Zondag trekken de Fransen naar de stembus voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen, en daarbij wordt voor het radicaal-rechtse Rassemblement National een monsterscore voorspeld. Dat veroorzaakt flink wat onrust in Europa.

Het was te opvallend om toeval te zijn: de voorbije weken verkondigde de radicaal-rechtse Franse kandidaat-premier Jordan Bardella (Rassemblemt National) te pas en te onpas dat Oekraïne het volste recht had om zich te verdedigen tegen de Russische agressie. Alsof Bardella er niet enkel Frankrijk maar ook de hele EU van wilde overtuigen dat ook een Franse regering geleid door het Rassemblement National (RN) er een strikt anti-Russische koers zou op nahouden.

De nieuwe chouchou van de Franse rechterzijde lijkt zo al min of meer te anticiperen op de angst bij weldenkend politiek Europa voor een grote verkiezingsoverwinning van het RN bij de parlementsverkiezingen. Volgens de meest recente peiling van de Franse krant Le Figaro zouden Bardella en co zondag in de eerste ronde 36 procent van de stemmen halen. Dat is nog eens vijf procent meer dan hun score bij de recente Europese verkiezingen. Het nieuwe linkse Front Populaire – een amalgaam van klassieke links over groenen tot anti-semitische marxisten – wordt op goed 29 procent gepeild. De partij van president Macron zou op amper 20 procent stranden.

Alarmbellen

Hamvraag is wat Bardella nu echt zal kopen met zo’n grote overwinning. Hij heeft immers al herhaaldelijk verkondigd dat hij alleen premier wil worden als het RN een absolute meerderheid haalt. Op basis van de huidige peilingen zouden er voor het RN 220 tot maximaal 260 zetels weggelegd zijn. Dat is ronduit spectaculair – de partij heeft er vandaag 89 – maar ook nog een eind verwijderd van de 289 zetels die nodig zijn voor een absolute meerderheid.

Het kan dus nog alle kanten uit. Toch houden zowel de financiële markten als de EU rekening met een scenario waarbij president Macron zich gedwongen zou zien Bardella als nieuwe premier te benoemen. In dat geval wenkt een cohabitation – waarbij de president en de premier van een duidelijk verschillende politieke strekking zijn – en dreigen er mogelijk enkele onstabiele jaren.

Dat vooruitzicht doet nogal wat alarmbellen afgaan rond een land dat nog altijd de tweede grootste economie van de EU is. Onder meer op de financiële markten leeft nu de vrees dat een eventuele overwinning van het RN zou uitmonden in een regering die zich op begrotingsvlak ‘minder gedisciplineerd’ opstelt. Een wat vreemde angst, gezien het huidige nu al veel te grote begrotingstekort en de al even onrustwekkende Franse schuldgraad. Die dikten immers uitgerekend tijdens regeerperiodes van centrumlinks en centrumrechts stevig aan.

Oekraïne

Los van de mogelijke economische gevolgen leeft in EU-kringen ook de vrees dat een regering geleid door radicaal-rechts zich ook in Europa veel minder coöperatief zal opstellen dan de voorbije regering, die op dat vlak de koers van Macron volgde. Tot voor enkele jaren pakte onder meer RN-boegbeeld Marine Le Pen gretig uit met kiekjes van trips naar Moskou of naar Oekraïens gebied dat intussen door Rusland werd bezet. Dat rijmt hoegenaamd niet met de onvoorwaardelijke pro-Oekraïne koers van de EU.

Enkele dagen geleden beklemtoonde Bardella dat Frankrijk er alles zal aan doen om ervoor te zorgen dat Oekraïne zich kan blijven verdedigen. Tegelijk trekt hij ook een duidelijke rode lijn: hij wil niet weten van de levering van Franse lange afstandsraketten of van het sturen van Franse troepen. Vraag is ook of Bardella zo ver zou durven gaan om de recente Europese beslissing om 1,4 miljard Russische financiële tegoeden in Europa te deblokkeren, en daarmee wapens te financieren voor Oekraïne, in vraag te stellen. De Hongaars premier Orbán – met wie Bardella een goede relatie onderhoudt – toonde zich bijzonder ontstemd over die EU-beslissing.

Landbouw

Last but not least heeft Bardella zich ook altijd uitgesproken tegen de verdere uitbreiding van de EU, onder meer met Oekraïne. De RN-topman vreest immers dat een toetreding van Oekraïne de doodsteek voor de Franse landbouwers zou betekenen. Die uitbreidingsplannen komen de volgende maanden prominent op de agenda met – jawel – Hongarije als tijdelijk EU-voorzitter.

Dat zou dus gensters kunnen geven. Tegelijk moet het risico op echte Franse tegenwerking in Europa ook enigszins genuanceerd worden. In Frankrijk beschikt de president – Macron dus – over behoorlijk wat macht. De uitvoerende macht moet hij weliswaar delen met de premier – wat bij een cohabitation al snel tot conflicten kan leiden – maar het is de president die de veiligheidsstrategie en het buitenlands beleid uittekent.

lange afstandsraketten

Franse verkiezingen zetten ook EU onder spanning