Ik ben een slechte voorspeller.

Een kleine maand geleden had ik een discussie met mijn zoon. Het ging over de muziekfestivals. Mijn zoon (23) is nog nooit naar zo’n festival geweest en wou wel eens een dag of twee naar Pukkelpop. ‘Maar dat zal nooit mogen plaatsvinden,’ zei hij bitter.

Ik was het daar niet mee eens. De vaccinatie in Vlaanderen verliep efficiënt, ongeveer iedereen die zwaar ziek kon worden, zou tegen augustus twee prikken hebben gekregen. Wat kon dan de reden zijn om die festivals alsnog te verbieden? Alle politieke partijen waren vóór de festivals. Toen de Vlaamse regering aankondigde dat ze zouden worden toegelaten, liet Conner Rousseau – van de partij van Frank Vandenbroucke – onmiddellijk verstaan dat hij ‘achter de schermen’ voor die toelating had geijverd. De bevolking zou niet aanvaarden, zei ik, dat de toelating weer werd ingetrokken.

Niet laten intimideren

Boven alles volgde ik de logica van de experts. Zelfs Geert Molenberghs had al verklaard dat een succesvolle vaccinatie van de kwetsbare groepen eigenlijk voldoende was om de jeugd haar vrijheid terug te geven. Niet de besmettingscijfers (de ‘cases’) zouden in de toekomst de doorslag geven, zei hij aan Het Laatste Nieuws (26 februari 2021).

Ik citeer even de biostatisticus: ‘Het betekent niet dat we ons niets meer van die cases moeten aantrekken, maar … het komt erop aan om ons zorgsyteem te ontlasten … De meeste winst boeken we bij mensen die in het ziekenhuis terecht komen. Eenmaal die een vaccin kregen en alleen nog jonge mensen overblijven die slechts lichte symptomen vertonen, mogen we lossen. Tuurlijk zullen dan jonge mensen ziek worden, maar hé, we laten ons in gewone tijden niet intimideren door een verkoudheid?’

Symbolische daad

Maar mijn voorspelling dat Pukkelpop wel degelijk zou doorgaan was dus fout. Mijn vraag is dus: wat is er veranderd sinds eind februari? Je kunt er de ‘vierde golf’ bijhalen, de kleurtjes op de toerismekaart, Groot-Brittannië en Israël, en ten slotte de deltavariant. Je kunt, naar oude gewoonte, weer spreken over ‘de’ cijfers die ongunstig evolueren. Maar wat in vijf maanden tijd niet kan evolueren, dat is de logica. Die is in grote lijnen dezelfde gebleven sinds de tijd van Aristoteles, en eigenlijk van lang daarvoor al.

Of is het verbieden van Pukkelpop een symbolische daad (1) ? Hebben sommige politici hun voelhorens uitgestoken en gemerkt dat veel mensen vinden dat alles nu te snel gaat? Dat kan. Ervaring heeft ons geleerd dat te snelle veranderingen vaak niet goed aflopen. En het is vaak gemakkelijk om te blijven doen wat je al meer dan een jaar gewend bent te doen: handen ontsmetten, mondkapje opzetten, menigte vermijden, afstand houden. Het is de wet van de traagheid: als we eenmaal in een bepaalde richting bewegen, blijven we in die richting bewegen.

Populariteit

Politici kunnen hier een de vuistregel uit afleiden dat veranderingen best niet te bruusk gebeuren en dat ze af en toe een signaal moeten geven dat alles voorlopig bij het oude blijft. ’t Zal hun populariteit vaak ten goede komen. Onnuttige verbodsbepalingen blijven dan lopen, maar je moet ze wel een beetje uitkiezen natuurlijk. Het is bijvoorbeeld makkelijker een verbod te handhaven waardoor enkele tienduizenden jongeren ontevreden zullen zijn dan een toestemming te geven waar enkele miljoenen volwassenen of bejaarden de prijs voor betalen. Vergeet daarbij niet dat veel van die volwassenen en bejaarden – ikzelf bijvoorbeeld – zulke muziekfestivals met een lichte weerzin gadeslaan.

Dat is allemaal best mogelijk. Maar vuistregels, symboliek, signalen en politieke voelhorens zijn voor mij geen sterke argumenten. Ik volg de ijzersterke logica van Molenberghs: mensen die in het ziekenhuis kunnen komen, zijn nu grotendeels beschermd door vaccins – de anderen moeten zich niet laten intimideren door iets wat voor hen op een verkoudheid lijkt.

(1) De virologische argumenten om sociaal contact ondanks de hoge vaccinatiegraad verder te blijven beperken, vind je in een recent stuk in The Lancet. Maar het stuk is vaag in zijn cijfers, gaat uit van een lagere vaccinatiegraad dan die we in Vlaanderen kunnen verwachten tegen augustus, en komt dicht in de buurt van een pleidooi voor een nulrisico-beleid.

muziekfestivals

Pukkelpop: Molenberghs had gelijk