Langzaam maar zeker komen de Bondsdagverkiezingen weer in aantocht. Tenzij ze vroeger zou struikelen, moet Angela Merkel het als kanselier aan het hoofd van de Grote Coalitie, de zwart-rode van christen- en sociaaldemocraten, het nog ietsje meer dan anderhalf jaar uitzingen. Met het dramatische afkalven van de sociaaldemocraten (SPD) voor ogen voorspellen veel politici en analisten nu al dat de volgende coalitie er rekenkundig slechts een van zwart-groen kan zijn, namelijk van CDU/CDU (kortweg ‘die Union‘) met Bündnis 90/Die Grünen.

In de jaren ’90 waren er al eens gesprekken tussen politici van zwart en groen geweest, de zogenaamde Pizza-Connection, maar wat toen als iets eigenaardigs weggezet of weggelachen werd, begint meer en meer gestalte te krijgen in de vorm van daadwerkelijke politieke samenwerking. In de deelstaat Baden-Württemberg bijvoorbeeld regeren Grüne al sinds 2016 met de CDU, en in een nabije toekomst zou dat scenario zich ook op federaal niveau kunnen voordoen.

De verdomde ‘Zeitgeist’

Zoals in Oostenrijk vandaag al, met dit verschil dat de Duitse Grüne nog radicaler zijn dan hun Oostenrijkse kompanen. Voor verschillende politici van de Union en van de liberale FDP is dat niet meer of niet minder dan een schrikbeeld: Christian Lindner, de voorzitter van de FDP, had er al voor gewaarschuwd op het Dreikönigstreffen van zijn partij op 6 januari jongstleden. Bij de Union gaat het vooral over politici die ontgoocheld zijn over het beleid van Merkel.

Waar de linkerzijde bij monde van Robert Fietzke (Die Linke) twitterde over een ‘verschuiving van het discours naar rechts’ in de Bondsrepubliek, vindt de christendemocraat Peter Ramsauer, gewezen minister van Verkeer, daarentegen dat we niet langer blind achter ‘dem gottverdammten Zeitgeist‘ mogen aanlopen. En die tijdsgeest is links, zoals moge blijken uit de manier waarop Merkel hem zelfs gestimuleerd heeft met haar ‘Atomausstieg‘ (uitstap uit de kernenergie) en haar ‘Willkommenskultur‘ (‘Wir schaffen das’) tegenover migratie en asielzoekers.

Zwart-groene fantasieën

Ramsauer heeft nu samen met andere Merkel-kritische christendemocraten en politici van de liberale oppositie een Liberal-Konservativer Kreis (LKK) (‘liberaal-conservatieve kring’), opgericht, een tegenpool tegen ‘schwarz-grüne Fantasien‘.

De leden van deze kring beseffen ook wel dat zwart-geel (Union en FDP) met 36% in de peilingen geen regeringsmeerderheid kan vormen na de Bondsdagverkiezingen van september 2021, maar ze verzetten zich op zijn minst tegen het denkbeeld van een regering zonder de FDP als tegengewicht voor groen (eventueel zouden ze een Jamaica-coalitie aanvaarden oftewel zwart-groen-geel, iets wat bij de regeringsonderhandelingen in november 2017 nog afgeschoten werd). Zwart-groen zien ze als een ‘vernietiging van de merkkern van de Union‘, als ‘een halve politieke zelfmoord‘.

Contrapunt

De LKK heeft dinsdag een Zehn-Punkte-Programm für Deutschland voorgesteld. De focus ligt op de economie. De tekenen staan op dat vlak niet al te goed voor Duitsland. De ‘liberaal-conservatieven’ vrezen dat er nog meer jobs gaan sneuvelen door de economische crisis en de ‘verscherpte klimaatbescherming’. Ze houden daarom de klimaatmaatregelen van de Bondsregering kritisch tegen het licht: het klimaat is er niet bij geholpen ‘wanneer wij in Duitsland efficiënt werkende staal- en walswerken, conventionele krachtcentrales en autoproductieplaatsen sluiten en deze productie naar andere delen van de wereld verplaatsen waar minder strenge milieuvoorwaarden gelden’.

Daarom pleiten ze voor ‘Technologieoffenheit statt ideologischer Fixierung‘ (‘openheid op technologisch vlak in plaats van ideologische fixatie’). Union en FDP delen volgens hen behalve het geloof in de markteconomie ook dat in de vrijheidsgedachte en het pluralisme van de meningen (‘Meinungspluralismus’). Daarom willen de ‘liberaal-conservatieven’ een ‘contrapunt’ zetten tegen de links-groen gekleurde ‘Gefälligkeits- und Bevormundungspolitik‘ (‘een politiek van begunstiging en betutteling’).

Ook de pers krijgt van hen een veeg uit de pan omdat ze haar corrigerende functie tegenover de politiek niet meer zou vervullen. De politici van de LKK knopen aan bij de verwoede discussies die vandaag de dag gevoerd worden over de vrijheid van mening: Deutschland braucht in einer Zeit des zunehmenden Meinungsdiktats Freiheit wie die Luft zum Atmen (‘Duitsland heeft in een tijd van toenemend meningsdictaat vrijheid nodig zoals de lucht om te ademen’).

Burgerlijk- tegen Merkel-Duitsland

De LKK is misschien een bescheiden initiatief, maar het toont – net zoals de conservatieve Werteunion (Unie van waarden) binnen de CDU – de ontevredenheid binnen de Duitse christendemocratie over Merkel-Duitsland aan en de bereidheid om daartegen front te vormen met gelijkgestemden uit een andere politieke partij als de liberalen. Het ‘burgerlijke’ Duitsland – waarbij bürgerlich het codewoord is voor centrumrechts – begint zich meer en meer te roeren.

Liberal-Konservativer Kreis

Tegenpool voor ‘groen-christendemocratische fantasieën’