Frédéric Taddeï is een Franse journalist die honderden culturele programma’s heeft verzorgd op radio en televisie, politieke programma’s gemodereerd ook, en dat op de grote zenders. En onlangs is hij overgestapt naar Russia Today. Dat heeft voor opschudding gezorgd: hij heeft zijn ziel aan de duivel Poetin verkocht! Maar ook vroeger al werd hij aangevallen, omdat hij soms gasten uitnodigde die voor de weldenkenden infréquentable waren. Maar zoals u hier kunt zien maakten heksenjachten en kruisverhoren van weldenkenden nooit veel indruk op hem. Als een van de eerste gasten nodigt hij in zijn Russische programma Interdit d’interdire, Ingrid Riocreux uit, een linguïste die nu al in een tweede boek de journalistiek zwaar op de korrel neemt:

Frédéric Taddeï : Steeds meer mensen mogen dan de media wantrouwen, de media wantrouwen het publiek ook meer en meer, zegt u.
Ingrid Riocreux : Juist, en dat is het uitgangspunt van dit tweede boek. Het wil aantonen hoe de media op dat wantrouwen van ons reageren, en hoe zij op hun beurt ons wantrouwen. Vandaar al die holle frasen rond de gevaren van fake news, de gevaren van het internet…

Frédéric Taddeï : Wij dus zijn kwetsbaar voor fake news, zij niet.
Ingrid Riocreux : Juist, zo zit dat, en het is echt de bedoeling ons weer terug te leiden naar de ware schaapstal van de goede pers, door te zeggen: opgelet, ga niet elders heen! Er wordt dus alles aan gedaan om de effecten van dat wantrouwen de pas af te snijden, en als men zijn geloofwaardigheid daarbij onderuithaalt, dan is dat maar zo. En dat is het geval zoals u zegt, en het wordt wat gênant als men er zich rekenschap van geeft dat ook zij ons fake news opdissen.

Frédéric Taddeï : Vandaar de titel van uw boek Les Marchands de Nouvelles [De Nieuwsventers], die u ontleend hebt aan Bel-Ami van Maupassant. En u zegt dat die venters de bedoeling hebben om het monopolie van hun handeltje te behouden. Vandaar dan de wet op fake news, vandaar ook de beschuldigingen van complotdenken ten aanzien van bepaalde sites, en weer niet van andere enzovoort enzovoort.
Ingrid Riocreux : Zo is dat. En op een bepaalde manier bekeken, zitten daar inderdaad altijd de belangen van het grote geld achter. Maar ik bemoei me eigenlijk niet met de financiering van de media. Ik probeer altijd aan te tonen dat, wie de financier ook is, het probleem gewoon hetzelfde blijft als we dezelfde boodschap krijgen. Ons willen waarschuwen is de achterliggende gedachte, voor alles wat zweemt naar alternatieve media, door ze karikaturaal voor te stellen en te diaboliseren, om ons op die manier in hun ideologische buideltas te houden. Men heeft het dan over journalistieke objectiviteit, terwijl we weten dat die niet bestaat, enkel nagestreefd dient te worden. Kijk, laat men zich dan tevredenstellen met wat Michel Legris de ‘subjectieve eerlijkheid’ noemde, met andere woorden…

Frédéric Taddeï : Michel Legris die een boek geschreven had met als titel «Le Monde» tel qu’il est. Hij was de eerste die kritiek leverde op Le Monde, de krant waar hij zo lang had gewerkt.
Ingrid Riocreux : Het komt simpelweg hierop neer: de media moeten er eerlijk voor uitkomen wat hun insteek is.

(audio hier)

Frédéric Taddeï : Vous dites que si les gens sont de plus en plus nombreux à se méfier des médias, les médias se méfient de plus en plus des gens.
Ingrid Riocreux : Voilà, c’est le point de départ de ce deuxième livre. C’était montrer comment les médias réagissent à notre propre méfiance, et comment ils se méfient de nous. Et voilà toute cette rhétorique autour du danger des fake news, des dangers d’internet…

Frédéric Taddeï : Et donc nous sommes vulnérables au fake news, eux pas.
Ingrid Riocreux : Voilà, et c’est ça, et donc l’idée c’est vraiment de nous ramener vers le bercail de la bonne presse en disant, attention, n’allez pas ailleurs. Donc tout est fait pour essayer d’anticiper les effets de cette méfiance, quitte à s’autodiscréditer. Bien sûr, et c’est comme vous dites. Et bien quand on se rend compte que eux aussi ils nous servent des fake news, c’est un peu gênant.

Frédéric Taddeï : D’où le titre de votre livre, Les Marchands de Nouvelles,que vous avez emprunté à Bel-Ami, Maupassant, et vous dites que ces marchands de nouvelles entendent conserver le monopole de leur commerce. D’où la loi sur les fake news, d’où les accusations de complotisme à l’égard de certains sites et pas à l’égard d’un autre, etcetera etcetera.
Ingrid Riocreux : Oui, c’est ça. C’est que d’un certain point de vue, il y a aussi toujours des affaires de gros sous là-derrière. Alors moi je ne me mêle pas effectivement de la finance des médias, et moi je cherche toujours à montrer que justement, quel que soit le financeur, à partir du moment qu’on a le même message, eh bien on a le même problème. Voilà, mais il y a cette idée que ils cherchent à nous mettre en garde contre tout ce qui pourrait être médias alternatifs, de manière caricaturale, diabolisante, afin de nous garder dans leur escarcelle idéologique. Comme quand on parle d’objectivité journalistique, on sait bien que ça n’existe pas, on doit y tendre. Voilà, quitte à se contenter de ce que Michel Legris appelle ‘la subjectivité honnête’, c’est-à-dire…

Frédéric Taddeï : Michel Legris qui avait écrit un livre qui s’appelait « Le Monde » tel qu’il est. Il était le premier à faire la critique du Monde, donc du quotidien Le Monde dans lequel il avait longtemps travaillé.
Ingrid Riocreux : Et voilà que tout simplement, les médias doivent reconnaître leurs biais de manière honnête.

linguïstiek

Ingrid Riocreux bij Frédéric Taddeï