Wie in 2022 Brussel binnen pendelt met een ietwat grotere auto, mag volgens Brusselse ‘smartmove’-plannen een fikse rekening verwachten. €6 om binnen te rijden en daarbovenop nog een bedrag per gereden kilometer. Daarmee wil de Brusselse regering drie vliegen in één klap slaan: leefkwaliteit verhogen, mobiliteit verbeteren en nieuwe belastingen binnenhalen.

Een bijzonder goed idee

Wie het voorstel vanop een afstand bekijkt, kan niet anders dan dat een bijzonder goed idee vinden. En eentje waarin zowat alle partijen zich zouden moeten kunnen vinden.

Net zoals in vele andere grootsteden, vervuilt koning auto de Brusselse binnenstad met pendelaars die naar hun werk trekken. De neveneffecten daarvan zijn desastreus: de uitlaatgassen zijn een ramp voor de lucht- en levenskwaliteit van de bewoners. De files veroorzaken bovendien een enorm tijdsverlies voor de pendelaars. Ze hebben dus ook een gigantische economische en maatschappelijke kost. Het vraagt ook een niet-aflatende investering in wegeninfrastructuur, parkeerruimte en politiebegeleiding. Al die rechtstreekse en onrechtstreekse kosten worden vandaag via belastingen gedragen door alle werkende mensen. Dus ook door mensen die niet naar Brussel rijden, die het openbaar vervoer nemen, of in Zichem-Zussen-Bolder een cafeetje uitbaten.

Het belasten van diegenen die de kosten veroorzaken — en dus niet de gemeenschap — is altijd een heel gezond principe. Bovendien slaat men zo veel vliegen in één klap. Een directe belasting zorgt voor minder verkeer op straat. Het verbetert de levenskwaliteit, zorgt voor een betere doorstroming voor wie wel nog met de auto komt, en geeft de stad ademruimte voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer. Goddank dat de technologie dat vandaag allemaal kan.

Ontploft

Het principe is dus liberaal (wie vervuilt, betaalt), sociaal (het zijn rijkere mensen die met de auto rijden), groen (verbetering van milieu en mobiliteit) en zelfs Vlaams-nationaal (geef de regio’s zelf de belastinghefbomen in handen om hun eigen beleid te voeren). Men zou dan ook applaus op alle banken verwachten.

Niet dus. Iedereen viel zowat over mekaar heen om het idee af te schieten. De automobilistenverenigingen waren — niet verwonderlijk — niet enthousiast. De N-VA (vroeger nog voorstander van een dergelijk systeem in Vlaanderen) schoot meteen met scherp. De PVDA noemt het een ‘asociale belasting‘ want vooral betaald door werkende mensen. Het Vlaams Belang bereidt een belangenconflict voor. No pasaran, zeggen Marino Keulen en Lydia Peeters van Open Vld, nochtans een partij die deel uitmaakt van de Brusselse regering. Nogal onlogisch voor wie er eventjes over nadenkt. Want op het idee zelf valt weinig af te dingen.

Badwater

Het kind zit helaas in vuil badwater. Er zit een geurtje aan van een platte belastingverhoging op de kap van niet-kiezers. Niet alleen een geurtje overigens. De Brusselse beleidsmakers communiceren ook bijzonder graag dat het systeem daar vooral om bedoeld is.

Brussel zit in slechte financiële papieren en is niet bereid om te besparen op een uitermate duur overheidsapparaat. Zelfs zonder Corona was Brussel niet echt van plan om de tering naar de nering te zetten. Het gewest geeft in gewone lopende zaken zowat 20% meer uit dan wat het ontvangt en stevent zo af op 12 miljard euro schuld.

Maar zelfs zonder extra inkomsten zou Brussel met een degelijk tolsysteem op allerlei vlakken ‘goed beleid’ voeren. Men zou alvast vier vliegen in één klap slaan: een betere leefomgeving voor zijn burgers, betere mobiliteit voor iedereen en een voorbeeldfunctie voor andere steden en landen (Vlaanderen?). En bovendien zou dit het Brusselse gewest financieel een stuk minder afhankelijk maken van Belgische goodwill en Vlaamse transfers. Die zijn ook niet eeuwig gegarandeerd.

Dotaties

Als de Brusselse beleidsmakers dus gecommuniceerd hadden dat de opbrengst van deze belasting gewoon kon afgetrokken worden van de federale dotatie, had dat een glimmende baby, geen vuil badwater én applaus alom opgeleverd.

Het ironische is natuurlijk dat dezelfde politici die nu hun scherpste pijlen bovenhalen, eigenlijk zelf aan de knoppen zitten om de negatieve effecten — de belastingverhoging op kap van niet-kiezers — eenvoudig weg te werken via het equivalent verminderen van de (forse) federale dotaties aan Brussel. Overleg met of toestemming van Brussel heeft men daar echt niet voor nodig.

Afgaand op de reacties in zowel Vlaanderen als Wallonië moet daar eigenlijk heel eenvoudig een meerderheid voor te vinden zijn in ons federaal parlement. Misschien hebben Bart De Wever en Paul Magnette morgen nog iets om rond samen te werken.

Pendelaar

Dat gespaarde federale geld kan dan overigens gebruikt worden om een aantal andere belastingen op werkende mensen naar de prullenmand te verhuizen. Dan heeft ook onze café-uitbater van Zichem-Zussen-Bolder er iets aan.

En dan kan zelfs de pendelaar met zijn ietwat grotere auto vanaf 2022 ‘s morgens uitkijken naar een filevrije ochtendspits.

leefkwaliteit

Het beste Brusselse beleidsplan in jaren