektrische auto’s dan ook veel sneller ingang vinden dan vandaag. En dus moet er dringend worden ingezet op goedkopere prijzen en op voldoende laadinfrastructuur. Tegelijk zal de Europese Commissie zich ook meer moeten inspannen om de levering van voldoende grondstoffen voor de productie van batterijen te waarborgen.

laadstations

Cijfers tonen: vergroening Europees wagenpark tegen 2035 almaar minder haalbaar