Bijna een jaar na de overstromingen in de Vesdervallei blijft de kritiek op het terrein tastbaar. Zo verklaart de PS-burgemeester van Limbourg dat haar inwoners het gevoel hebben dat verantwoordelijkheden uit de weg worden gegaan. Ondertussen moet de Waalse overheid samen met de verzekeraars 400 miljoen euro extra vinden voor de oplopende schadekosten.

In het Waalse dorpje Limbourg in de Vesdervallei – ooit een stad met aanzien – werd tijdens de overstromingen van 14 juli vorig jaar bijna de helft van de bevolking getroffen. Niet in het historische centrum zelf. Dat ligt immers op een heuveltop. Maar wel in het lagergelegen dichtbebouwde Dolhain. Hoewel er in heel Wallonië al flink wat vooruitgang is geboekt met schadeherstel, blijven er problemen opduiken. Zo vertelt alleszins Valérie Dejardin, PS-burgemeester van Limbourg, in verschillende Franstalige kranten. Vooral het door haar bevolking gepercipieerde gebrek aan verantwoordelijkheidszin van de overheid is een acuut politiek probleem, zo meent de nog vrij jonge politica.

‘Mijn bevolking heeft stellig de indruk dat alle door de Waalse overheid uitgevoerde onderzoeken erop gericht zijn om verantwoordelijkheden uit de weg te gaan. De situatie is complex, en alle onderzoeken die de toekomst van de Vesdervallei mee vorm moeten geven, worden door getroffenen van de overstromingen vooral gepercipieerd als irritant en overbodig.’

Overstromingsrisico

Het Waals Gewest werkt aan meerdere plannen om de ruimtelijke ordening rond de Vesdervallei ingrijpend te hertekenen. Een eerste studie wordt verwacht deze maand, twee andere eind dit jaar. Maar momenteel overheerst vooral onzekerheid, zegt Dejardin. ‘Sommige mensen weten nog altijd niet wat er met hun getroffen woning gaat gebeuren. Dat is het verschil tussen administratieve tijd en de tijd die van belang is in de mensen hun leven. Ja, er komen studies aan die klaarheid scheppen. We proberen zones te identificeren waar het overstromingsrisico groot is. We waarschuwen de bevolking dat dat niet makkelijk te slikken zal zijn voor sommigen. Zo willen we voorkomen dat er opnieuw wordt geïnvesteerd in huizen of bedrijven die mogelijk zullen verdwijnen’, zegt Dejardin.

En ook: ‘Ik vrees echter dat alle oplossingen alleen gericht zijn op ruimtelijke ordening en dat bepaalde gebouwen worden gesloopt of dat burgers hun eigendom niet meer kunnen herontwikkelen of bewonen zoals ze willen. Het is belangrijk om de levens van mensen die een jaar geleden al op zijn kop stonden, niet nog eens overhoop te gooien. We moeten de burger vertellen waar we heen willen, maar dat kan pas nadat we alle oorzaken hebben geanalyseerd van wat er op 14 juli is gebeurd.’

Over verantwoordelijkheden is ook het laatste woord nog niet gezegd. ‘De bevolking verwacht van ons dat we kunnen toegeven dat de Vesder misschien niet onderhouden is zoals moet. Je moet kunnen erkennen dat sommige dingen beter hadden gekund, en dat een ramp van die omvang niet meer zal plaatsvinden omdat er maatregelen worden genomen.’ Dejardin geeft daarmee ruchtbaarheid aan een hypothese die in de Vesdervallei vaak opduikt: de bedding van de rivier is de voorbije decennia niet genoeg uitgebaggerd en opgeruimd, waardoor de waterloop te veel geblokkeerd is geraakt vorig jaar.

Cédric Halin

Wat er ook van aan is, Dejardins mening doet denken aan de uithaal van Cédric Halin, de burgemeester van het meer stroomafwaarts gelegen Olne, vorig jaar op Facebook. Halin zei toen onomwonden dat de politieke elite losgekoppeld is van de realiteit, geen terreinkennis heeft, en de getroffen inwoners behandelt als ‘domme boeren’. Halin kan het zich meer permitteren dan Dejardin, want hij is de man die in 2016 uit het CDH (nu Les Engagés, red.) stapte nadat hij de Publifin-affaire wereldkundig had gemaakt.

Ondertussen blijkt dat het door de Waalse overheid voorziene rampenbedrag voor de heropbouw van de Vesdervallei onvoldoende is. Vorig jaar nog werd de schade geraamd op 1,67 miljard euro. Daarvoor werd een verdeelsleutel afgesproken met de verzekeringskoepel Assuralia. De Waalse overheid zou het merendeel van de financiering op zich nemen – 991 miljoen euro, en de verzekeringsfirma’s 679 miljoen euro. Die verdeelsleutel kwam volgens Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) toen tot stand na ‘moeizame onderhandelingen’.

Plafond

Nu volstaat de verdeelsleutel niet meer. Assuralia claimt dat de schade 400 miljoen euro hoger is dan vorig jaar voorzien. Daar hield de koepel vorig jaar al rekening mee, want in de akkoorden met het Waals Gewest staat vermeld dat het dossier terug op tafel kan gelegd worden wanneer de kosten hoger zouden uitvallen.

Di Rupo geeft nu echter aan dat hij een grotere bijdrage van de verzekeraars verwacht. Deze zijn door een federale wet uit 2014 slechts verantwoordelijk voor een geplafonneerd bedrag van 350 miljoen euro voor natuurrampen. Iets waar de PTB-oppositie veelvuldig op hamert. De bewuste wet kwam tot stand toen Di Rupo eerste minister was. ‘Dat plafond kwam er op basis van berekeningen van experts uit het verleden’, zegt Di Rupo nu in L’Avenir. ‘De overheid ging er toen vanuit dat bij een plafond van 350 miljoen euro voor de privésector de staat nooit meer tussenbeide zou moeten komen. Niemand durfde toen vermoeden dat een ramp van deze omvang in Wallonië zou plaatsvinden.’

Di Rupo is zich overigens wel bewust van het probleem zoals het gepercipieerd wordt door zijn partijgenote uit Limbourg. Van de meer dan 7.600 ingediende schadedossiers van mensen die slecht of niet verzekerd waren, zijn er 1.700 geweigerd, meer dan 2.000 niet volledig en nog altijd 1.200 in behandeling. ‘Als dit nog eens gebeurt, dan moeten de overheden en het parlement elke belemmering tijdelijk opheffen. Want in zo’n omstandigheden zijn administratieve regels gewoonweg een opdoffer voor de mensen.’

Limbourg

400 miljoen euro extra voor Vesdervallei nodig