De Engelse verpleegkundige Lucy Letby kreeg levenslang voor de grootste moordpartij ooit binnen de Britse gezondheidszorg. Ze maakte meerdere baby’s slachtoffer. Maar de vraag blijft hoe het zover is kunnen komen, want artsen waarschuwden de directie van het ziekenhuis al voor Letby.

Lucy Letby werkte op de afdeling neonatologie van een ziekenhuis bij Manchester. De jury bevond haar schuldig aan de moord op zeven pasgeborenen in 2015 en 2016, en aan poging tot moord op tenminste zes anderen. De politie vond in haar huis ziekenhuisgegevens van in totaal 21 couveusekindjes.

Insuline en lucht

Letby injecteerde de baby’tjes met insuline of spoot lucht in hun aderen. Dat kan tot een gruwelijke dood leiden. Bij één kindje duwde ze een metalen voorwerp in zijn keeltje, waardoor hij begon te bloeden. Het kleintje lag uren te krijsen voor hij overleed. In haar huis vond de politie ook een post-it-briefje met de woorden: ‘I’m evil, I did this.’

Geen televisiekijker in Engeland hield droge ogen bij het zien van zoveel leed en het land slaakte een zucht van verlichting toen de vrouwelijke Jack the Ripper eindelijk haar verdiende loon kreeg. Maar de grote vraag blijft hoe het zover is kunnen komen. Vooral nu is gebleken dat verschillende artsen al voor Letby haar bloedwerk voltooide aan de alarmbel hadden getrokken bij de directie van het Gravin van Chester Ziekenhuis, waar de feiten zich afspeelden.

Letby was altijd net in de buurt als er weer eens een baby waar alles goed mee ging onverwacht stierf, en raakte daarom verdacht. Het eerste slachtoffertje viel 90 minuten nadat ze aan haar nachtdienst was begonnen in 2015.

Onder druk

De artsen-klokkenluiders werden niet serieus genomen door de managers van het ziekenhuis. Integendeel, ze werden berispt en onder druk gezet Letby met rust te laten. Zij werd als slachtoffer gezien en kreeg alle mogelijke steun, vooral van ziekenhuisdirecteur Tony Chambers, die zelf ooit als verpleegkundige begon. Hij bood haar zelfs een studie aan om hogerop te komen. Ze werd aangemoedigd klachten in te dienen tegen de betrokken neonatologen — toevallig allemaal mannen. Er werd gesuggereerd dat zij Letby verdachten omdat ze een vrouw was.

Ondanks herhaalde verzoeken weigerde Chambers de politie in te schakelen. Dat zou slecht zijn voor de reputatie van het ziekenhuis, en die van hemzelf. Hij eiste dat de onrust tegen ‘gewaardeerde collega Letby’ zou stoppen. Anders zou hij naar de tuchtraad stappen.

Intern onderzoek

Het wordt nog gekker. Na een intern onderzoek werd dr. Stephen Breary, hoofdarts neonatologie, gedwongen zich mede namens zes collega’s per brief te verontschuldigen bij Letby. Die brief begon zo: ‘Beste Lucy, bij deze willen wij ons excuseren voor de ongepaste opmerkingen die zijn gemaakt in deze moeilijke periode. We hebben veel spijt van de stress en het leed dat we je hebben bezorgd…’

Toen de politie in 2018 uiteindelijk toch in actie kwam, had ze aan een paar gesprekken met betrokken artsen genoeg om Lucy Letby als hoofdverdachte aan te merken. Chambers moest opstappen. Hij kreeg anderhalf miljoen pond mee. Niet om thuis te gaan zitten, want hij zou nog leidende functies vervullen in verschillende andere ziekenhuizen.

Schandalen

Het waren de directe superieuren van Letby die de zaak tegen de artsen aan het rollen hadden gebracht. Net als Chambers allemaal ex-verpleegkundigen, omhoog gepromoveerd tot een plek die ze niet meer aankonden. Het ‘Peter principle’ woedt als onkruid in de NHS, de Britse gezondheidszorg. Letby’s zaak is trouwens lang niet het eerste schandaal dat men in de doofpot probeert te stoppen.

Dankzij de beruchte NHS-banencarrousel komen de ondergeschikte verpleegkundigen vaak op posities waarin ze zeggenschap krijgen over die artsen. Ze gaan er dan te gemakkelijk vanuit dat een door artsen beschuldigde verpleegkundige onschuldig is.

Non-actief

Neem ex-verpleegkundige Karen Rees, hoofd verpleging eerste hulp. Zij weigerde Letby zelfs maar tijdelijk op non-actief te zetten. ‘Er zijn geen harde bewijzen’, vond ze. Die zijn er ook niet, maar vermoedens horen te tellen als er levens op het spel staan. Hoofdarts Breary zei Rees letterlijk te hebben gevraagd of ‘ze er niet mee zat als er dan meer baby’s zouden sterven’. Waarop ze ‘nee’ zou hebben geantwoord.

Uitgerekend één week nadat Letby had geprobeerd een tweeling te vermoorden, kreeg de inmiddels weggepromoveerde Rees nog een officiële onderscheiding voor ‘uitmuntende prestaties’. Ook ex-verpleegkundige Alison Kelly, hoofd verpleging van het ziekenhuis, werd er door de neonatologen van beschuldigd hen afgescheept te hebben. ‘Die lieve Lucy doet altijd zo haar best en wordt nu als dank door artsen gemeden en geïsoleerd’, vond Kelly. Na het interne onderzoek en de daarop volgende dreigementen aan de artsen van directeur Chambers, vermoordde lieve Lucy nog eens twee baby’s.

Rechtbank

De 33-jarige Letby lijkt een doorsnee vrouw, met steil blond haar en een smal gezicht zonder emotie. Al zijn er foto’s waarop ze innemend lacht. In de rechtbank beweerde ze door de politie ‘uit haar huis te zijn gesleurd’, maar uit beelden die deze vervolgens vrijgaf, blijkt dat in goede gemoede te zijn gegaan.

Letby bleef schuld ontkennen en bij de uitspraak kwam ze niet opdagen. Over haar motieven zal nog veel worden gespeculeerd. Een veelgehoorde theorie is het ‘voor God willen spelen’. Ook het Münchhausen-by-proxysyndroom wordt genoemd: aandacht zoeken door klachten te veroorzaken bij mensen die van jou afhankelijk zijn, meestal je eigen kinderen. Eén diagnose lijkt zeker: Letby is een psychopaat.

Het onderzoek dat de Britse regering aankondigde naar het systeem dat dit drama faciliteerde, zou belangrijker kunnen zijn dan het motief. Misschien verandert er eindelijk iets aan de topzware en incompetente bureaucratie van de NHS. Die meer energie lijkt te besteden aan eigenbelang en woke stokpaardjes als inclusiviteit, dan aan echte zorg. Laat staan aan het voorkomen van deze seriemoord.

De Times bericht dat Lucy Letby volgens de politie waarschijnlijk nog 30 andere baby’s ‘aangevallen’ zou hebben.

leed

Seriemoord op baby’s in Engels ziekenhuis