Gemeentebesturen ontvangen vandaag grotendeels hun inkomsten uit de personenbelastingen en uit de onroerende voorheffing. De aanvullende gemeentelijke belasting op de personenbelasting (APB) wordt gevestigd als een percentage op de inkomstenbelastingen. En de onroerende voorheffing is een gewestbelasting, gevestigd op het kadastraal inkomen van onroerende goederen: gronden, woningen en gebouwen. Gemeenten en provincies vestigen opcentiemen op de gewestelijke onroerende voorheffing.

Zowel de percentages van de aanvullende gemeentelijke belasting op de personenbelasting en de opcentiemen op de onroerende voorheffing verschillen historisch van gemeente tot gemeente. Er zijn gemeenten die vooral net na verkiezingen de lokale belastingen verhogen, maar er zijn veel gemeentebesturen die meer en meer gebruik maken van de zogenaamde verdoken gemeentebelastingen via de intercommunales.

Een tweede aanslagbiljet

De voorbije jaren werd de energiefactuur quasi een tweede aanslagbiljet voor alle gezinnen in Vlaanderen, waarbij ook de dividenden van Eandis en Infrax (nu Fluvius) voor hun aandeelhouders (de gemeenten) fors stegen. De opbrengsten van de distributietarieven in de duurdere energiefacturen vloeien dus voornamelijk naar de gemeentekassen.

Wij stellen vandaag openlijk dit systeem in vraag, omdat een energiefactuur namelijk niet moet dienen om de gemeenten te financieren. Een zelfde verhaal met de afvalfactuur van de gezinnen: ook deze stegen fors de voorbije jaren. Heel wat afvalintercommunales zijn deze dagen druk in de weer om te zorgen voor nieuwe extra inkomsten voor hun aangesloten gemeenten. Niet een duurdere afvalverwerking is hiervan de reden, maar wel de zoektocht van verschillende gemeentebesturen naar extra inkomsten.

In Oost-Brabant willen de traditionele partijen CD&V, Open Vld en Groen in afvalintercommunale Ecowerf vanaf volgend jaar de afvalprijzen voor het containerpark zelfs gaan verdubbelen tot verviervoudigen. Op een ogenblik dat geen enkele gemeente nog amper het zwerfvuil en sluikstorten onder controle krijgt, zijn dit dus ronduit verkeerde beslissingen. Maar blijkbaar is bij velen de zorg voor de gemeentekas groter dan de zorgen om de problematiek van zwerfvuil.

Milieubelasting

Bovendien zijn er ook heel wat gemeenten die opnieuw een milieubelasting invoerden. Dat heel wat gemeenten deze milieubelasting die maximaal 55 euro per jaar en per gezin mag bedragen en die in elke Vlaamse gemeente in 2010 werd afgeschaft nu opnieuw invoeren is ronduit hypocriet. Dat deze milieubelasting in 2010 in elke Vlaamse gemeente werd afgeschaft, kwam door het lokaal pact dat de Vlaamse overheid met de gemeenten afsloot.

De Vlaamse regering trok toen 612 miljoen euro uit om de schulden van de gemeenten die toetraden tot het lokaal pact met 100 euro per inwoner te doen dalen. In ruil moesten die gemeenten hun belastingdruk bevriezen en de forfaitaire huisvuilbelasting of milieubelasting afschaffen of vervangen door een belasting volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Nadat de afvalfacturen sinds 2010 tot een maximum worden opgetrokken volgens het principe de vervuiler betaald, voeren blijkbaar heel wat gemeenten nu opnieuw de forfaitaire milieubelasting van 55 euro per gezin per jaar opnieuw in. Ook hier primeert enkel de zorg voor de gemeentekas en absoluut niet de zorg voor ons milieu.

Bevries belastingsdruk, herwerk gemeentefonds

De belangrijkste reden waarom veel gemeentebesturen vandaag vooral de verdoken gemeentebelastingen geniep laten stijgen is de impact van de federale taxshift die tegen 2021 op kruissnelheid komt en waarbij de gemeenten heel wat minder inkomsten krijgen. Maar ook de enorme kostprijs van de recente brandweerhervorming betekenen voor heel wat gemeenten een gigantische stijging van hun uitgaven voor veiligheid.

Sommige gemeenten, zoals bijvoorbeeld Mechelen, trachtten onlangs nog een pure belastingverhoging als een lokale taksshift te verkopen. Maar het merendeel van de gemeenten maakt liever gebruik van geniepige belastingverhogingen via de intercommunales. Op een ogenblik dat de facturen voor alle gezinnen maar blijven stijgen door allerhande nieuwe verdoken belastingen, is het hoog tijd voor een nieuw lokaal pact tussen Vlaanderen en de gemeenten.

Centraal in dit pact moet een bevriezing van de belastingdruk en een nieuw financieringsmodel voor de gemeenten worden afgesproken. Niet langer gemeenten financieren via dividenden vanuit intercommunales, maar een herwerkt gemeentefonds zijn al een grote stap voorwaarts in eerlijkere en transparantere lokale fiscaliteit. De vorming van een nieuwe Vlaamse regering is daarom nu de uitgelezen kans om deze problematiek ter harte te nemen in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord.

Eerlijke en transparante fiscaliteit

Want de voedingsbodem van onvrede van heel wat burgers in de politiek zit namelijk in de ene na de andere geniepige stijging van de kosten voor basisdienstverlening die meer en meer wegen op alle gezinsbudgetten. Inwoners hebben namelijk geen probleem om bij te dragen voor gemeentelijke dienstverlening, maar zijn het wel beu dat vele gemeentebesturen de facturen gewoonweg blijven doorschuiven. Niet burgerbegrotingen, maar eerlijke en transparante fiscaliteit zijn de oplossing.

milieubelasting

Bevries gemeentebelasting met lokaal pact