Het European Center for Law and Justice (ECLJ) stelt sinds enkele jaren rapporten op die aantonen hoe onafhankelijke rapporteurs die door de VN zijn aangeduid om onderzoek te voeren, zelf weinig tot geen werkingsmiddelen krijgen van diezelfde VN. Deze rapporteurs kunnen gelukkig terecht bij een hele resem ngo’s voor externe financiering van hun activiteiten. Maar er zit een stevige adder onder het gras: de ECLJ toont keer op keer aan dat de voornaamste ngo’s op die manier het beleid van de VN beïnvloeden. Concreet gaat het om de grote bekenden: de Open Society Foundation van Georges Soros, de Ford Foundation en de Bill and Melissa Gates foundation.

Deze problematiek wordt ook in het rapport van 2021 opnieuw uiteengezet door verschillende waarnemers zelf. Het ECLJ is erin geslaagd 28 diepte-interviews met rapporteurs zelf te voeren. Deze geïnterviewden geven zelf toe dat het gros van de ‘grants’ (externe financiering) niet transparant is. En erger: dat die de rapportage in een bepaalde richting probeert te sturen, indirect zowel als direct. De geïnterviewden zelf spreken van ‘inbreuken op hun onafhankelijkheid.’ Sommigen noemen het openlijk ‘corruptie’. Het onderzoek spitst zich specifiek toe op speciale procedures voor de mensenrechtenraad van de VN (UNHRC) en het commissariaat voor de mensenrechten (OHCHR).

Systeem

De manier van werken is eigen aan het systeem. Ter illustratie: het OHCHR werkt zelf in meerderheid met externe giften, zo blijkt uit het rapport. Het normale werkingsbudget van de organisatie bedraagt 105 miljoen dollar, de externe giften 179 miljoen dollar. Deze giften komen van enkele landen, in hoofdzaak Angelsaksische of Scandinavische, maar ook van grote ngo’s.

Deze gemengde financiering maakt dat het OHCHR op zijn beurt niet kan eisen dat speciale rapporteurs zelf geen privé-financiering mogen ontvangen voor hun werk. Officieel bestaat het systeem van ‘speciale procedures’. Daarbij beveelt het UNHRC rapporteurs aan om op onderzoek te gaan. Het OHCHR zou deze onafhankelijke rapporteurs moeten vergoeden voor hun werkzaamheden. Maar daar wringt het schoentje. Om degelijk werk te verrichten, volstaan de meeste budgetten van het OHCHR immers niet.

Externe financiering

En daar duikt de externe financiering op. Deze financiering van rapporteurs is een grijze zone, waarvoor geen meldingsplicht geldt. Tussen 2015 en 2019 werd op die manier meer dan 10,5 miljoen dollar rechtstreeks gestort aan speciale rapporteurs zelf. Ofwel via de ngo waar zij voor werken, ofwel via hun universiteit. Het cijfer gaat dan nog maar enkel over 37 van de 121 rapporteurs, namelijk degenen die zo goed waren om de informatie kenbaar te maken aan het ECLJ. Meer dan de helft van hun middelen komt van grote ngo’s, zoals de Ford Foundation en de Open Society Foundation.

De grote ngo’s slagen er volgens het rapport zo in om invloed te kopen. Het rapport meldt een heuse lobby-industrie achter de schermen. Wie aanspraak wenst te maken op het statuut van rapporteur — vaak zijn dat mensen met een bepaalde expertise, ex-politici of universitairen — kan via dat systeem de weg vinden naar externe financiering. Dat werkt ook indirect. Sommige universiteiten in de westerse wereld — zoals de universiteit van Essex in het VK — worden eveneens door bepaalde ngo’s gesteund voor hun onderzoek rond ‘mensenrechten’. Uit deze universiteit kwam dan bijvoorbeeld ook de speciale rapporteur voor gezondheid, Paul Hunt. Die werd in 2002 vanuit deze universiteit rapporteur voor de VN.

Angelsaksisch

Het in Frankrijk gestichte ECLJ noemt deze structuur van directe en indirecte betoelaging door invloedrijke ngo’s kenmerkend voor het ‘Angelsaksische globalisme dat streeft naar een liberale wereld van mensenrechten’.

De beschreven ngo’s zijn volgens het ECLJ dan ook vooral bezig met openlijk politiek bedrijven, eerder dan met filantropie. Zoals een rapporteur in het rapport anoniem samenvat: ‘We worden nooit toevallig door een ngo als de Open Society Foundation gesponsord. Er zit altijd een specifieke interesse van de ngo achter, met een bepaald doel.’ Het doel is tegenwoordig vaak genderproblematiek. En modern feminisme.

Of, zoals in de inleiding van het rapport staat: ‘De machtscentra verwijderen zich van de gewone burgers en van hun respectievelijke grootsteden, om zich te vestigen in enkele mondiale machtscentra zoals New York of Genève. Door deze verplaatsing van de macht, verandert de macht zelf van aard. Ze vindt van zichzelf dat ze ‘rationeel’ en ‘mondiaal’ is, en wil afstand nemen van de particuliere volkswil, waarvan de nieuwe macht vindt dat ze te ‘irrationeel’ is. Op dezelfde manier verdwijnt ook het oude onderscheid tussen privé en openbaar. In de plaats komt een systeem van lokale actoren, en mondiale actoren. Sommige van die mondiale actoren zijn veel machtiger geworden dan lokale actoren, en hebben zowel de middelen als de politieke visie die van hen instrumenten van actieve sociale verandering maken. Zij zijn daarin efficiënter dan natiestaten, met hun administratieve en democratische obstakels.’

En dat is niet als compliment bedoeld.

mensenrechtencommissariaat

Hoe ngo’s invloed kopen bij VN en publieke opinie