Al sinds het begin van de invasie heb ik gepraat met muzikanten, acteurs en filmmakers uit Rusland en Oekraïne. Het accent lag daarbij steeds op mensen die zich hebben uitgesproken tegen de oorlog. Desalniettemin heb ik geprobeerd interviews te regelen met beroemde Russen die het huidige buitenlandse beleid van de Russische Federatie actief ondersteunen. Tot dusver had ik daarbij helaas geen succes. Vanuit journalistiek oogpunt is dat zeker een gemis. Om hun boodschap de wijde wereld in te dragen hebben deze hoeders van de diepste roerselen van de Russische ziel gelukkig voldoende platformen waarvan ik bij gebrek aan direct contact dan ook dankbaar gebruik maak.

De zwarte advocaat

Een van de bekendst ondersteuners van de ‘speciale militaire operatie’ is Dmitri Pevtsov, acteur en zelfverklaard zanger. De 59-jarige Moskoviet verwierf in de jaren negentig bekendheid met zijn hoofdrol als de ‘zwarte advocaat’ in de populaire misdaadserie ‘Banditskij Peterburg‘. Vanaf 2000 deed hij naast zijn acteerwerk voor het Moskouse Lenkom Theater van zich horen als presentator van de realityshow ‘Poslednij geroj‘ (laatste held).

In 2007 eerde de overheid de acteur met een speciale onderscheiding voor verdiensten voor het vaderland. Vorig jaar werd Pevtsov op verrassende wijze zelf actief in de politiek. Als onafhankelijk kandidaat kreeg hij uiteraard een zetel in de Staatsdoema. Ook is de zanger een trouw deelnemer aan door de overheid georganiseerde festiviteiten. Op 26 februari 2022 werd de ‘zwarte advocaat’ door de Europese Unie als een van de eerste artiesten op de lijst van gesanctioneerde Russen geplaatst.

Muzikale parels

Tijdens een recente tournee door de Krim met zijn programma ‘muzikale parels uit Sovjetfilms’ gaf Dmiti Pevtsov een interview aan een verslaggever van kianews24.ru. Hierin verklaarde hij nog eens duidelijk zijn onwrikbare positie over de invasie van Oekraïne: ‘Ik ben erg blij dat de speciale militaire operatie samenviel met mijn eerste termijn als parlementslid. Ik ben heel verheugd dat ik er zelf vanaf het begin bij betrokken was, gewoon door voor de onafhankelijkheid van de Volksrepublieken te mogen stemmen. En de tweede keer, tijdens de bekrachtiging van de door de president ondertekende overeenkomsten inzake vriendschap, samenwerking en wederzijdse bijstand aan de republieken Donetsk en Loegansk. Ik had al een goed idee van wat er daarna zou gebeuren.’

‘Sinds het begin van de speciale operatie kreeg ik de kans om niet alleen met vluchtelingen uit de Donbas te spreken, maar ook met onze strijders… daar achter het front en in de ziekenhuizen. Ja, mijn leven is veranderd, nu ben ik altijd en overal bezig om mijn publiek en gesprekspartners uit te leggen wat de speciale militaire operatie inhoudt. Priester Andrej Tkatsjov die door velen wordt beschouwd als een moderne apostel, noemde de speciale militaire operatie een heilige daad. Ik ben het daarin volledig met hem eens.’

Patriottisme

Op de vraag wat het geheim van patriottisme is en of het mogelijk is alle westerse mode uit te bannen, antwoordde de Moskoviet: ‘Het geheim van patriottisme is het hebben van een echte, oprechte, diepe en bewuste liefde voor het vaderland. Johannes Chrysostom zei: ‘Wat van jou is, is alleen wat je aan anderen hebt gegeven.’ Dit soort liefde voor het vaderland wordt patriottisme genoemd. Geven, niet vragen om iets te krijgen.’

‘Maar het is niet genoeg om lief te hebben. Om lief te hebben, moet je de geschiedenis van je land grondig kennen. Waarderen dat je geboren bent in het grootste land ter wereld dat Rusland heet. En om jouw geboorte mogelijk te maken zijn ter verdediging van het vaderland miljoenen van je voorouders heldhaftig gestorven. En als je hun herinnering koestert dan zul je van je vaderland houden. Dan zal geen enkel westers sentiment je geest, hart en ziel kunnen raken.’

Poesjkin tegen het Westen?

Als fijnbesnaarde cultuurliefhebber kent de ‘zwarte advocaat’ de geschiedenis van zijn land beter dan wie ook. Ook Aleksandr Poesjkin weet hij de in het juiste historische perspectief te plaatsen: ‘Met de hulp van het Presidentiële Fonds voor Culturele Initiatieven kon ik dit jaar niet alleen mijn concerten, maar ook het programma ‘Met Poesjkin de 21ste eeuw in’ organiseren. In zijn werken, toen al, in de 19e eeuw, schetste hij de vectoren van de geopolitieke confrontatie tussen de westerse wereld en Rusland. Het is verbazingwekkend hoe visionair Poesjkin was!’

Interessante wetenswaardigheid is dat de grote Russische schrijver zelf nauwlettend in de gaten werd gehouden door de geheime politie vanwege gedichten als ‘Ode aan de vrijheid’. In 1820 werd hij verbannen uit Sint-Petersburg, wat hem waarschijnlijk het leven redde. In tegenstelling tot vele van zijn literaire vrienden kon hij op grond van zijn verbanning niet deelnemen aan de Dekabristenopstand van 1825 die door de tsaristische overheid met harde hand werd neergeslagen.

De kreet ‘Gojda‘

De acteur en regisseur Ivan Ohlobystin is een andere actieve ondersteuner van het huidige buitenlandse beleid. Deelname aan het overheidsconcert op 30 september ter meerdere glorie van de officiële inlijving van de vier nieuwe bezette Oekraïense gebieden, was voor hem niet meer dan logisch. De 54-jarige met de donkere Bono-bril vaart — na in 2012 patriarch Kirill nog om gratie te hebben verzocht voor Pussy Riot — sinds 2014 een uiterst reactionaire koers. Hij richtte zich onder andere met een open brief aan de regering om homoseksualiteit te laten verbieden.

Al sinds de oorlog in de Donbas noemt hij zichzelf een ‘rasjist’, een samentrekking van de Russische woorden voor Rusland en fascist. Een benaming die inmiddels een grote populariteit kent als scheldwoord voor iedereen die de invasie ondersteunt. Bekendheid kreeg Ohlobystin door zijn rol als dokter Bykov in de ziekenhuisserie ‘Interny‘. Op 30 september op het Rode Plein probeerde de dokter met de ook in Russische oren zeer vreemd klinkende Slavische strijdkreet ‘gojda‘ de mensenmassa te enthousiasmeren: ‘Gojda, broeders en zusters, gojda! Wees bevreesd, oude wereld, verstoken van ware schoonheid, waar geloof, ware wijsheid, die wordt geregeerd door gekken, perverse mannen en satanisten. Wees bevreesd, hier komen we! Gojda! Gojda!’ De speciale militaire operatie noemde hij een ‘heilige oorlog’.

Van rocker tot patriot

Een andere beroemdheid die toegankelijker zou kunnen zijn voor een gesprek dan de — voorzichtig uitgedrukt — ietwat hysterische Ohlobystin leek me lange tijd de rockzanger Aleksandr F. Skljar. In de jaren negentig bezocht ik menig concert van hem en zijn band Va-Bank in Moskouse clubs en op festivals. Sinds de oorlog in de Donbas heeft hij zich meer en meer geuit als loyaal ondersteuner van de huidige Russische president, waardoor een interview met hem interessant zou zijn geweest. Ook hij liet het afweten. Ter verduidelijking van zijn positie nam hij in aanloop naar de schijnreferenda in de bezette gebieden voor Poetin de gitaar in de hand op het door de regering gesponsorde festival ‘Svoich ne brosaem‘ (we laten onze mensen niet in de steek).

Ook nam de 64-jarige rockmuzikant het bombastische lied ‘Ty zabyl, brat‘ (je bent vergeten, broer) met zijn band Va-Bank op. De beschrijving bij de video luidt: ‘Tegen de achtergrond van de betekenis van het huidige moment in de betrekkingen tussen Rusland en Oekraïne, moet elk creatief statement zo verantwoord en overtuigend mogelijk zijn. Vandaar de keuze voor dit lied.’

Je bent vergeten, broer

In een interview zei Skljar dat hij de mening is toegedaan dat de song van liedjesschrijver Vitali Aksjonov de essentie van het conflict nauwkeurig weergeeft vanuit het perspectief van een Russische man die geworteld is in zijn cultuur en geschiedenis. ‘Het vergeten van onze gemeenschappelijke geschiedenis en wortels is een ernstige zonde die alleen met grote inspanningen en met respect voor Gods wil kan worden goedgemaakt’, legt de zanger uit. In het lied zelf komt hij nog meer ter zake. Met zijn diepe basstem zingt de voormalige radiopresentator: ‘Je bent vergeten, broer, hoe mama Tonja ons in Tsjernihiv ter wereld heeft gebracht. Waarom staan we nu aan verschillende kanten, broer? Wie heeft die adder aan je borst gelegd?’

Wie de adder aan de borst van de Oekraïners heeft gelegd, kan ik — vanuit mijn perspectief — niet direct beantwoorden. Wel weet ik dat de kant die Aleksandr F. Skljar koos, na de bijna twee maanden durende slag om Tsjernihiv een verwoeste stad en minstens 400 gedode inwoners achterliet.

Bekijk hieronder de videoclip ‘Ty zabyl brat’ (Je bent vergeten, broer) door Aleksandr F. Skljar en Va-Bank.

misdaadserie

Cultuur voor Poetin